گفت‌وگو با برادر یکی از جانباختگان پرواز تهران-یاسوج:
قوه قضائیه با مقصران حادثه برخورد کند/ کار را اگر به محلی‌ها واگذار می‌کردند؛ پیکرها خیلی زودتر پیدا می‌شدند
برادر یکی از کشته‌شدگان سقوط پرواز تهران-یاسوج گفت: پرونده این سانحه از اصفهان به دادستانی استان تهران منتقل شده است، نمی‌توانیم پیش داوری کنیم. اما انتظار ما این است با مسببان و مقصران این حادثه تلخ برخورد شود.
یکسال از سقوط هواپیمای تهران-یاسوج می‌گذرد، هواپیمای ATR آسمان که پنج صبح روز ۲۹ بهمن 1396 از تهران به سمت یاسوج حرکت کرد در میانه مسیر به دلیل نامساعد بودن شرایط جوی با کوه برخورد کرد. در این پرواز ۶۶ تن جان خودشان را از دست دادند و خانواده‌های زیادی به سوگ عزیزان خود نشستند.
در سالگرد این واقعه به منظور مرور اتفاقات رخ داده پس از حادثه و اطلاع از آخرین وضعیت خانواده قربانیان این حادثه، گفت‌و‌گویی داشتیم با برادر جلال‌الدین امیدی‌پور، یکی از جوانانی که در این حادثه جان خود را از دست داد.
برادرم می‌خواست برای عیادت از مادرم به یاسوج برود
عنایت امیدی‌پور، برادر جلال‌الدین امیدی‌پور یکی از جانباختگان پرواز تهران- یاسوج در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در خصوص قصد سفر برادرش به یاسوج گفت: ما اصالتا یاسوجی هستیم. مادرم در بیمارستان بستری بود که برادرم می‌خواست از ایشان عیادت کند.
وی ادامه داد: بنده زمانی از سقوط هواپیما مطلع شدم که برادر دیگرم ساعت ۹ صبح با من تماس گرفت و گفت اطلاع داری جلال‌الدین در هواپیمای تهران -یاسوج بود، هیچ‌گونه اطلاعی نداشتم. آخرین بار یک هفته قبل از سفر با او صحبت کرده بودم. دانشجوی ترم آخر مهندسی برق بود که تازه فارغ‌التحصیل شده بود، وقتی در تهران مسیر رفت و آمدش به محل کار و دانشگاه را می‌بینم، احساس تنهایی می‌کنم چون در شهرستان یاسوج به خاک سپرده شده است، برای آرام شدن به شهرستان می‌روم جای او برای من و خانواده خصوصا پدر و مادر پیرم خیلی خالی است.
وی افزود: جلال‌الدین پیش از سوار شدن به هواپیما به مادرم زنگ زده و گفته بود یک ساعت دیگر پیش تو هستم. مادرم از زبان پرستارها و خانم‌های بخش شنیده بود که پرواز تهران به یاسوج سقوط کرده است.
تا پایان عملیات جست‌وجو در دنا حضور داشتم
امیدی پور گفت: من در همان روز وقوع حادثه خودم را به نزدیکترین محل حادثه شهرستان دنا رساندم؛ نه تنها برای پیکر برادر خودم بلکه تا آخرین پیکری که پزشک قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد تحویل خانواده‌ها داد، آنجا را رها نکردم و از روز اول حادثه تا پایان عملیات جست‌وجو و انتقال پیکرهای جانباختگان در شهرستان دنا حضور داشتم.
وی ادامه داد: هفت بالگرد آنجا بودند، همه نیروهای امدادی اعم از هلال احمر، نیروهای مسلح، نیروهای بومی محلی، کوهنوردان خودجوش از استان‌های مختلف هم آمادگی لازم را داشتند تا با دستور ستاد مدیریت بحران کشور وارد عمل شوند. اگر در اولین ساعات که لاشه هواپیما به وسیله عکس‌های هوایی نیروهای مسلح مشخص شد، رئیس ستاد مدیریت بحران در محل حادثه حضور داشت، بنده نمی‌گویم پیکرهای همه جانباختگان به پایین ارتفاع انتقال پیدا می‌کرد اما می‌توانستد پیکر عزیزان را در یک مکان مشخص در محل سقوط جمع‌آوری وبه مرور زمان در شرایط مناسب جوی به پایین کوه انتقال دهند.
