ایلنا گزارش می‌دهد؛
آغاز کشت جو در منطقه جنگی شلمچه/ در بسیاری از نخلستان‌ها هنوز کشاورزان به روستاها بازنگشته‌اند
با احیای نخیلات خوزستان و توسعه برداشت خرما در کشور شاید بتوان جایگاه از دست رفته ایران را در دنیا دوباره به دست آورد که این امر تنها با احیا و بازسازی اراضی از بین رفته خوزستان میسر خواهد شد، اراضی که قبل از جنگ تحمیلی کشاورزی در آنها رونق داشت.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا اعزامی به خوزستان، آبادان و خرمشهر که در زمان 8 سال جنگ تحمیلی بیشترین آسیب را دیده‌اند این روزها با انجام طرح‌های آبرسانی و احیای اراضی شرایط نسبتا بهتری دارند و اوضاع خشکسالی و بی آبی‌ها با کمک دو وزارتخانه جهاد کشاورزی و نیرو رو به بهبود است.
در زمان جنگ تحمیلی که آب اروند به روی خوزستان بسته شد، آبرسانی به نخیلات صورت نگرفت و با کوچ کشاورزان از منطقه جنگ زده، نخل‌های منطقه همه رو به خشکی گذاشت که هنوز هم می‌توان آثار آن را در منطقه دید.
در برخی از اراضی خوزستان پس از، از بین رفتن نخل‌ها، زمین‌ها به مرور تبدیل به زمین بایر شده و هیچ درختی در آنها دیده نمی شود، به نحوی که به سختی می توان باور کرد زمانی در این زمین ها نخل های خرما وجود داشته و در زیر نخل ها صیفی و سبزی پرورش داده می شد.
اما وزارت جهاد کشاورزی با کمک جهاد نصر در حال انجام عملیات بزرگ آبرسانی به اراضی کشاورزی این خطه است تا با احیای این زمین ها هم اشتغال زایی برای کشاورزان را عملیاتی کند و هم با مرطوب سازی خاک های این استان از بروز ریزگردهای داخلی جلوگیری کند.
این طرح نزدیک به 3 سال است که در حال اجرا بوده و حدود 50 درصد از آن تا کنون به بهره برداری رسیده و پیشرفت داشته است. ایران دومین صادر کننده خرما در جهان است اما در بسیاری از نخلستان‌ها هنوز کشاورزان به مناطق روستایی بازنگشته‌اند. از آنجایی که هر نخل حدود 5 سال زمان می‌برد تا به ثمر بنشیند نمی‌توان انتظار داشت تولید خرما دراین منطقه با اتمام این طرح ناگهان تغییر چشمگیری داشته باشد اما می‌توان به آینده این طرح امید داشت.
*احیای 140 مزرعه سه هکتاری در آبادان
نی بری و شخم بین نخیلات از اولین اقداماتی است که پس از کاشت نخل در اراضی کشاورزی توسط کشاورزان انجام می‌شود. پس از شخم و زه‌کشی آبرسانی به شیوه کانال آبرسانی و با پمپاژ آب انجام می شود. پیش از این آبرسانی به این باغات به روش سنتی جزر و مد و غرقابی کردن زمین انجام می شد که با کم شدن آب کارون و تاسیس سدهای متعدد بر روی آن این روش دیگر قابل انجام نبود. انتقال آب با لوله از اقدامات طرح وزارت جهاد است که توسط آن آب به نخل های و نخلستان ها انتقال می یابد.
توکلیان مجری طرح آبرسانی به اراضی خوزستان در این راستا گفت: خُرد بودن اراضی و خُرده مالکی باعث شده بود در اراضی خوزستان یک شبکه عظیم آبیاری سنتی با هدر رفت بالای آب ایجاد شود که زمان آبیاری را کاهش می‌داد و کشاورزانی که در پایین دست بودن نمی‌توانستند از آب استفاده کنند اما در طرح توزیع آب با لوله UPVC بوده سال گذشته به صورت پایلوت تایید شد و در حال حاضر در حدود 3 هزار و 500 هکتار در دست اقدام است و از این میزان نزدیک به هزار هکتار آن به بهره برداری رسیده است.
وی گفت: طرح خود اجرایی که در این مناطق اجرا شده باعث افزایش اعتماد کشاورزان به جهاد کشاورزی و مجری طرح شده و جهاد نصر با کمک خود کشاورزان، مزارع و باغات آنها را احیا و بازسازی کرده است. نحوه عملکرد این لوله‌ها به این صورت است که کشاورزان پس از دریافت حق آبه با بازکردن فلکه آب این آب را به صورت پرفشار به پای درختان می رسانند. در حال حاضر و با کرت بندی باغات از هدر رفت آب جلوگیری شده است.
