عواید صرفه‌جوییِ برق نصیب چه کسانی می‌شود؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، پیک مصرف برق رکورد زد، الگوی مصرف را رعایت کنیم تا دچار خاموشی نشویم، الگوی متوسط مصرف برق در ایران 260 کیلووات ساعت در ماه و دمای آسایش 25 درجه است و... اینها سخنانی است که بارها از زبان مسئولین شنیده شده است، اما آیا در ایران استانداردهای مصرف رعایت می‌شود؟

طبق برآوردهای آماری به طور متوسط، ایران حدود 4 برابر میانگین جهانی انواع انرژی‌ که برق را نیز شامل می‌شود، مصرف می‌کند که البته بخش بزرگی از این رقم از مصرف انرژی الکتریکی که اکنون به مرز حدود 60 هزار مگاوت رسیده، تبدیل به ثروت هم نشده و در واقع هدر رفته و اسراف می‌شود. این در حالی است که ایران علاوه بر برق از گاز نیز جهت گرمایش و پخت و پز برخوردار است و در اکثریت کشورها تنها یک منبع برای تامین انرژی موجود است. مثلا سرانه‌ی مصرف سالانه‌ گاز در ایران 1700 مترمکعب و در جهان 600 مترمکعب است؛ یعنی میزان مصرف مردم ایران در این سوخت نیز 3 برابر میانگین جهانی است.   

چرا باید مصرف را کم کنیم؟ به گفته مسئولین امر 2200 مگاوات صرفه جویی در کشور معادل برابر با 30 هزار میلیارد تومان صرفه جویی در کشور است و این عدد چیزی حدود یک و نیم برابر درآمد صنعت برق است. چنانچه الگوی مصرف رعایت شود نه تنها از سرمایه گذاری برای احداث نیروگاه جدید جلوگیری می‌شود بلکه این امکان فراهم خواهد شد که منبعی جدید و مطمئن برای صادرات و ارزآوری به کشور تعریف کنیم و بعلاوه حق برخورداری از این نعمت را از کسانی که در نقاطی دورتر از مراکز استان‌ها و روستاها ساکن هستند، نگرفته‌ایم.

البته در کنار رعایت فرهنگ مصرف از سوی مردم، اقدامات سلبی مثل افزایش قیمت انرژی از سوی مسئولین، تولیدکنندگان و واردکنندگان نیز با تولید یا واردات کالاهای استاندرد مثل لامپ‌های کم مصرف و یا وسایل سرمایشی و گرمایشی با برچسب انرژی باید عرصه را برای تسهیل در بهینه مصرف کردن فراهم کنند.

مصطفی رجبی مشهدی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، با اشاره به الگوی مصرف برق در ایران اظهار داشت: بر اساس استاندارد تعریف شده در بخش خانگی، متوسط الگوی مصرف در تهران حدود 260 کیلوات ساعت در ماه است و برای تابستان 300 کیلووات ساعت در نظر گرفته‌ایم که در حال حاضر 10 درصد مردم بیش از این میزان مصرف دارند یعنی این قشر از یارانه‌های انرژی بیشتری برخوردار می‌شوند. در حال حاضر هدف این است که عدالت اجتماعی برقرار شود و افرادی که یارانه بیشتری نسبت به بقیه دریافت می‌کنند پول بیشتری نیز بابت آن بپردازند.

سخنگوی صنعت برق تصریح کرد: حدود 200 تا 300 ساعت از سال در فاصله ماه‌های تیر و مرداد مصرف برق افزایش جدی پیدا می‌کند که بیشتر مربوط به وسایل سرمایشی است که در حداکثر تنظیم خود مورد استفاده قرار گرفته و برخی از مشترکین ترموستات را روی 18 درجه تنظیم می‌کنند و باعث می‌شوند مصرف در آن ساعات افزایش پیدا کند و وزارت نیرو نیز باید سرمایه گذاری‌هایی برای آن تعداد ساعت محدود داشته باشد. این در حالی است که در صورتی که رعایت شود و یا مردم کمتر مصرف کنند منجر به این می‌شود سرمایه گذاری‌هایی که فقط برای تعداد ساعت محدودی است، کاهش یابد.