اولین تیمی که به محل سقوط هواپیما رسیدند بومی‌های محلی شهرستان دنا بودند
امیدی‌پور افزود: اولین تیمی که به محل سقوط هواپیما رسیدند بومی‌های محلی شهرستان دنا بودند که می‌گفتند اگر امکانات کیسه‌خواب، آب و چند قرص نان در اختیار داشتیم، شب در محل سقوط می‌ماندیم، پیکرها را جمع‌آوری می‌کردیم به همین علت یک فرصت طلایی از دست رفت.
برادر یکی از جانباختگان سقوط هواپیمای یاسوج گفت: عدم حضور به موقع رئیس ستاد مدیریت بحران در روز سوم حادثه آن هم ساعت ۱۳ که معمولا کوه دنا بعد ظهرها با باد و بوران همراه است؛ کار را مختل کرد چرا که همه نیروهای امدادی، مسلح ، کوهنوردان بومی محلی از استان‌های مختلف در نزدیکترین محل حادثه روستای بیده از توابع شهرستان سمیرم مستقر بودند و آمادگی لازم را برای رساندن خود به محل حادثه داشتند ولی متاسفانه به علت عدم حضور به موقع ایشان که متولی این امر بود، فرصت طلایی از دست رفت که این مساله هیچ وقت از ذهن خانواده‌های داغ دیده پاک نخواهد شد.
اگر کار را به محلی‌ها واگذار می‌کردند پیکرها خیلی زودتر به پایین انتقال پیدا می‌کردند
وی افزود: دنا کوهی است که هر زمان در زمستان هوا ابری شود برف می‌بارد و فرودگاه یاسوج یکی از سخت‌ترین فرودگاه‌های کشور برای خلبان‌ها از نظر فرود است، متاسفانه در آن شرایط نامساعد جوی کوه دنا، مجوز پرواز صادر می‌شود، این هواپیمای فرسوده متناسب با شرایط اقلیمی ایران نبوده و گویا در سال ۹۲ درحین پرواز یکی از موتورهایش از کار می‌افتد که خلبان توانسته آن را به زمین بنشاند، اگر سیستم ELT هواپیما فعال بود قطعا محل سقوط در روز اول حادثه مشخص می‌شد ولی ما شنیدیم که این شرکت آبونمان این سرویس را به شرکت سازنده پرداخت نکرده است.
برادر جلال الدین امیدی‌پور ادامه داد: بنده در ستاد بحران صحبت کردم و گفتم اگر امکانات تخصصی اسکان ثابت و تدارکاتی در نزدیکی محل سقوط هواپیما به جهت سرویس‌دهی به نیروهای امدادی مستقر در محل سانحه وجود داشت و از ظرفیت و توان نیروهای بومی محلی در چهار تیم ۳۰ نفره به جهت تسریع در روند عملیات جستجو و انتقال استفاده می‌شد این عملیات زودتر به پایان می‌رسید.
آقای نجار در واکنش به حرف من پاسخ دادند مگر شما کارشناسی؟ گفتم بنده بومی آن منطقه هستم با کوه دنا آشنایی کامل دارم. ۵۵ ماه در مناطق جنگی حضور فعال داشتم. اگر این کار را به بومی‌ها و محلی‌ها و بازنشستگان جنگ واگذار می‌کردند خیلی زودتر پیکرها به پایین انتقال پیدا می‌کردند.
وی افزود: بالاخره این آقایان هم سرشان که درد نمی‌کرد؛ پشت میز نشسته‌اند حالا بخواهند یک بحران را جمع کنند! یکی از آقایان می‌گفت، آقای هربرت، کوهنورد آلمانی گفته است به علت ریزش بهمن در دهلیز محل سقوط هواپیما تا اواخر مرداد ماه امکان تجسس پیکرها وجود ندارد، ممکن است تیم‌ها دچار بهمن شود. این آقای هربرت که مسلمان نبود این حرف را زد. آنها اجسادشان را بالای کوه رها می‌کنند، اصلا برایشان مهم نیست.
