اثر اجرای مطالعات بیلان منابع آب حوضه دریاچه نمک در مدیریت جامع آب کشور

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی شرکت آب منطقه ای تهران، "مهدی فروغی" روز سه شنبه 6 مردادماه 94 در جریان همایش تشریح دستاوردهای مطالعات بیلان منابع آب حوضه آبریز دریاچه نمک و معرفی سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) که در محل سالن کنفرانس برگزار شد، اظهار کرد: اجرای مطالعات بیلان منابع آب حوضه دریاچه نمک به مدیریت جامع منابع آب و تقویت حکمرانی آب وزارت نیرو کمک شایانی خواهد کرد.

فروغی ضمن تاکید بر اهمیت انجام مطالعات بیلان منابع آب، گفت: مطالعات بهنگام سازی بیلان آب حوضه دریاچه نمک با ابلاغ مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در سال 91  به شرکت آب منطقه ای تهران به عنوان متولی و شرکت های آب منطقه ای اصفهان، قم، مرکزی، قزوین، البرز، زنجان و همدان آغاز شد. در ابتدا و بر اساس زمان بندی قرار بود تا طی یکسال این طرح اجرایی شود که با توجه به فرآیندهای مطالعات و با کسب نظر شرکت مدیریت منابع آب ایران به 17 ماه افزایش یافت.

وی ادامه داد: داده های اولیه از شرکت های آب منطقه ای درگیر در طرح اخذ و پس از جمع آوری کامل به شرکت مشاور ارائه شد تا پس از پردازش و کارهای اولیه مجددا به شرکت های آب منطقه ای و مدیریت منابع آب در چهار جلد گزارش مطالعاتی ارسال شود. سپس مطالعات و گزارش های بیلان، گزارش ارزیابی بیلان و در نهایت گزارش کامل بیلان با اخذ نظر نهایی از سوی شرکت مدیریت منابع آب ایران انجام شد.

به گفته فروغی، برای اجرای مطالعات بیلان منابع آب حوضه آبریز دریاچه نمک بیش از دو هزار نفر ساعت کار کارشناسی و 15 جلسه مشترک که به طور عمده به میزبانی شرکت آب منطقه ای تهران بوده است، برگزار گردید.

قائم مقام شرکت آب منطقه ای تهران سپس یادآور شد: حوضه آبریز دریاچه نمک با وسعت 92 هزار کیلومتر مربع دارای مراکز عمده جمعیتی از جمله تهران، اصفهان، البرز، قزوین، قم، همدان، زنجان و مرکزی است که با توجه به ویژگی های ژئومورفولوژیک از اهمیت و حساسیت بسزایی برخوردار است.

فروغی همچنین گفت: تغییرات درجه دمایی در این حوضه از منهای 36 تا مثبت 50 درجه سانتیگراد می باشد و بارندگی های آن بین 75 تا 800 میلیمتر است. در این حوضه سدهایی از جمله ساوه، لتیان، 15 خرداد، اکباتان، امیرکبیر، کینه ورس، ماملو و ... قرار دارد که بر اهمیت این حوضه افزوده است.

وی در پایان سخنان خود از تلاش ها و فعالیت های بی دریغ مهندس یمینی و مهندس امیرحسینی در جایگاه مدیران پیشین دفتر مطالعات شرکت آب منطقه ای تهران که در شکل گیری و اجرای مطالعات بیلان منابع آب دریاچه نمک اثرگذار بودند، قدردانی کرد.

در ادامه این نشست، "علیرضا مجیدی" رئیس گروه تلفیق بیلان منابع آب شرکت آب منطقه ای تهران با بیان اینکه حوضه آبریز دریاچه نمک در کشور استراتژیک، حساس و مهم است، گفت: بیش از 26 درصد جمعیت کشور که شامل 78 درصد شهرنشین و 22 درصد جمعیت روستایی است و از تراکم جمعیتی بسیار بالایی نیز برخوردار است، در این حوضه قرار دارد.

مجیدی اضافه کرد: در این حوضه دو هزار و 900 واحد صنعتی در قالب 40 شهرک صنعتی، 25 هزار واحد متقاضی آب، 827 هزار هکتار اراضی کشاورزی وجود دارد، همچنین بهره برداری از 10 میلیارد مترمکعب آب کشاورزی، دو میلیارد و 223 میلیون آب شرب، حضور قطب های کشاورزی کشور، وجود سازه های مختلف آبی و بسیاری از مسائل دیگر سبب شده است تا یکی از پیچیده ترین منابع و مصارف را در حوضه آبریز نمک رقم زده شود.

مجیدی مشارکت ذینفعان را یکی از ابتدایی ترین اصول مدیریت منابع آب خواند و افزود: مطالعات بیلان منابع آب حوضه دریاچه نمک با چند هدف از جمله اهمیت تهیه بیلان عمومی در هر محدوده مطالعاتی، تعیین چرخه آب در این محدوده ها، محاسبه و برآورد امکانات توسعه بهره برداری از منابع آب سطحی و زیرزمینی و در نهایت بررسی و تحلیل محدودیت های توسعه بهره برداری از منابع آب تعریف و اجرایی شد.

وی یادآور شد: انجام مطالعات هواشناسی و تهیه آمار بارانسنجی از 368 ایستگاه وزارت نیرو و سازمان هواشناسی کشور، رسم نقشه های هم باران و توزیع ماهانه و پراکنش آن در ارتفاع و دشت، تغییرات دما و نقشه های هم دما، تبخیر و در نهایت مطالعات هیدرولوژی و جمع اوری اطلاعات از 186 ایستگاه هیدرولوژی به صورت دقیق اجرایی شد.

مجیدی اظهار کرد: ظرفیت تولید آب در هر محدوده مطالعاتی و در سطح حوضه آبریز دریاچه نمک به صورت مشخص و دقیق در این مطالعات تدوین شده است که در اختیار هر یک از شرکت های آب منطقه ای زیرمجموعه قرار خواهد گرفت.

وی همچنین یادآور شد: در این حوضه آبریز، 104 هزار حلقه چاه، 11 هزار دهنه چشمه و شش هزار و 548 رشته قنات در این مطالعات مورد بررسی مهندسی قرار گرفت که پس از جمع اوری اطلاعات لازم و شناسایی منابع آب زیرزمینی، مشخص شد که بیش از 10 میلیارد مترمکعب تخلیه سالانه از این منابع صورت می گیرد.

مجیدی همچنین تاکید کرد: از میان 34 آبخوان موجود در حوضه آبریز دریاچه نمک 32 حآبخوان با کسری مخزن مواجه هستند و سالانه یک میلیارد مترمکعب کسری آبخوان در این حوزه محاسبه شده است.

وی تصریح کرد: آبخوان های موجود بیمار هستند اما آنچه مهم است تشخیص درست بیماری و سپس ارائه راهکارها و برنامه های علاج بخشی است. باید مناطق بحرانی در سطح آبخوان ها و در حوضه آبریز مشخص، دسته بندی و سطح بندی شود و سپس بودجه بندی و اعتبارات لازم به این بخش ها اختصاص یابد.

به گفته وی، تغییرات کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی در این مطالعات و در حوضه دریاچه نمک دیده شده و بانک کاملی از اطلاعات GIS در این طرح تهیه شده و قابل استفاده است.