وی تاکید کرد: ایجاد انگیزه برای کاهش مصرف در 10 درصد از مشترکین پرمصرف بدان جهت است که ما سرمایه گذاری غیرمفیدی نداشته باشیم و همچنین بتوانیم فاصله یارانه انرژی را که پرمصرف‌ها به دلیل ازدیاد مصرف برخوردار می‌شوند، کاهش دهیم.

رجبی مشهدی گفت: در بخش مشترکین خوش مصرف اهرم‌های تشویقی و برای مشترکین پر مصرف افزایش تعرفه 16 درصدی در نظر گرفتیم، البته به هیچ عنوان هدف این نیست که فشاری به مردم تحمیل شود. به این خاطر است که برخی عادات منطقی شود مثل دمای آسایش 25 درجه است اما می‌بینیم کولرها روی 18 درجه تنظیم می‌شود، این سرمایشی است که ممکن است حتی مفید هم نباشد.

وی با بیان اینکه در بخش ساختمان‌ها هم هدررفت انرژی در کشور ما نسبت به دیگر کشورها بالا است، افزود: البته اکنون تدابیر خوبی مثل استفاده از پنجره دوجداره و سیستم‌های عایق کاری دیوارها اندیشیده شده که وضع را نسبت به قبل بهتر کرده ولی واقعیت این است که ما نسبت به کشورهایی که سردتر هستند و در زمستان برای وسایل گرمایشی از برق استفاده می‌کنند، 1.6 تا 1.7 برابر مصرف بالاتری داریم. بر اساس اطلاعات مقایسه‌ای سال 2017 کشور فنلاند کمتر از 1000 مگاژول به ازای هر متر مربع برق مصرف می‌کنند در حالی که ما در بخش خانگی 1650 مگاژول به ازای هر متر مربع استفاده برق داریم، یعنی حدود 1.7 درصد بیشتر از این کشور مصرف داریم و یا 4 برابر کشورهای اسپانیا و ژاپن برق مصرف می‌کنیم.

سخنگوی صنعت برق گفت: باید پیش‌بینی‌هایی داشته باشیم، مثلا در طراحی ساختمان‌ها تدابیری بیندیشیم که میزان هدر رفت انرژی را از دیوارها، سقف و پنجره‌ها 45 درصد افزایش می‌دهند، کاهش دهیم.

وی با بیان اینکه باید از وسایل کارای برقی در منازل استفاده شود، افزود: 70 درصد کولرهایی که وارد کشور می‌شوند استاندارد نیستند و مصرف بالایی دارند. ما درخواستمان این است که در این بخش هم نظارت‌ها بیشتر شود و وزارات نیرو نیز در حال پیگیری است. باید مبادی ورودی و یا کارخانه‌های سازنده که کارایی بیشتری دارند، تشویق شوند تا از تجهیزات بهتری برخوردار شویم. 

رجبی مشهدی خاطرنشان کرد: ایران قطعا از کشورهایی است که از شدت مصرف بیشتری نسبت به متوسط جهانی برخوردار است به طوری که 6 دهم تا 7 دهم بیشتر مصرف می‌کند در این راستا هم مسئله عایق بندی، استفاده از لامپ‌های کم مصرف و ال.ای.دی که مولد گرما هم نیستند باید جدی گرفته شوند. علاوه بر آن با چند اقدام ساده مثلا اگر در طول روز از نور طبیعی برای روشنایی استفاده شود و یا اینکه از یخچال‌های استاندارد استفاده شود، می‌توانیم 60 درصد کاهش مصرف داشته باشیم.

وی یاداور شد: دولت هم باید کمک کند. در قانون پیش بینی‌هایی شده و ما نیز پیشنهاداتی به مراجع ذیربط ارائه داده‌ایم که اگر اقدام شود و لوازم کارا و پربازده جایگزین لوزازم پرمصرف شوند به مصرف بهینه انرژی در کشور کمک می‌شود.