امیدی‌پور گفت: فرزندان این ملت در هشت سال دفاع مقدس علیه رژیم بعث عراق جنگیدند، علیرغم اینکه از حمایت همه‌جانبه غرب برخوردار بودند، پیروز میدان جنگ ملت ایران بود، در سوریه، عراق علیه داعش می‌جنگند؛ هرجا خطری برای کشور پیش می‌آید جان شیرین خود را فدا می‌کنند تا امنیت را برای کشور تامین کنند، اما ۶۶ پیکر برای ستاد بحران خیلی کار سنگینی بود.
مسئولان ارشد نظامی گفتند امریه بالگردها برای انتقال جان‌پناه از روز اول صادر شده بود
برادر یکی از جانباختگان حادثه سقوط هواپیمای یاسوج گفت: با یکی از مسئولان ارشد نظامی در خصوص انتقال دو جان پناه به محل سقوط به وسیله بالگرد شنوک صحبت کردم، ایشان به بنده گفتند امریه بالگردها از روز اول صادر شده است مشکلی وجود ندارد، باید از طریق ستاد مدیریت بحران کشور با معاونت عملیات نیروهای مسلح مکاتبه شود. متوجه شدم شخص آقای نجار رئیس ستاد مدیریت بحران کشور در این خصوص مکاتبه‌ای انجام نداده است.
نجار گفت در جلسه گفت اگر جان پناه‌ها به محل سقوط هواپیما انتقال داده شوند محل امنی می‌شود برای شکارچیان بومی محلی. اصلا نیازی به این جان پناه‌ها نیست. اگر نیازی به جان پناه نبود چرا برای ساخت آنها هزینه شد.
امدادگران در مواجهه با پیکرها تحت تاثیر روحی و روانی قرار می‌گرفتند
وی ادامه داد: بعد از اینکه به علت دسترسی زمینی بهتر مسئولیت عملیات جست‌وجو و انتقال پیکرهای این سانحه به استانداری کهگیلویه و بویراحمد واگذار شد، تیم‌های امداد نجات هلال احمر متناسب با امکانات خود به محل سقوط اعزام می‌شدند بعضی از افراد این تیم‌ها امدادگرانی بودند که به علت عدم تجربه کافی در خصوص کار در فضای محل سقوط از سرعت عمل مطلوبی برخوردار نبودند. تیم‌هایی که از استان‌های مختلف اعزام می‌شدند به علت مسیر طولانی از شهر مبدا تا شهر مقصد محل حادثه خسته می‌شدند که آمادگی متناسب با شرایط چنین حادثه‌ای را نداشتند و در مواجهه با پیکرها تحت تاثیر روحی و روانی قرار می‌گرفتند.
با گذشت ۵۰ روز از وقوع حادثه ۸ پیکر تحویل خانواده‌های داغ دیده شد
وی افزود: در کنار نیروهای هلال احمر از توانایی نیروهای بومی محلی به صورت محدود استفاده شد. هر وقت از ظرفیت و توانمندی این نیروها استفاده می‌شد از موفقیت بیشتری در خصوص کشف پیکرهای عزیزان برخوردار بودند. با گذشت ۵۰ روز از وقوع حادثه از ۶۶ سرنشین هواپیما تعداد ۸ پیکر در حدود ۷۰ درصد از بافت‌های این عزیزان تحویل خانواده‌های داغ دیده شد اما نباید زحمت‌های هلال احمر در خصوص بعضی از نیروهای کیفی این سازمان مردمی و ارائه بالگرد جهت انتقال نیروها به محل سقوط هواپیما و انتقال اجساد نادیده گرفته شود.
برادر یکی از جانباختگان حادثه سقوط هواپیمای یاسوج یادآور شد: با توجه به طولانی شدن روند عملیات جست‌وجو و انتقال پیکرهای جانباختگان موجی از نگرانی و آشفتگی عمیق در بین خانواده‌های این سانحه ایجاد شد. تجمع و پیگیری‌های متعدد خانواده‌های داغدیده در ستاد امداد نجات هلال احمر، ستاد مدیریت بحران کشور و استانداری کهگیلویه و بویراحمد موجب شد تا از ظرفیت و توانایی نیروهای بومی محلی بصورت گسترده با مدیریت هیات کوهنوردی شهرستان دنا در خصوص عملیات جست‌وجو و انتقال پیکرهای جانباختگان سانحه استفاده شود این نیروها به تعداد ۹۰ نفر در شیفت‌بندی هفت روزه، سازماندهی و تجهیز شدند.
