ائتلاف اقتصادی ایران و روسیه

توافق نامه هسته ای ایران به سرانجام رسید و از فردای روز توافق گام های عملی برای رفع تحریم ها و الزامات ایران آغاز شد.بنابر نظر اکثر کارشناسان بین المللی این یک توافق برد –برد برای هر دو طرف بوده است . مخصوصا برای کشورهای اروپایی که به سبب تحریم های اعمال شده بر ضد تهران مجبور به ترک فعالیت های اقتصادی در این کشور شده بودند.

حال حضور کشورهای اروپایی در ایران می‌تواند تا حدودی منافع روسیه را با مشکل مواجه کند هر چند سیرکیشف استاد دانشگاه بین الملل شاخه خاورمیانه معتقد است برنده اصلی این مذاکرات روسیه است،اما این ادعا به نظر می‌رسد با واقعیت چندان همخوانی نداشته باشد.

هرچند این دو کشور به سبب تحریم های اعمال شده از سوی غرب و پایین آمدن قیمت نفت از لحاظ اقتصادی در شرایط نامناسبی به سر می بردند و با انعقاد قرارداد هایی با یکدیگر سعی در مبادلات کالا به کالا با یکدیگر داشتند.حال روسیه با رفع تحریم های ایران با چالش مواجه خواهد شد از این رو به نظر می‌رسد بخواهد از طریق شرکای ایرانی‌اش بیش از گذشته از این فرصت استفاده کرده و مانع از دست رفتن بازارهایش در ایران شود.

اندری بالکستیکی مدیر بخش منع گسترش سلاح های هسته ای در مسکو با اشاره به سابقه همکاری دو کشور گفت: به نظر می رسد اولین فاز همکاری دو کشور در زمینه انرژی و حمل و نقل باشد زیرا ایران برای رفع عقب ماندگی خود در این صنایع نیاز به سرمایه گذاری خارجی دارد.

مدیرعامل شرکت نفتی لوک اویل در ماه آوریل همراه با دیگر شرکت های جهان ابراز امیدواری کرده بود که با رفع تحریم های اقتصادی بر علیه ایران این شرکت دوباره در صنعت نفت و گاز ایران حضور پیدا کند.

از سوی دیگر روسیه همچنان قراردادهای اتمی با ایران دارد و شرکت دولتی روس اتم موظف شده است علاوه بر اینکه نیروگاه بوشهر را به اتمام برساند نسبت به ایجاد نیروگاه های اتمی دیگر اقدام کند.

توسعه خطوط هوایی

سیرکیشف امیدوار است که ایران برای توسعه و تقویت سیستم حمل و نقل هوایی خود به سمت روسیه متمایل شود همانگونه که در 30 سال اخیر چنان بوده است.روسیه با به روز کردن تکنولوژی های هوایی خود و رفع تحریم های ایران می تواند با خیالی آسوده تر تجهیزات حمل و نقل هوایی خود را به ایران بفروشد ضمن آنکه مهمترین برتری شرکت های روسی در این زمینه قیمت ارزان این تجهیزات نسبت به سایر رقبای آمریکایی و اروپایی خود است.

صادرات سلاح

در جریان مذاکرات وین یکی از مسائل مورد مناقشه طرفین رفع تحریم های تسلیحاتی بود به طوریکه بیشتر از ایران این روس ها بودند که در این بخش اصرار به لغو تحریم داشتند.

بعد از تیره شدن روابط روسیه و غرب و احتیاج شدید روسیه به درآمده های صادراتی، روسیه تصمیم گرفت سامانه موشکی اس 300 را که تا قبل از آن به دلیل تحریم های بین المللی از فروش آن به ایران خودداری کرده بود را به ایران تحویل دهد امری که اکنون با رفع تحریم ها آسان تر شده است.اما از سوی دیگر لاوروف اعلام کرده است که با وجود تحریم 5 ساله ایران در زمینه خرید و فروش تسلیحات اما این کشور در صورت صلاحدید اسلحه های متعارف را به ایران خواهد فروخت هرچند استاد دانشگاه مسکو بر این عقیده است که روسیه تمرکز بیشتری بر فروش تجهیزات انرژی اعم از نفتی و هسته ای در قبال ایران خواهد داشت تا فروش اسلحه.

نفت، تنها نگرانی روسها

در حالیکه نفت به پایین ترین قیمت خود رسیده است و کشورهایی همچون ونزوئلا،روسیه و مکزیک از پایین آمدن قیمت آن خوشحال نیستند، بازگشت دوباره ایران به بازار نفت می تواند سبب کاهش بیشتر قیمت نفت شود.

تا قبل از لغو تحریم ها مطابق قراردادی که هیچ وقت جزئیات آن نه از سوی ایران و نه از سوی روسیه منتشر نشد ایران نفت خود را به روسیه می فروخت و در قبال آن کالا دریافت می کرد و روسیه نیز با صادرات مجدد سود خوبی از این محل به دست می آورد.اما الان بازی نفتی تغییر کرده است.

درحالیکه هفته گذشته قمصری یکی از مدیران ارشد نفتی ایران اعلام کرد که تهران به دنبال باز پس گیری جایگاه خود در بازار اروپا است و تا چند ماه آینده حداقل 500 هزار بشکه به ظرفیت خود اضافه خواهد کرد روس ها به دنبال ثابت نگه داشتن مشتریان اروپایی خود هستند.

هرچند کارشناسان نفتی خاورمیانه این جهش نفتی را بعید می دانند اما روس ها از افزایش نفت مازاد در بازار نگرانی دارند و صحبت های اخیر زنگنه مبنی بر اینکه کشورهای دیگر باید برای نفت ایران جا باز کنند نگرانی روسها را دو چندان کرده است.

این ابراز تمایل و اشتیاق کشورهای صنعتی و توسعه یافته برای سرمایه گذاری و حضور در ایران نشان می دهد که در 8 سال گذشته چه فرصت هایی از دست رفته است ودر صورت تعامل با دنیا و پیوستن به اقتصاد جهانی بیشتر مشکلات اقتصادی کشور که در راس آنها اشتغال است می توانست به راحتی حل یا به کمترین میزان خود برسد.

گزارش: بسیم لاله