وجود ۱۱ میلیون حاشیه‌نشین و ۸ میلیون ساکن بافت قدیمی در کشور

به گزارش ایلنا و به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی عباس آخوندی در جریان سفر به استان کرمان ضمن حضور در جلسه ستاد بازآفرینی شهر کرمان که در خانه امامی با حضور مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران،استاندار و مدیرکل راه و شهرسازی کرمان، و جمعی از مسئولان استان کرمان برگزار شد، اظهار داشت: یک مسئله بسیار جدی که هنوز توسط سیاستمداران و سیاست‌گذاران مورد توجه قرار نگرفته، غیبت متن از دیدگان است. در واقع به حواشی زیاد پرداخته می‌شود اما متن از دیدگان ما غایب است.

وی افزود: علی‌رغم تلاش‌های بسیار بزرگی که در حوزه صنعت، حمل‌ونقل، بهداشت و مخابرات با هزینه‌هایی بالغ‌ بر هزاران میلیارد تومان که در ایران انجام گرفته است، اما سرانجام در مقابل ارائه محصول نهایی هرکسی از دید خود گلایه می‌کند. این همان نکته بنیادین است که در واقع کجای کار ایراد داشت؟ که علی‌رغم این حجم از سرمایه‌گذاری سرجمع رضایت‌مندی عمومی و ارتقا کیفیت زندگی را نمی‌توانیم نشان دهیم.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به آمار ۱۹ میلیون بد مسکن شامل ۱۱ میلیون حاشیه‌نشین و ۸ میلیون ساکن بافت قدیمی گفت: این جمعیت ۳۵ درصد جمعیت ۵۹ میلیون نفری شهری را تشکیل می‌دهند؛ بنابراین حتماً یک جای کار ایراد دارد همچنین به نظر نمی‌رسد که درمان آن نیز کار ساده‌ای باشد و بتوان با اقدامات عمرانی کاری انجام داد.

اخوندی با اشاره به علت اصلی مطرح کردن اندیشه ایران‌شهری در وزارتخانه کالبدی راه و شهرسازی بیان داشت: به نظر من اگر به اجماع نرسیم نمی‌توانیم این مشکل را برطرف کنیم. از طرفی چاره‌ای جز بازگشت به مبانی تفکری نداریم چون اگر در این مورد به اجماع برسیم همواره می‌توانیم به عقب برگردیم و در واقع اقدامات عمرانی نتواند بر کیفیت زندگی مردم تأثیری بگذارد.

وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه اصلی‌ترین مشکل نحوه رویارویی با مفاهیم مدرن است گفت: این بحث بسیار پیچیده‌ای است و جنس مدرنیته نیز عجیب‌وغریب و پیچیده است. نحوه رویارویی با مدرنیته بر مبنای نفی گذشته و خلق یک کار جدید بود. گویی که امروز به دنیا آمده‌ایم و هیچ گذشته‌ای نداریم به‌طوری‌که روی کاغذ سفید آینده‌ای را طراحی کنیم.

وی افزود: مدرنیته ذات و ویژگی دارد که قابلیت کمک به تخریب گذشته به دست شخص مردم همان منطقه را دارد. در واقع مدرنیته قدرت بزرگی است که دنیا به انسان می‌دهد. به‌طور مثال در ساختمان خانه امامی کرمان که در اقلیم گرم و خشک کرمان بنا شده در حال استفاده از انرژی تاثیرپذیر ((passive در محیط است. زیرزمین‌ها ساکنان این خانه را در برابر گرما و سرما حفظ می‌کند و دو طرف شمال و جنوب با تغییر تابش نور خورشید حداکثر استفاده را می‌کند.

آخوندی با اشاره به رویکرد دنیای مدرن در صنعت ساختمان تصریح کرد: در دنیای مدرن نیازی به توجه کردن به جزئیات این‌چنین نیست، بلکه می‌توان ساختمانی در کانون تابش خورشید بنا کرد که با الکتریسیته آن را خنک کرد. در واقع موتور خاصیت اغواکننده عظیمی دارد که فکر می‌کنیم باقدرت آن می‌توان در اقلیم و طبیعت تغییر ایجاد کرد.

