دبیر سابق انجمن واردکنندگان خودرو:
تنها راه برون رفت از بحران خودرو؛ توقف مداخله دولت و واگذاری به بخش خصوصی
دبیر سابق انجمن واردکنندگان خودرو گفت: وقتی نه تولیدکننده راضی باشد و نه مصرف‌کننده، نشان دهنده آن است که دخالت‌های دولت در سیستم تولید و عرضه خودرو کاملا ناکارآمد است.
اسماعیل شجاعی، کارشناس صنعت خودرو و سخنگوی سابق شورای رقابت در گفتگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به صنعت قطعهسازی در کشور گفت: مشخص و دقیق یکی از امتیازات صنعت خودروسازی ما در حال حاضر صنعت قطعهسازی است، که این صنعت از دهه ۷۰ شروع به فعالیت کرد و با استراتژی منسجم و مناسبی که مرحوم نژادحسینیان تدوین و پیگیری کردند در کشور محقق شد.
وی افزود: به عبارتی قریب به ۳ دهه است که ما در کشور به قطعه‌ساز تبدیل شده‌ایم و قطعهسازی ما به شکل خیلی مناسبی گسترش پیدا کرده است، به شکلی که الان ظرفیت و توانمندی این را داریم که هر خودرویی که در کشور می‌آید حداقل ۷۰ تا ۸۵ درصد آن را بسازیم و این یک سرمایه بسیار ارزشمند است.
به گفته وی، صنعت قطعهسازی نه تنها برای صنعت خودروسازی؛ بلکه برای سایر صنایع دیگر می‌تواند پشتیبانی بسیار مهمی باشد و کاربرد‌های زیادی دارد، بنابراین مهمترین بخشی که یک صنعت خودرو باید در کشور داشته باشد صنعت قطعه سازی است که ما اکنون از آن برخوردار هستیم.
دبیر سابق انجمن واردکنندگان خودرو با اشاره به چالش‌های حوزه قطعهسازی گفت: چالش‌های این صنعت متعدد است، از جمله اینکه توجه و اهتمام لازم به صنعت قطعهسازی در مدیریت و حکمرانی دولتی در صنعت خودرو نداریم و همچنان اولویت برای وارد کردن قطعات خودرو است که حتی ظرفیت و تولید آن را داریم و این تا زمانی که خودروسازی‌های ما به شکل دولتی مدیریت شود این چالش وجود خواهد داشت.
وی ادامه داد: مشکل بزرگ این است که صنعت قطعهسازی ما به شکل جدی الان مورد حمایت قرار نمی‌گیرد چه از نظر قیمت‌گذاری چه از نظر پشتیبانی در بخش مواد اولیه و حتی در مسائل دیگر مالیاتی، بیمه، گمرک و مسائل دیگر هیچ حمایتی وجود ندارد، بنابراین قطعهسازی ما علی‌رغم مشکلات متعددی که حاکمیت آشفته دولتی به آن تحمیل کرده است، همچنان در حال مبارزه برای ایفای نقش خود و همچنان سرپا باقی مانده است.
شجاعی، در مورد ظرفیت قطعهسازی کشور تصریح کرد: صنعت قطعهسازی ما از یک سو قابلیت ارتقای خودروسازی کشور را دارد و از سوی دیگر این ظرفیت را دارد تا در حوزه ماشین‌آلات دیگر و حتی در بخش‌های مختلف نظامی ورود پیدا کرده و به آن متکی باشیم، بنابراین صنعت قطعهسازی ما یک صنعت استراتژیک است که بسیار خوب توسعه پیدا کرده، اما حمایت لازم از آن نشده است.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه یک خودروسازی دولتی به شکلی عمل می‌کند که گاهی ۴ تا ۶ ماه مطالبات قطعهسازان را پرداخت نمی‌کنند، سیستم بانکی ما به هیچ عنوان پشتیبان این صنعت نیست و به آن‌ها تسهیلات نمی‌دهد و این‌ها واقعا با مشکلات عجیب و غریبی روبه رو هستند؛ اما همچنان در حال مبارزه هستند و لازمه ارتقای خودروسازی کشور حمایت جدی از قطعهسازان است.