*آب شویی خاک و رفع شوری خاک در جهت آماده سازی برای کشت
در روز دوم بازدید از طرح خوزستان به سراغ اراضی شلمچه رفتیم که پس از تسطیح، تقسیم بندی و آماده سازی برای کشت با پمپاژ آب پرفشار سطح خاک از نمک پاکسازی می شد. مهمترین و سخت ترین بخش کار در این اراضی، راضی کردن مردم منطقه و جلب اعتماد از دست رفته آنها بود تا اجازه کار بر روی مزارع و باغاتشان را بدهند که زمان بسیاری صرف انجام آن شد.
پاک سازی شلمچه از مین و استخوان‌های شهدا پس از پایان جنگ و بازسازی اراضی که تا پیش از این تبدیل به سنگر و کانال های استراتژیک جنگی شده بود زمان زیادی را از جهاد گران گرفت تا بتوانند منطقه را از یک منطقه جنگی به زراعی و باغ کشاورزی تغییر دهند.
توکلیان گفت: کل ناحیه شلمچه به دوبخش تقسیم می‌شود که ناحیه جاده شهدا و جاده خرمشهر به بصره محسوب می شوند. اراضی 2 هزار هکتار آن در ناحیه یک و 3 هزار و 100 هکتار آن در ناحیه 2 قرار دارد. مسیر کانال آبرسانی که کانال ولیعصر(عج) نام دارد انشعابی از کانال مارد است که وارد کارون شده و حدود 10 متر مکعب آب در ثانیه را به این منطقه منتقل می کند، 3 ایستگاه پمپاژ در ناحیه یک و 4 ایستگاه پمپاژ در ناحیه 2 دارد.
وی عنوان کرد: کاری که ما در ناحیه یک شلمچه انجام دادیم تجهیز و نوسازی بود. در شلمچه 2 که آلوده‌ترین منطقه‌ای بوده که در این پروژه 550 هزار هکتاری از نظر ابزار باقی مانده از جنگ داشتیم و در حفاری ها به پیکر شهدا هم برخورد کرده‌ایم، 4 ایستگاه پمپاژ دارد و کل عملیات را از صفر تا صد موسسه جهاد نصر انجام داده است.
مجری طرح آبرسانی به اراضی خوزستان خاطرنشان کرد: آخرین مرحله‌ای که ما انجام می‌دهیم اجرای عملیات آب شویی است. شوری این اراضی به خاطر عدم کشت به 100 مینی موس هم رسیده است که با این عملیات آن را به زیر 12 مینی موس خواهیم رساند. این عملیات تقریبا بین 2 تا 6 ما زمان می برد اما امیدواریم با توجه به شرایط خاک در برخی نقاط که آب شویی آن به پایان رسیده بتوانیم کشت را شروع کنیم. در برخی مناطق شلمچه یک، کشاورزان کشت جو را شروع کرده‌اند و برخی زمین ها آماده کشت و تحویل به کشاورزان هستند.
به گزارش ایلنا، در این بخش از شلمچه قبل از جنگ 18 هزار اصله نخل وجود داشته اما در حال حاضر هیچ آثاری از آن پس از جنگ باقی نمانده است.
در مناطق خوزستان، دز، شوشتر، آبادان و خرمشهر که طرح آبرسانی و تسطیح اراضی پیگیری می شود با محرومیت شدید آب مواجه هستیم. در طرح احیای دشت های خوزستان که یکی از این نواحی، شوشتر محسوب می شود، 6 پروژه جاری وجود داشته که 3 پروژه از سال 91 تا کنون خاتمه پیدا کرده و 3 پروژه دیگر در حال انجام و تکمیل است.
این پروژه علاوه بر اینکه به صورت آبیاری تحت فشار و به صورت روش کلاسیک ثابت است مسئولیت احداث سه ایستگاه ثانویه را هم بر عهده دارد. در مناطقی که توانایی رساندن موقت آب فراهم شده به زیر کشت آبی گندم رفته است. اگر وزارت جهاد بتواند آب را تا پایان سال 96 به جهاد نصر تحویل دهد حدود 3 هزار هکتار از اراضی شوشتر در بخش غلامعلی به زیر کشت خواهد رفت و کشاورزان از محرومیت خارج می شوند.
به گفته مجریان طرح، این پروژه هم راندمان کشاورزی را در منطقه افزایش می‌دهد و هم صرفه جویی بالایی در مصرف آب خواهد داشت. در حالی که استفاده از روش غرقابی هدر رفت بالایی در آب و تبخیر آن با بروز گرما داشت.
در ناحیه شوشتر سه روش متفاوت آبیاری انجام می شود که آبیاری بارانی، تحت فشار و لوله گذاری است که با توجه به شرایط منطقه در نظر گرفته می شود.
گزارش از عطیه حاجی