علاوه بر متن شهر، متن تاریخ خود را هم رها کرده‌ایم

عضو کابینه دولت دوازدهم با اشاره به حس قدرت مدرنیته مبنی بر عدم وجود هیچ‌گونه محدودیت در زیست، ابراز داشت: آب و برق را می‌توان از هر جا تهیه کرد، انرژی برق بی‌پایان است و انسان می‌تواند هر تغییری را در هر اقلیمی ایجاد کند. در واقع یک قدرت اغواگرانه عجیبی در آن نهفته است که با ورود به مناطق تاریخی مانند ایران سبک زندگی آن‌ها را نابود می‌کند.

وی در ادامه یادآور شد: اینکه بتوانیم امروز به چنین ساختمان‌هایی بازگردیم امکان‌پذیر نیست اما استفاده از انرژی تاثیرپذیر در ساختمان‌ها امکان‌پذیر است. در دروس دانشگاهی مهندسی ساختمان همواره بر زاویه تابش خورشید، وزش باد و سایه تأکید شده است. اگر قرار است فضای تجاری، اداری و مسکونی توسط الکتریسیته خنک شود، پس دانستن جهت وزش باد، تابش نور خورشید و سایه به چه‌کار می‌آید.

وزیر راه و شهرسازی بابیان اینکه علاوه بر متن شهر، متن تاریخ خود را هم رها کرده‌ایم اظهار داشت: خاصیت این ساختمان‌ها این است که به ما می‌آموزد در این اقلیم سخت می‌توان زندگی کرد. اگر قیمت برق بر اساس قیمت جهانی تعیین شود، قبض برق خانه‌های کرمان بسیار افزایش می‌یابد و امکان زندگی در کرمان و شهرهای دیگر ایران دستخوش تغییر قرار می‌گیرد.

آخوندی با اشاره به روند تدریجی دستیابی غرب به مدرنیته و اختراع موتور بیان داشت: از قرن ۱۶ تا ۲۱ تمام اتفاقات ظرف ۵ قرن صورت گرفت درحالی‌ که این اتفاقات در ایران ظرف ۱۱۱ سال رخ‌داده است. همچنین اگر به مدرنیته با پیدایش ICT بپردازیم در کمتر از ۴۰ سال تمام اشیا هوشمند شده است. نتیجه این دستیابی تدریجی در غرب به‌گونه‌ای است که مراکز مدرنیته غرب در لندن، برلین و پاریس که مرکز اقتصاد کشاورزی بود امروز مرکز ICT و مبادلات اقتصاد مدرن است؛ اما در ایران بازار ما فقط بازار اقتصاد کشاورزی است و تمام اقتصاد‌های مدرن خارج از این بازار است. به طول مثال مس سرچشمه و کرمان خودرو در این بازار جایگاهی ندارند؛ زیرا این مرز اقتصاد کشاورزی است و مرکز اقتصاد صنعتی جای دیگری است زیرا این برش تاریخی کاملاً مشهود است. این اتفاق فقط در بافت نیست، در فکر و ارتباط بین نسل‌ها است که همه‌چیز بریده قرارگرفته است.

تاکید بر تشکیل ستاد بازآفرینی شهری در سفرهای استانی

این عضو کابینه دولت دوازدهم بیان داشت: علت اصلی که به دکتر ایزدی گفته‌ام ستاد بازآفرینی شهری را در سفرهای استانی باید داشته باشیم این است که فکر می‌کنم باید به متن بازگردیم نه به خاطر اینکه از خانه‌های قدیمی استفاده کنیم بلکه برگردیم ببینیم کجا ایستاده‌ایم، این تصور که انسان را می‌توانیم خارج از زمان و مکان تصور کنیم تصور باطلی است.

وی افزود: کرمان دل عالم است و ما اهل‌دلیم، هیچ کرمانی نمی‌تواند حس تعلق خود به شهر خود را از دست بدهد، آخر کار آدم‌ها با مکان و زمان تعریف می‌شوند و آدم را از این دو نمی‌توان جدا کرد، نتیجه جدایی انسان از زمان و مکان حاشیه‌نشینی است، زیرا در آن زمان و مکان تعریف‌نشده است.

وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر اینکه فکر می‌کنم باید به بافت قدیم برگردیم گفت: مفهوم این سخن این نیست که در قدیم زندگی کنیم بلکه باید امروزی زندگی کنیم اما نمی‌توان تاریخ خود را فراموش کنیم. سرانجام انسان‌ها موجودات تاریخ هستند و نمی‌توانند مکان، ایران و کرمان را فراموش کنند.

