بسیاری از وام‌ها تاثیری در تولید نداشتند/ بورس سودآور توان جذب نقدینگی را دارد/ دولت بر سود بانکی مالیات ببندد

بهنام ملکی ( استاد دانشگاه و اقتصاددان) در گفت‌وگو با ایلنا در مورد حجم نقدینگی کشور و راهکا‌رهای مبارزه با آن گفت: یکی از مشکلات اقتصاد ایران حجم بالای نقدینگی سرگردان است که مثل یک اژدهای خفته است و به هر بخشی سوق یابد، قیمت‌ها را بالا برده و اقتصاد را از تعادل خارج خواهد کرد.

بسیاری از وام‌ها تاثیری در تولید نداشتند

وی ادامه داد: در وهله اول باید ریشه این مشکل خشکانده شود که بخش عمده آن مربوط به بی‌انضباطی پولی و مالی است. برای نمونه بانک‌ها و موسسات مالی وام‌های کلانی را اعطا کرده‌اند که هیچ تاثیری در تولید کشور نداشته‌اند و بسیاری از گیرندگان این وام‌ها در حال حاضر از بازپرداخت آن خودداری می‌کنند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: دولت باید در گام اول اقدام به انتشار اسامی آنها کند تا زمینه برای برخورد قضایی فراهم شود و البته حساب تولیدکنندگانی که به هر طریقی نتوانستند در بازپرداخت تسهیلات موفق باشند را از افراد سوداگر جدا کرد. همچنین باید توجه داشت که براساس آمار بانک مرکزی نزدیک به 25 درصد از حجم نقدینگی در اختیار موسسات غیر مجاز بوده است و معلوم است که این حجم نقدینگی می‌تواند در بازار‌های ارز و طلا نابسامانی ایجاد کند.

ملکی با اشاره به حجم بالای نقدیندگی گفت: اگر این حجم نقدینگی در مسیر درست هدایت شود، می‌تواند اثرات تخریبی آن را به اثرات سازنده تبدیل کرد که یکی از راهکار‌های مناسب برای هدایت نقدینگی واگذاری پروژه‌های غیر‌اقتصادی بخش عمومی به بخش خصوصی است.

برای کاهش تصدی گری دولت و شبه دولتی‌ها بهترین فرصت است

وی افزود: همچنین با کاهش تصدی‌گری بخش‌های دولتی و شبه‌دولتی که اکنون بهترین فرصت برای آن است می‌توان بسیاری از پروژه‌ها را از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر کرد وعلاوه برای آن از ورشکستگی آنها جلوگیری کرد. اگر بخش‌های غیر‌مولد، رانتی و فساد‌آور تنها 20 درصد از حجم فعالیت‌های خود را به بخش مولد واگذار کنند در آن صورت می‌توان در جذب نقدینگی موفق عمل کرد.

بورس سودآور می‌تواند نقدینگی را جذب کند

این استاد دانشگاه در مورد نقش بورس و بازار سرمایه در جذب نقدینگی گفت: یکی دیگر از راه‌های جذب نقدینگی داشتن بورس کارآمد است که آن نیز مستلزم شفافیت است.اگر در بورس زدوبند و رانت اطلاعاتی وجود نداشته باشد می‌توان مردم را به این بازار سوق داد.

وی اضافه کرد: اگر بورس سودآور و توجیه‌پذیر باشد نقدینگی از بخش بانکی به سمت این بازار سوق می یابد و بسیاری از مردم صاحب سهام می‌شوند. مثلا در کشورهایی مانند ژاپن و آلمان نزدیک به 70 تا 80 درصد مردم سهام شرکت‌ها را خریده و در سود و ضرر آنها سهیم شده‌اند.

مجاری غیر‌شفاف و رانتی دستاوردها را خنثی می‌کند

وی متذکر شد: شفاف سازی نه تنها در بخش بورس بلکه در سایر بخش‌های اقتصادی نیز مانع سو‌ءاستفاده و رانت است. مثلا اگر در اعطای مجوز کسب وکار از فضای الکترونیکی استفاده شود، درخواست‌ها به راحتی قابل نظارت و ردیابی می‌شود. در واقع اقتصاد همانند یک زنجیر به‌هم پیوسته است که ضعف در یک حلقه موجب پارگی آن می‌شود. از همین روی مجاری غیر‌شفاف و رانتی عاملی است که بسیاری از دستاوردها را خنثی می‌کند.

دولت بر سود بانکی مالیات ببندد/ضرورت افزایش مالیات بخش‌های آلاینده محیط زیست

 ملکی در مورد نقش مالیات در هدایت نقدینگی گفت: یکی از ابزار های مهم در جهت دهی  نقدینگی، مالیات است. دولت در راستای آماده سازی بخش مولد باید تخفیف‌های مالیاتی در نظر بگیرد و از این طریق از بخش‌های دانایی محور، دانش بنیان و های‌تک حمایت کند.

وی اضافه کرد: همچنین مالیات غیرمولدها باید افزایش یابد، مثلا هیچ دلیلی برای پایین بودن مالیات بخش‌های آلاینده که محیط زیست را تخریب می‌کنند وجود ندارد. علاوه براین دولت باید مالیات بر سود فعالیت‌های غیرمولد مانند سود بانکی را افزایش دهد.

مالیات بر نقل و انتقال سهام کاهش یابد

این اقتصاددان یادآور شد: در بازار بورس هم باید مالیات بر نقل و انتقال سهام کاهش یابد. به طوری که در شرایط کنونی با خرید وفروش سهام بدون توجه به سود و زیان آن نیم درصد مالیات وضع می‌شود که این یک ظلم مضاعف برای سهام داران زیان دیده است.

 وی گفت:  با مجموعه این اقدامات می‌توان نقدینگی را به سمت تولیدات داخلی هدایت کرد تا زمینه اشتغال، کارآفرینی و صادرات ایجاد شود وگرنه این اژدهای خفته می‌تواند اقتصاد ایران را با چالش و تلاطم روبه رو کند.