اردیبهشت ۹۷ اولین تیم جست‌وجو در محل حادثه مستقر شدند
امیدی پور گفت: در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۹۷ اولین تیم به محض استقرار در محل سقوط هواپیما، به مدت دو روز مکان مناسبی را جهت برپا کردن ۷ عدد چادر اسکان، آشپزخانه و چادر تعویض لباس و سرویس بهداشتی صحرایی آماده کردند و تمام زباله‌هایی را که از روز اول در فضای محیطی هواپیما رها شده بود، جمع‌آوری کردند. به وسیله بالگرد به پایین ارتفاع انتقال دادند، بعد از آن با اولویت‌بندی فضای محیطی هواپیما، کار جست‌وجو را آغاز کردند.
وی افزود: البته قبلاً به علت عدم نظارت صحیح بر عملکرد تیم‌های مستقر در محل سقوط جست‌وجو معمولا بصورت نقطه‌ای بود، گاها به علت عدم شاخص‌گذاری و ریزش برف و بوران دو باره کاری می‌شد اما به محض حضور گسترده نیروهای بومی محلی که از تجربه و توانایی کافی برخوردار بودند، فضای محیطی محل سقوط هواپیما بر اساس اولویت‌بندی کاملا پاکسازی شد و جست‌وجو و انتقال پیکرها انجام گرفت.
در تاریخ ۵ تیرماه ۹۷ عملیات جست‌وجو و انتقال پیکرها به پایان رسید بعد از آن به مدت دو هفته محل سقوط قرنطینه شد و اجزایی از بافت‌های خیلی ریز که قابل آزمایش ژنتیکی DNA نبودند با هماهنگی خانواده‌های جانباختگان جمع‌آوری و تیمم شد و در همان ارتفاع محل سقوط بخاک سپرده شدند و اسامی تمام این عزیزان بر روی لوحی زیبا و استیل مانند حک شده که در زمان مناسب در همان محل نصب شود.
منطقه عملیاتی زمان جنگ جلوی چشمانم تداعی می‌شد
وی ادامه داد: رئیس هیات کوهنوردی شهرستان دنا شخصی است که فوق لیسانس فیزیک دارد و در این سقوط سرپرستی تیم کوهنوردی و نیروهای بومی و محلی را به عهده داشت. او و معاون ایشان که یک فرهنگی است وقتی صحنه هواپیما را برای بنده تشریح می‌کرد گویی منطقه عملیاتی زمان جنگ جلوی چشمانم تداعی می‌شد، پس نباید ظرفیت و توانمندی این عزیزان در مواجهه با حادثه ملی نادیده گرفته شود. حادثه خبر نمی‌کند اگر خدای ناکرده در سطح ملی حادثه‌ای اتفاق افتاد از تجربیات گذشته باید درس گرفت و از ظرفیت و توانمندی این نیروها استفاده شود.
امیدی‌پور در پاسخ به این سوال که آیا در آن زمان نهادی بود که پاسخگوی شما و سایر خانواده‌ها باشد، گفت: در مجموع به علت عدم نظارت صحیح بر عملکرد تیم‌های مستقر در محل سقوط، برای هماهنگی بین گروه‌های اعزامی، عدم سازماندهی، تجهیز و افزایش نیروهای بومی محلی زبده به جهت تسریع در عملیات جست‌وجو، مستقر نکردن امکانات تخصصی اسکان ثابت و تدارکاتی در نزدیکی محل سقوط هواپیما به جهت سرویس‌دهی نیروهای امدادی مستقر در محل سانحه، عدم افزایش نیروی متخصص و آموزش‌دیده جهت اعزام به منطقه محل سقوط هواپیما، عدم پیگیری به موقع در خصوص درخواست امکانات تخصصی کوهنوردی، عدم درخواست استفاده از ظرفیت و امکانات نیروهای مسلح و مشاوره ننمودن با متخصصان این حوزه بعد از واگذاری ماموریت به استانداری کهگیلویه و بویراحمد و در یک جمله عدم مدیریت واحد جهادی و نداشتن تجربه کافی عوامل اجرایی در کار عملیاتی موجب طولانی شدن روند عملیات جست‌وجو و انتقال پیکرهای این سانحه شد.
