رییس پژوهشکده پولی و بانکی:
انجام اقدامات لازم برای پیاده‌سازی آزمایشی «ریال دیجیتال»
رییس پژوهشکده پولی و بانکی گفت: بانک مرکزی طی سال‌های اخیر با هدف بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور و پاسخ به نیازمندی‌های مربوط به حوزه پرداخت و نیز توسعه تاب‌آوری و بهبود کارآیی ابزارهای پرداخت نوین اقداماتی را در زمینه امکان‌سنجی، طراحی و پیاده‌سازی آزمایشی «ریال دیجیتال» انجام داده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، کوروش پرویزیان در یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت با بیان اینکه بانک‌ها امروزه در بهره گیری از فنآوری های نوین و استفاده از هوش مصنوعی پیشتاز هستند، اظهار داشت: انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۸، صنعت بانکی به تنهایی بیش از ۲۰ درصد از کل هزینه جهانی در حوزه هوش مصنوعی را به خود اختصاص دهد. با این وجود اهمیت تبدیل داده به ارزش از طریق فناوری هوش مصنوعی و یا همان خلق ارزش در نسل چهارم بانکداری، مستلزم شکل‌گیری نوعی از «نگرش اکوسیستمی» در صنعت بانکداری است. در نتیجه نقش زیست‌بوم‌ها در تحول دیجیتال و حرکت به سمت بانکداری هوشمند انکارناپذیر و فراهم کردن زمینه برقراری تعامل سازنده میان بازیگران مختلف زیست‌بوم مؤلفه‌ای ضروری و قطعی است.
وی ادامه داد: نگرش اکوسیستمی، بانک‌ها را در سطحی فراتر از یک کسب‌وکار انفرادی و در قالب عضوی از یک شبکه به‌هم‌پیوسته از بازیگران مرتبط در نظر می‌گیرد.در این نگرش اعتقاد بر این است که عملکرد هریک از اعضا بر سرنوشت کل زیست‌بوم تأثیر دارد و این مفهوم در حوزه بانکداری و خدمات مالی به پدیده مهمی تبدیل شده است.
رییس پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: تعامل «هوش مصنوعی و نظارت بانکی» از دو دیدگاه مختلف قابل بررسی است. دیدگاه اول، کاربرد فناوری‌های داده محور در زمینه تقویت و کارایی سیستم‌های نظارت بانکی است. در این زمینه بهره‌برداری از رگ‌تک‌ها، ساپ‌تک‌ها و نیز الگوریتم‌های کشف و مقابله با پولشویی، تقلب، و سایر جرایم مالی تحولی جدی را در حوزه نظارت بانکی ایجاد کرده است.
پرویزیان افزود: دیدگاه دوم، مسئله ریسک‌ها و مخاطراتی است که در نتیجه استفاده از فنآوری هوش مصنوعی در صنعت خدمات مالی و بانکی امکان ظهور و بروز دارد. حجم داده‌های مورد استفاده در بانکداری در سراسر جهان با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال رشد است و انتظار می‌رود ظرف چند سال از ده‌ها به صدها زتابایت افزایش یابد (ECB, 2024). موسسه مک‌کینزی تخمین می‌زند که در صنعت بانکداری در سطح جهان، هوش مصنوعی بتواند از طریق افزایش بهره‌وری، سالانه بین 200 تا 340 میلیارد دلار (معادل 2.8 تا 4.7 درصد از کل درآمدهای صنعت بانکی) خلق ارزش کند.
وی گفت: در کشور ما هم در سال‌های اخیر اقدامات رو به رشدی در حوزه بسترسازی و فراهم آوردن زیرساخت‌های قانونی در توسعه هوش مصنوعی و بانکداری هوشمند انجام پذیرفته است. تصویب سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران (در تاریخ ۱۴۰۳/۳/۲۹ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی) و به دنبال آن مصوبه تأسیس مرکز هوش مصنوعی شبکه بانکی (SBU) با هدف پیاده‌سازی راهکارهای هوش مصنوعی در صنعت بانکداری بخشی از این تلاش‌ها در حوزه قانونی محسوب میشود.
رییس پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: علاوه بر جنبه‌های قانونی، توجه به ابزارهای عملیاتی در زمینه سیاست‌گذاری و تسهیل‌گری کسب‌وکارهای نوین نظیر استفاده از روش محیط‌های آزمون تنظیم‌گری (یا سندباکس‌های رگولاتوری) از اهمیت بالایی برخوردار است. بانک مرکزی از چند سال گذشته اقدامات سازنده‌ای در خصوص طراحی و پیاده‌سازی سندباکس در جهت حمایت از بانک‌ها و کسب و کارهای نوآورانه به انجام رساندند. ادامه این مسیر و رفع خلاءهای موجود با همکاری و تعامل نزدیک با فعالان صنعت می‌تواند به تسهیل ورود فناوران مالی و در عین حال مدیریت بهتر مخاطرات احتمالی کمک کنند.
وی افزود: در فضای اقتصاد دیجیتال و دانش بلاک‌چین، از ابزار پرداخت متناسب جهت ارائه خدمات مالی استفاده میشود و بهره گیری رو به رشد از چنین ابزارهایی است که دیجیتالی شدن را به شکل جدیدی به وجود می‌آورد از این رو بانک مرکزی طی سال‌های اخیر با هدف بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور و پاسخ به نیازمندی‌های مربوط به حوزه پرداخت و نیز توسعه تاب‌آوری و بهبود کارآیی ابزارهای پرداخت نوین اقداماتی را در زمینه امکان‌سنجی، طراحی و پیاده‌سازی آزمایشی «ریال دیجیتال» انجام داده است.
وی تاکید کرد: طبق بند الف ماده ۴ قانون جدید بانک مرکزی، «تنظیم گری در حوزه رمزپول‌ها و نظارت بر مبادله آنها در چهارچوب قوانین مربوط» نیز به عنوان یکی وظیفه بر عهده نهاد ناظر قرار داده شده است. لذا با توجه به تأکید مقام ناظر بر رفع خلاءهای قانونی در حوزه رمزپول‌ها و دارایی‌های دیجیتال، یکی از محورهای کلیدی همایش امسال به واکاوی دقیق‌تر این موضوع اختصاص یافته است.
پرویزیان با با بیان اینکه از دیگر محورهایی که در همایش امسال مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است، موضوع Embedded Banking و«بانکداری تعبیه‌شده»، Open Banking و بانکداری باز و دیگر روش‌های نوظهور پرداخت است، گفت: «ادغام خدمات مالی در پلتفرم‌های کسب‌وکارهای غیرمالی» را تحولی نو در مسیر ارائه خدمات به صورت یکپارچه و بهبود سفر مشتری نام میبرند. پیش‌بینی میشود که ارزش بازار جهانی «بانکداری Embedded» تا سال 2033 به حدود 129.3 میلیارد دلار برسد، این در حالی است که در سال 2023 این رقم 16.5 میلیارد دلار بوده است.
