در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
سیاست خارجی؛ رکن اصلی تسخیر بازار گاز/ مشتری‌ها منتظر پایان دعواهای ما نمی‌مانند/ باید به بازار ال‌ان‌جی ورود کنیم
یک کارشناس انرژی گفت: اکنون رویایی که در صنعت نفت و گاز داریم با واقعیت دنیای بیرون همخوانی ندارد، یعنی تفکر ما با وضعیت بازار نمی‌خواند، رویاهای ما ایزوله و بسته است که فقط خوراک داخلی دارد.
سعید ساویز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، با اشاره به برنامه‌های ترکیه در حوزه گاز و تاثیری که می‌تواند بر روند صادرات ایران داشته باشد، اظهار داشت: کل حجم گاز کشف شده در ترکیه 3 تا 4 سال بیشتر کفاف تقاضای این کشور را نمی‌دهد، اما تبلیغات مسئولین این کشور بزرگتر از میدان گازی کشف شده است. ما به دلیل اینکه ال‌ان‌جی نداریم، سیاست‌مان را بر اساس صادرات با خط لوله به همسایگان تعریف کرده‌ایم و البته دیدگاه سیاسی نیز در این رابطه مطرح و بسیار اهمیت دارد.
وی افزود: ما نتوانستیم به امارات گاز صادر کنیم، در صادرات به پاکستان هم در زمینه خط لوله صلح موفق نبودیم، تنها جایی که صادرات داشتیم، ترکیه و عراق بوده است. ترکیه در طول زمان راهکارهای دیگری را جایگزین کرده تا شاید بتواند وابستگی خود را به گاز ایران کمرنگ کند، یکی اینکه دنبال خط لوله‌ای بوده که از ترکمنستان و آذربایجان به ترکیه کشیده شود که بسیار ارزان‌تر از گاز ایران بود و اکنون نیز میدان گازی کشف کرده، هرچند این میدان گازی ترکیه آنقدر کوچک است که اهمیتی ندارد، اما اینکه در شرایط موجود آینده صادرات گاز کشور ما از مسیر خط لوله چقدر تحت‌الشعاع اتفاقات این‌چنینی قرار می‌گیرد، مهم است. چه ترکیه خودش گاز کشف کند و چه از مسیر آذربایجان و ترکمنستان خط لوله احداث کند، در هر دو حالت و با قیمت و شرایط موجود ممکن است ما نتوانیم همین رویه را ادامه دهیم.
این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: استراتژی گازی ما همواره در طول سالیان گذشته شکننده بوده و اکنون نیز شرایط تحریم کار ما را سخت کرده است. آنچه ترسناک است پیدا شدن یک مخزن کوچک گازی در ترکیه نیست، زیرا بین کشورهای حوزه مدیترانه کشمکش وجود دارد، بلکه شکننده بودن استراتژی و تفکر ما در بازار جهانی گاز است.
وی گفت: بازار گاز همواره با مازاد عرضه مواجه بوده، یعنی مثل نفت نیست که کمبود آن احساس شود، قیمت هم همیشه ارزان بوده است. بنابراین در این بازار همواره اشباع، ما باید هم مزیت استراتژیک و سیاسی به ارمغان بیاوریم و هم بتوانیم گاز را با قیمت بالا بفروشیم. هر دو غلط است ما با واقعیت‌های کشور، منطقه و بازار پیش نرفتیم و هنوز بر سر کرسنت دعوای سیاسی دو جناح مطرح است، یعنی اینکه کشور ما از یک مزیتی محروم شده و ضرر کرده مدنظر نیست.
ساویز ادامه داد: وقتی سیاست‌های کشور بر صادرات با خط لوله است، مگر چند همسایه نیازمند به گاز داریم؟ ترکمنستان و آذربایجان که به گاز ایران نیازی ندارند، عراق و پاکستان و هند و ترکیه و امارات می‌توانند بازار ما باشند، که چند گزینه هم حذف شود کسی باقی نمی‌ماند. مهم نیست که در قرارداد کرسنت چه کسی رفت و چه کسی آمد؛ مهم این است که کشور ما یکی از اصلی‌ترین مشتری‌های خود را از دست داد. مگر چند همسایه داریم یک مشتری را خودمان با کشمکش سیاسی از دست دادیم، ترکیه همواره به‌دنبال راهی است که ما را جایگزین کند و موفق هم می‌شود، شاید فقط عراق بماند. نمی‌شود هم استراتژی گازی را انتقال با خط لوله محدود کنیم و هم بخواهیم استراتژی را فدای بازی‌های سیاسی کنیم.
وی با بیان اینکه باید به بازار ال‌ان‌جی هم ورود کنیم، گفت: هرچند ممکن است در صادرات از مسیر ال‌ان‌جی با یک بازار گاز ارزان دست و پنجه نرم کنیم و ورود ایران به عنوان یک غول گازی قیمت گاز را حتی پایین‌تر هم بیاورد ولی واقعیت بازار گاز و از جمله ال‌ان‌جی همین است، کشوری که تا این حد ذخایر گازی دارد بهتر است سبد صادرات خود را متنوع کند، یعنی باید هم خط لوله و هم ال‌ان‌جی داشته باشیم.
این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: در طول سال‌های گذشته باید می‌توانستیم به دانش صنعت ال‌ان‌جی دست یابیم. اگر قرار است صادرات با خط لوله داشته باشیم، باید نظر همسایگان را جلب کنیم، این رضایت جنبه‌های مختلفی دارد، ترکیه از ما گاز دریافت می‌کند که بصرفد وگرنه دنبال یک گزینه دیگر می‌رود. وقتی تنها یک گزینه داریم، به جای اینکه او تلاش کند ما باید مشتری را نگه داریم. هم باید سبد صادرات متنوع شود و هم سیاست خارجی بیشتر به صادرات گاز ورود کند، اینها اتفاقاتی به هم تنیده و مرتبط هستند. اکنون رویایی که در صنعت نفت و گاز داریم با واقعیت دنیای بیرون همخوانی ندارد، یعنی تفکر ما با وضعیت بازار نمی‌خواند، رویاهای ما ایزوله و بسته است که فقط خوراک داخلی دارد.