این عضو سابق انجمن واردکنندگان خودرو در مورد سیاست‌های ما درست دولت گفت: وقتی که سیاست‌های نادرست در کشور حاکم می‌شود تولید کننده‌ها و بنگاه‌ها فقط به دنبال سود یا حتی عدم ورشکستگی هستند و به دنبال منافع جمعی و کشور دیگر نخواهند بود، اگر تمام سیستم حکمرانی ما در جهت سودآوری برای واردات باشد چه انتظاری داریم که قطعهسازان ما تمایل به تولید نشان بدهند و یا خودروسازان ما به تولید رو بیاورند.
وی ادامه داد: فعالان این حوزه وقتی می‌بینند که می‌توانند قطعات خودرو و حتی خودرو را از چین بیاورند و اینجا با قیمت پایین‌تر مونتاژ کنند، این کار را انجام می‌دهند به خاطر اینکه حمایت جدی برای این فعالیت به شکل تولید وجود ندارد، نظام حکمرانی ما از مجلس و دولت و سایر نهادها گمرک، مالیات و بخش‌های بیمه همه این‌ها هیچ‌کدام حامی تولید نیستند، مجلس در شعار سال که افزایش تولید است می‌رود به بهانه‌ای که خودروسازی ما خوب عمل نمی‌کند قانون واردات خودروی دست دوم تصویب می‌کند، این‌ها نشان می‌دهد که ما آمادگی برای حمایت از تولید نداریم و علیه تولید عمل می‌کنیم .
شجاعی خاطرنشان کرد: تا نظام حکمرانی ما در مسیر تولید حرکت نکند تولید نمی‌تواند خود به خود نتیجه بخش باشد؛ ما موارد زیادی داریم که به جای حمایت برایشان پرونده‌سازی شده و گرفتار شده‌اند، در بازار خودروی ما تولید به طور کافی انجام نمی‌شود، در حالی که ما حداقل باید سالی بین یک و نیم تا دو میلیون خودرو تولید کنیم که انجام نمی‌شود، از طرف دیگر خودروهای ما کیفیت و قیمت مناسب هم ندارندو نه مصرف‌کننده راضی است و نه تولیدکننده .
وی با تاکید بر آشفتگی نظام حکمرانی کشور گفت: وقتی نه تولیدکننده راضی باشد و نه مصرف‌کننده نشان‌دهنده آن است که دخالت‌های دولت در سیستم تولید و عرضه خودرو کاملا ناکارآمد است، ایجاد سامانه یکپارچه فروش فقط به زیان تولیدکننده و حتی به زیان مصرف کننده و به نفع دلال‌ها بوده است.
این کارشناس خودرو افزود: پشت تفکر ایجاد سامانه یکپارچه فروش یک سری دلال بوده‌اند، دلال‌ها بر نظام حکمرانی ما و سیستم خودرو حاکم شده‌اند و آن‌ها تصمیم می‌گیرند، اینکه واردات خودرو دست دوم انجام شود و به بهانه حمایت از جانبازان برویم خودرو وارد کنیم ، ساختار تولید خودرو و فروش آن را فلج کرده‌ایم.
خصوصی‌سازی تنها راه نجات صنعت خودروسازی است
وی، مهمترین راهکار بیرون رفت از شرایط فعلی را خصوصی‌سازی به شکل درست و تغییر مدیران دولتی دانست و گفت: مهمترین کاری که باید ما برای صنعت خودرو انجام بدهیم در مرحله اول خصوصی‌سازی دو بنگاه بزرگ کشور ایران خودرو و سایپا به شکل صحیح است، شرکت‌های خصولتی و نهادهای عمومی را به بخش خصوصی واقعی با مدیران لایق تحویل دهند. همچنین برای ایجاد بازار رقابتی نیاز نداریم که تعداد زیادی خودروسازی ایجاد کنیم در کشور الان ۶۴ تا ۶۵ تا مجوز خودروسازی صادر کرده‌ایم، این‌ها سیاست‌های نادرست است، دنیا ۳ یا ۴ تا بنگاه خودروسازی بیشتر ندارد برای رقابت‌پذیر کردن بازار خودرو لازم است ۵ تا ۱۰ درصد این بازار به شکل واردات انجام شود نه واردات خودروهای لوکس واردات در خودرو‌هایی که طبقه متوسط مصرف می‌کنند، به این شکل می‌توانیم بازار را رقابتی کنیم؛ پس خصوصی‌سازی و آزادسازی واردات به شکل معقول می‌تواند شرایط را برای صنعت خودروی ما بهینه کند.
