عدم پالایشگاه‌سازی فقط یک جواب دارد؛ پول نداریم/ نفت وارد کنیم تا پالایشگاه بسازیم!

عباس کاظمی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره انتقادات به عدم ساخت پالایشگاه در کشور اظهار داشت: این انتقادات کارشناسی نیست، طی 40 سال گذشته بیشتر تمرکز نفت روی توسعه گاز بوده است، با نگاهی به منحنی مصرف انرژی درمی‌یابیم که روزانه معادل 3 میلیون و 700 هزار بشکه انرژی گاز استفاده می‌کنیم که ارزان‌تر از فرآورده است و هم اینکه روی برداشت از منابع مشترک تمرکز کرده‌ایم که اگر این منابع را استفاده نمی‌کردیم قطر برداشت می‌کرد. چرا به این مسئله توجه نمی‌شود؟ باید در نظر داشته باشیم که منابع پولی کشور  محدود است، طی 40 سال ترجیح بر این بود که روی گاز تمرکز شود که نتایج آن را هم می‌بینیم. اگر می‌خواستیم این انرژی مورد نیاز را از طریق نفت تامین کنیم هم مخارج استخراج و هم هزینه پالایشگاه نفت بیشتر از گاز بود و هم اینکه نمی‌توانستیم از منابع مشترک گازی استفاده کنیم. 

وی سیاست سرمایه‌گذاری روی گاز به جای نفت را بجا دانست و افزود: می‌گویند چرا به همان میزان سرمایه‌گذاری روی گاز، برای پالایشگاه نفت سرمایه‌گذاری نشده، پاسخ واضح است؛ چون پول نداشتیم، سرمایه کجاست؟ یک میزان پولی داشتیم که وزارت نفت روی گاز سرمایه‌گذاری کرده و نتایج مثبت آن را هم می‌بینیم. در هر خانه‌ای گاز وجود دارد. واقعیت این است که تولید و تصفیه نفت گران‌تر است و اگر روی نفت تمرکز می‌کردیم، مزیت گاز را از دست می‌دادیم. 

مدیر عامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تصریح کرد: کسانی که انتقاد می‌کنند به مسائل مالی توجه ندارند، موجودی منابع مالی صرف تولید گاز شده بنابراین خرج نامطلوبی نشده است. ضمن اینکه اکنون مانعی برای ساخت پالایشگاه وجود ندارد، سال 85 خصوصی‌سازی شده و اکنون دولت وظیفه‌ای برای ساخت پالایشگاه ندارد. چرا این سوال مطرح نیست که چرا بخش‌خصوصی اقدام به ساخت پالایشگاه نکرده و چرا این موضوع آسیب شناسی نمی‌شود؟ بعد از سال 85 که خصوصی‌سازی انجام شد، نفت وظیفه‌ای در قبال ساخت پالایشگاه نداشته، منابع را روی گاز سرمایه‌گذاری کرده که نتیجه آن مطلوب بوده است. 

وی ادامه داد: اکنون که صادرکننده بنزین هستیم چرا بخش‌خصوصی پالایشگاه نمی‌سازد؟ چرا بررسی نمی‌شود که چرا بخش‌خصوصی سرمایه وارد پالایشگاه‌سازی نمی‌شود؟

کاظمی گفت: امروز حدود 50 میلیون متر مکعب ظرفیت مصرف گاز ایجاد شده، روزانه معادل 25 میلیون لیتر گاز مصرف می‌شود که اگر اینگونه نبود باید بنزین مصرف می‌کردیم.  کسانی که مافیای بنزین را مطرح می‌کنند؛ پاسخ دهند اکنون ما صادرکننده بنزین هستیم چرا پالایشگاه ساخته نمی‌شود؟

وی یادآور شد: واقعیت که سرمایه به طرف گاز رفته، اگر به سمت گاز نمی‌رفت ما نیاز شدیدی به نفت داشتیم؛ 3 میلیون و 700 هزار بشکه معادل گاز، باضافه 1.5 میلیون لیتر باید نفت‌خام وارد، تصفیه و توزیع می‌کردیم، کدام روش مطلوب‌تر بود؟ آیا باید نفت‌خام وارد می‌کردیم، پالایشگاه را با سرمایه زیاد و زمان طولانی می‌ساختیم تا بنزین بیشتری مصرف کنیم؟

معاون سابق وزیر نفت ادامه داد: کسانی که بحث مافیای بنزین را مطرح می‌کنند، بگویند اکنون که صادرکننده هستیم چرا سرمایه‌گذاران در این سود زیاد پالایشگاه نمی‌سازند؟ جواب مشخص است، سرمایه سنگین می‌خواهد و ما این سرمایه را نداریم. البته اکنون هم پول را هدر ندادیم، روی گاز سرمایه‌گذاری کردیم. ابتدای انقلاب 2 پالایشگاه گاز که یکی بیدبلند بود را داشتیم، اکنون بیش از 30 پالایشگاه گازی داریم، تمام روستاها و شهرها به شبکه گاز متصل شده‌اند، چرا اینها مطرح نمی‌شود؟ فقط می‌گویند پالایشگاه نفت نساختند، چون می‌خواستند مافیای بنزین داشته باشند!