عباس آخوندی در ادامه بیان داشت: مهم‌ترین مسئله این است که اقلیم را باور کنیم. به‌طور مثال یکی از دلایلی که برای ممانعت از برگزاری المپیک در کشور قطر آورده شده بود، گرمای بیش‌ از حد بود، اما در مقابل قطری‌ها ادعا کرده بودند که کل زمین را خنک می‌کنند یعنی اقلیم را عوض می‌کنند. این قدرت موتور که می‌تواند گرمایش و سرمایش ایجاد کند بسیار اغواگرانه است که باعث جدایی انسان از اقلیم می‌شود.

وی بیان داشت: امروز در کرمان سقف‌های شیروانی آهنی متعددی را ملاحظه کردم اما آیا واقعاً با کرمان همخوانی دارد؟ شاید در نگاه اول می‌تواند یک ژست معماری فرنگی ایجاد کند اما به اینکه چه حرارتی زیر آن جمع خواهد شد هیچ فکری نمی‌شود چون از طریق موتور و الکتریسیته می‌توان شرایط خنک کردن هوا را فراهم کرد. از آن‌طرف مجلس فریاد می‌کشد که نرخ مصرف انرژی در ایران فزاینده است. اقلیم را فراموش کرده‌ایم و فکر می‌کنیم باقدرت موتور محدودیت اقلیم را رفع کنیم.

بازگشت به بافت قدیم؛ تعریف جدیدی از سبک زندگی است

به گفته آخوندی اینکه می‌گوییم هویت بافت قدیم برای یکسری از آدم‌ها است و بافت جدید برای گروه دیگری است و ساکنان بافت جدید متمدن هستند اشتباه است. بنابراین بازگشت به بافت قدیم بازسازی ساختمان نیست، بلکه تعریف جدیدی از سبک زندگی است. اگر توانستیم در این بافت زندگی مدرن را سازگار کنیم در واقع موفق شده‌ایم. اصلاً به معنی تخریب نیست زیرا من با تخریب کاملاً مخالفم و این‌گونه اقدامات را استالینیستی خطاب می‌کنم؛ زیرا این افراد فکر می‌کنند ساختمان‌های قدیمی را تخریب کنند و ساختمان‌های جدید بسازند. درواقع منظور من سازگار شدن است.

عضو کابینه دولت دوازدهم با اشاره به سخنرانی رئیس‌جمهوری در صحن مجلس گفت: اگر به آن سمت برویم آن نکته دکتر روحانی بحث درستی است. در این خصوص مهم‌تر از فیزیک و مدرسه و ... ‌وجود انسان‌ها، خاطره و روابط اجتماعی است. در بافت جدید نمی‌توان از بقالی نسیه خرید کرد و در بافت قدیم همه چوب‌خط داشتند. درواقع به دنبال آهن هستیم که آن اعتماد اجتماعی را در این سبک زندگی به دست آوریم. در سیستم سوپرمارکت چیزی به نام چوب‌خط و نسیه وجود ندارد زیرا مفهوم اعتماد چهره به چهره و اعتماد اجتماعی وجود ندارد.

وی یادآور شد: بحث اصلی این است که ما چگونه می‌توانیم پیوست‌های تاریخی را حفظ کنیم. تصور تخریب تاریخ بدترین تصوری است که به ما دست داده و مخصوص شهرها و کشور ما نیست. وقتی تاریخ را تخریب می‌کنیم دچار معلق شدن ذهنی می‌شویم. سرانجام علت اینکه جوانان در محیط‌های قدیمی احساس آشنایی می‌کنند به دلیل باقیمانده رسوبات فکری و فرهنگی است که هنوز این محیط برایشان آشناتر و دل‌پذیرتر است.

وزیر راه و شهرسازی ضمن ابراز امیدواری نسبت به اندیشه برگشت به متن و بافت‌های قدیمی ابراز داشت: اینکه قبول کنیم که شهر یک سازمان اجتماعی است و اینکه چگونه این سازمان بتواند مدرن شود، در آن زمان اتفاقات فرخنده‌تری رخ می‌دهد که می‌توان به سمت توسعه پایدار برویم و از انرژی انسانی و مادی بهره‌وری بیشتری داشته باشیم.