شجاعی ادامه داد: نکته دیگر هم اینکه خودروسازی ما نیازمند پشتیبانی مالی است. بانک‌ها، سیستم‌های اعتباری و بخش‌های سرمایه‌گذاری باید بتوانند در این قسمت سرمایه‌گذاری کنند، وقتی که شما بازار خودرو را به یک بخش نزول‌خوار می‌سپارید و اصلا از آن حمایتی نمی‌کنید آن وقت انتظار دارید قیمت خودرو پایین دربیاید؟ قطعا اینگونه نمی‌شود، ما نه تنها هیچ حمایت بانکی نداریم بلکه حتی اجازه داده نمی‌شود که شرکت‌های مهم بین‌المللی بیایند و به شکل سرمایه‌گذاری خارجی و یا به شکل جوینت ونچر با شرکت‌های داخلی کار کنند.
وی تصریح کرد: اینکه می‌گویم اجازه داده نمی‌شود یعنی اینکه شرایط اقتصادی و سیاسی برای تحقق این موضوع فراهم نمی‌شود، بنابراین شرکت‌ها با دشواری روبه‌رو می‌شوند، نمی‌توانیم ما در یک شرایط نابهنجار یا نا امن اقتصادی انتظار داشته باشیم که شرکت‌های خارجی بیایند و سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین قطعهسازان و خودروسازان ما در این وادی تنها مانده‌اند و از آن طرف هم پشتیبانی‌های مالی و بانکی مناسب هم برای جهش تولید اتفاق نیفتاده است.
سخنگوی سابق شورای رقابت ادامه داد: چرا باید مدیرعامل ایران‌خودرو و سایپا مانند دو تا کارمند یا معاون وزیر عمل کرده و همواره تحت فرمان وزیر صنایع باشند و حتی نمی‌دانند فردا صبح پشت میزشان هستند یا نه؟ مدیریت‌ها در ایران‌خودرو و سایپا متزلزل است، پشتیبانی ندارند و نمی‌توانند بلندمدت فکر عمل داشته باشند و مدام از سمت واحدهای سیاسی به نیرو تحمیل می‌شوند، با این اوصاف خصوصی‌سازی تنها راه این سیستم است و نجات صنعت خودروی ما به کاهش دخالت نظام حکمرانی گره خورده است.
وی، تغییر اساسی در صنعت خودروی کشور را مستلزم یک شجاعت و تصمیم عاقلانه دانست و گفت: امیدوارم وزیر کنونی تصمیم بگیرد که مدیریت ایران‌خودرو و سایپا را واگذار کند و این‌ها به شرکت‌های واقعا خصوصی تبدیل شوند تا بتوانند به شکل بلندمدت فکر کنند و بعد از آن شاهد ورود سرمایه‌گذار خارجی خواهیم بود و همچنین با قطعهسازان داخلی تعامل خوب داشته باشند و از ظرفیت تولید قطعهسازی ما به نحو احسن استفاده کنند.
شجاعی در پایان سخنان خود در مورد صادرات قطعات خودرو اظهارداشت: صادرات قطعات و حتی خودرو مستلزم داشتن شرایط بسیار با ثبات، با برنامه‌ریزی مناسب و با کیفیت مناسب است، محصولات کنونی ما در مجموع از کیفیت لازم برخوردار نیست و باید ما اول شرایط کشور را در مورد صنعت خودرو اصلاح کنیم، چهار گام مهمی را که باید اینجا برداریم اول خصوصی‌سازی، دوم لغو این سامانه یکپارچه فروش و دخالت دولت ، آزادسازی واردات از تغییر از یک نظام غیرتعرفه به یک نظام تعرفه‌ای معقول جهت رقابت و در انتها ایجاد پشتیبانی مالی و بانکی از صنعت قطعهسازی و خودروسازی که بتواند این بستر را برای رشد و بالندگی مهیا کند.