برادر جلال الدین امیدی‌پور گفت: وقتی شهید محمد امیری مدیریت ستاد بحران استان کهگیلویه و بویر احمد را برعهده داشت در نماز جمعه گزارش می‌دهند که بچه‌های صدا و سیما در نزدیکی منطقه پازن پیر کوه دنا دچار حادثه شده‌اند، لباس رزم می‌پوشد و با هماهنگی با بالگرد به محل حادثه می‌رود و با از خودگذشتگی و ایثار خودش دچار حادثه می‌شود و به شهادت می‌رسد.
وی ادامه داد: سردارشهید گودرز نجفی از فرزندان دلیر مرد و شجاع شهرستان دنا بود که چهار ماه مانده به پایان دوره سی ساله خدمت صادقانه خود هنگامی که می‌خواست فرزندش را داماد کند، در شمال غرب کشور در مبارزه با اشرار و گروهک پژاک به درجه رفیع شهادت نائل می‌شود. آنها چه دیدگاهی داشتند و اینهایی که پشت میز نشسته اند چه تفکری دارند.
امیدی‌پور گفت: بی‌شک یکی از تلخ‌ترین حوادث ملی در ۲۹/بهمن /۹۶ اتفاق افتاد، حادثه سقوط هواپیمای ATR۷۲ شرکت هواپیمایی آسمان، برخورد به کوه دنا بود که علاوه بر خسارت جبران‌ناپذیر جانی نبض ۶۶ نفر از نخبگان ملت ایران که به نوعی هر کدام در مسئولیت‌های مهم به ایران اسلامی خدمت می‌کردند، در یک قدمی بهار از حرکت ایستاد.
امیدی‌پور در خصوص آخرین وضعیت پیگیری‌های خانواده سرنشینان پرواز تهران-یاسوج گفت: فرزندان برادران و خواهران ما از دست رفتند. آقای دکتر دانشی پزشک متخصص مغز و اعصاب از فرزندان آن منطقه است که در این سانحه به علت از دست دادن همسر و دو فرزند خود دچار افسردگی شدید روحی و روانی شده است.
وی افزود: اقای دکتر یاری‌پور خود، همسر و فرزندش در این هواپیما بودند که پدر زحمتکش ایشان با محرومیت ایشان را به جامعه پزشکی تحویل داد، خانواده‌ای یک پسر داشت که می‌رفت یاسوج کلاس آمادگی آزمون کنکور سراسری برگزار کند و در این پرواز از دست رفت، پدرش ۳۰سال بعنوان سرباز به نظام مقدس جمهوری اسلامی خدمت کرد و در هشت سال دفاع مقدس مانند یک بسیجی حضور پررنگ داشت، خانم فاطمه دالوند دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهر یاسوج که پدر و مادرش با زحمت‌های فراوان فرزند دلبندشان را به دانشگاه می‌فرستند هر کدام از این ۶۶ نفر جان‌باخته به نوعی در مسئولیت‌هایی به هم نوعان و کشورشان خدمت می‌کردند.
چه کسی تا امروز از ما پرسیده چه بر شما گذشت
امیدی‌پور تاکید کرد: متاسفانه یکی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی که باید از حقوق قانونی جانباختگان دفاع کند، می‌گوید سرنشین‌های هواپیما تعدادی از متمولین و سرمایه‌دارها بودند، اینها درد است. چه کسی تا امروز صحبت‌های جانباختگان را رسانه‌ای کرده یا از ما پرسیده چه بر شما گذشت.
قوه قضائیه با شدت در چهار چوب قانون با مقصران این حادثه برخورد کند
وی افزود: وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد دیگر قابل برگشت نیست؛ تیری که از اسلحه رفت دیگر برنمی‌گردد اما ما انتظار داریم قوه قضائیه با شدت در چهارچوب قانون با مسببان و مقصران این حادثه برخورد کند و بصورت جدی پیگیر شود که خدای ناکرده شاهد چنین اتفاقات ناگوار دیگری نباشیم.
امیدی‌پور خاطرنشان کرد: پرونده این سانحه از اصفهان به دادستانی استان تهران منتقل شده است، نمی‌توانیم پیش داوری کنیم. اما انتظار ما این است با مسببان و مقصران این حادثه تلخ برخورد شود. پرونده در مرحله کارشناسی است باید از کارشناسان خبره و مجرب که سوابق درخشانی در بررسی پرونده‌های سقوط هوایی داشته‌اند، استفاده شود.
گفت‌وگو از فاطمه کلانتری