وی خاطرنشان کرد: اگر اکنون پالایشگاه نفت می‌ساختیم انتقاد نمی‌شد که چرا مخزن پارس‌جنوبی رها شد که اعراب ثروت ما را بخورند و ما گاز نداشته باشیم؟ همین انتقادی که قبل از انقلاب به شاه می‌کردند که روستاهای آلمان گاز دارند و ایران یا گاز را می سوازند و یا شوروی می‌برد. در اولویت بندی تمرکز بر روی توسعه گاز بوده مضاف بر اینکه بر روی پالایشگاه‌های نفت هم سرمایه‌گذاری کردیم بطوریکه در اول انقلاب ظرفیت پالایشگاه‌های نفت ما یک میلیون بشکه بوده ولی الان 2 میلیون و دویست هزار بشکه است، ضمنا کیفیت فراورده‌ها را ارتقا داده‌ایم، امروز تمام گاز پارس‌جنوبی وارد شبکه شده، چرا کسی در این مورد صحبت نمی‌کند؟ 95 درصد شهرها و 82 روستاها به گاز متصل است چرا یک بار روی این مسئله صحبت نمی‌شود؟ بپذیریم منابع محدود است، اولویت‌بندی درست بوده به جای نفت روی گاز تمرکز کرده‌ایم، گاز ارزان‌تر و با محیط‌زیست هم سازگارتر است. توجه کنیم مخزن گازی مشترک است، اگر تعلل می‌کردیم رقیب برداشت می‌کرد. 

کاظمی بیان کرد: اکنون ما صادرکننده تمام محصولات نفتی هستیم، ما هم قبول داریم که به جای صادرات نفت‌خام بهتر است فرآورده صادر کنیم، کار عاقلانه‌تری است، اما چرا سرمایه‌گذاری نشده؟ چون پول نداریم. اگر پول درست مصرف نمی‌شود وزارت نفت که نباید پاسخ دهد این‌همه ویلا که در دامنه کوه‌های البرز ساخته می‌شود، چرا به سوی نفت نمی‌آید؟ آیا سیاست‌گذاری این بوده که به جای ساخت پالایشگاه پول به سمت اتومبیل‌های لوکس و ساخت ویلا رفته است؟

کاظمی تاکید کرد: ارجح است که به جای صادرات نفت‌خام، فرآورده تولید و صادر کنیم این یعنی صادرات و ایجاد اشتغال و ارزش افزوده؛ اما چرا انجام نشده؟ وزارت نفت باید پاسخ دهد یا کل کشور؟ چرا به جای سرمایه‌گذاری روی فولاد و نفت و... پول جای دیگر می‌رود؟ پاسخ این است که سرمایه‌گذار ترجیح داده به آن سمت برود. دولت هم که باید 80 میلیون جمعیت را تغذیه کند، روی امنیت، بهداشت و راه و.... سرمایه‌گذاری کند، از سوی دیگر بودجه را مجلس تصویب کرده و اگر مجلس روی این قضیه مصر است، چرا در تقسیم بودجه و برنامه‌های 5ساله  کمتر روی ساخت پالایشگاه تمرکز شده؟ مجالس 11 گانه جواب بدهند. چرا زمان تقسیم بودجه کمتر توجه کردند؟ البته بودجه در انرژی درست تقسیم شده بودجه به سمت گاز و برق رفته اکنون صددرصد کشور به برق و 90 درصد به گاز مجهزند.

وی گفت: اگر قرار بود پالایشگاه هم توسعه پیدا کند باید سرمایه‌ها به جای ویلاسازی در دریا و کوه‌ها به سمت تولید می‌رفت، اگر نرفته وزارت نفت نباید پاسخگو باشد. ما کشوری هستیم که طبق گفته اسدالله اعلم در سال 53، 4 درصد روستاها برق داشتند و یک درصد آب. اکنون صددرصد برق و 83 درصد گاز دارند. یعنی اولویت‌ها در نظر گرفته شده است زیرا انرژی گاز و برق نسبت به فرآورده مطلوب‌تر است. منتقدان پیش خودشان اینگونه تفسیر می‌کنند که مافیای بنزین در کار بوده، اما جواب نمی‌دهند که اگر روی پارس‌جنوبی تمرکز نمی‌کردیم چقدر از منابع ما غارت می‌شد، با وجودی که 80 درصد مخزن سمت قطر است در برداشت از این کشور جلوتریم. انرژی بدرستی اولویت‌بندی شده است. علیرغم مصرف بالا نه قطعی برق و نه قطعی گاز داریم، فرآورده را هم صادر می‌کنیم. من هم سوال دارم که چرا پالایشگاه نساختیم، پاسخ اینکه بخشی از سرمایه‌ها از پروژه‌های کمتر اولویت‌دار در هر بخشی به سمت ساخت پالایشگاه نفت برود تا ما به جای نفت‌خام فرآورده صادر کنیم، اکنون امنیت انرژی برقرار است، کسانی که بیهوده انتقاد می‌کنند یا نمی‌دانند و یا مسائل سیاسی را دخالت می‌دهند. 

کاظمی درباره عدم پیشرفت سیراف نیز گفت: در صدر اصل 44 و خصوصی‌سازی؛ وزارت نفت مجاز نیست در پالایشگاه نفت سرمایه‌گذاری کند و فقط برای بخش خصوصی مجوز صادر می‌کند. اکنون این مجوز برای بخش‌خصوصی صادر شده است، اگر کوتاهی شده باید مجموعه دولت و حاکمیت آسیب‌شناسی کنند که چرا پروژه‌ها پیشرفت خوبی ندارد و یا چرا منابع تامین نمی‌شود؟ در سیراف وزارت نفت مجوز صادر کرده؛ خود هم سرمایه‌گذار نیست اکنون که برای بخش‌خصوصی جا باز شده چرا سرمایه لازم را نمی‌آورند؟ مجموعه حاکمیت باید آسیب‌شناسی کند.