یادداشت؛
بررسی و تحلیل سیاستهای پولی و ارزی بانک مرکزی طی سال‌های اخیر
رییس کل بانک مرکزی می‌گوید: سیاستهای چند ماه گذشته بانک مرکزی در خصوص نرخ سود نه تنها باعث نوسانات بیشتر بازار ارز نشده، بلکه سیاستهای مذکور در عمل توانسته از التهابات بیشتر بازار ارز جلوگیری کند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، رئیس بانک مرکزی در یادداشتی به بررسی و تحلیل سیاست های پولی و ارزی بانک مرکزی در سال 96 پرداخت.
متن این یادداشت به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
بررسی و تحلیل سیاستهای پولی و ارزی بانک مرکزی طی سال‌های اخیر
علی‌رغم دستیابی به موفقیت‌های قابل توجه در زمینه متغیرهای کلان اقتصاد نظیر نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادی در دوره دولتهای یازدهم و دوازدهم، اما به دلیل مباحث سیاسی در حوزه بین‌المللی و همچنین حضور سوداگران و سفته بازان در بازار ارز دامنه نوسانات و التهابات در این بازار گسترده شد و این امر نگرانی‌هایی را برای آحاد مردم و فعالان اقتصادی به وجود آورد.
متعاقب این تحولات، بانک مرکزی با همراهی شبکه بانکی، مجموعه اقداماتی را در قالب یک بسته سیاستی اتخاذ کرد. انتشار اوراق گواهی سپرده ریالی با نرخ ۲۰ درصد و ریالی مبتنی بر ارز یک و دو ساله با نرخ سود به ترتیب ۴ و ۴.۵درصد و در نهایت طرح پیش فروش سکه بهار آزادی از طریق شعب منتخب بانک ملی به صورت شش‌ماهه ۱۴ میلیون ریال و یکساله ۱۳ میلیون ریال، اجزای بسته اخیر بانک مرکزی بودند که در بهمن ماه ۱۳۹۶ ارائه شد.
با وجود موفقیت قابل توجه بسته سیاستی جدید، متاسفانه برخی از رسانه‌ها و فعالان اقتصادی بدون توجه به محدودیت های سیاست‌گذار و همچنین عدم عنایت به تمام مولفه‌های موثر بر بازار ارز، ابهاماتی را در خصوص سیاستهای گذشته و عقب‌نشینی بانک مرکزی از آنهامطرح می‌کنند که در این خصوص بیان چند نکته به شرح زیر ضروری است:
ابلاغ بخشنامه هشت‌بندی، صرفاً نرخ‌های مصوب قبلی شورای پول و اعتبار را به اجرا درآورده و اقدام سیاستی جدیدی محسوب نمی‌شود.
بخشنامه هشت‌بندی، سیّالیّت سپرده‌های بانکی را به‌طور قابل توجهی کاهش داده و اگر مقرر بود که از محل گسیل نقدینگی به سمت سایر بازارها، بازار ارز با التهاب روبه‌رو شود، بالا بودن سهم سپرده‌های کوتاه‌مدت از کل سپرده‌های بخش غیردولتی در فضای قبل از اجرای بخشنامه فضای بسیار مناسب‌تری را نسبت به دوره بعد از بخشنامه یاد شده فراهم می‌کرد.
بنابراین باید اذعان داشت که نه تنها سیاستهای چند ماه گذشته بانک مرکزی در خصوص نرخ سود باعث نوسانات بیشتر بازار ارز نشده، بلکه سیاستهای مذکور در عمل توانسته از التهابات بیشتر بازار ارز جلوگیری کند.
با توجه به سرعت بالای تاثیرپذیری میان بازار پول و بازار ارز، وجود فاصله زمانی قابل توجه بین زمان اجرای بخشنامه فوق‌الذکر و افزایش نوسانات بازار ارز نشان‌دهنده عدم تاثیرپذیری بازار ارز از بخشنامه هشت‌بندی است.
بررسی عملکرد مجموعه اقدامات بانک مرکزی در قالب بسته سیاستی اخیر، حاکی از آن است که در هفته اول اجرا، میزان استقبال آحاد جامعه از گواهی سپرده ریالی مبتنی بر ارز و پیش فروش سکه چندان زیاد نبوده و برعکس فروش اوراق گواهی سپرده ریالی با استقبال قابل توجهی روبه‌رو بوده است. این بدان معنی است که در صورتی‌که فعالان اقتصادی بازار، انتظار ناترازیِ قابل توجهی را در بازار ارز داشتند.
قاعدتاً باید به سمت استفاده از ابزار اوراق گواهی مبتنی بر ارز و طلا می‌رفتند، این در حالی است که استقبال سرمایه‌گذاران و سپرده‌گذاران عمدتاً به سمت گواهی سپرده ریالی به عنوان یکی از ابزارهای بازار پول بوده است. لذا این امر شاهدی بر عدم وجود ناترازی بالا در بازار ارز و همچنین جذاب بودن بازار پول برای سپرده‌گذاران است، و در مورد ثبات نسبی قیمت ارز و طلا در آینده انتظارات مثبتی وجود دارد.
اصولاً اتخاذ سیاستهای پولی ماهیتی کوتاه‌مدت دارد و اقدام اخیر در راستای رفع التهاب بازار ارز صورت پذیرفته است و عملکرد روزهای گذشته نیز حاکی از موفقیت بسته جدید سیاستی بانک مرکزی است.
بنابراین اتخاذ سیاست های بانک مرکزی در بهمن ماه ۱۳۹۶، عمدتاً با هدف زدودن التهابات کوتاه‌مدت اخیر در بازار ارز صورت گرفته و بدیهی است که با اجرای موفق آن، شرایط و فضای سیاست‌گذاری پولی و ارزی کشور به وضعیت عادی خویش باز خواهد گشت.
از هموطنان نیز درخواست می‌شود تحت تاثیر این گونه فضاسازی های انتظاراتی قرار نگرفته و با سرمایه‌گذاری در بازار رسمی کشور که از نرخ بازدهی مطلوب و جذابِ به مراتب بیشتری برخوردار است، علاوه بر سرمایه‌گذاری‌مطمئن و بدون ریسک، گام مهمی در جهت کمک به افزایش تولید‌و اشتغال بردارند و با خودداری از ورود به فعالیت‌های سوداگرانه و سفته‌بازی ضمن بهره‌مندی از سود مناسب در سرمایه گذاری های مثبت، موجبات رشد تولید و اشتغال را در کشور فراهم کنند.
