حل ناترازی آب تهران؛ انتقال از خزر، انتقال پایتخت یا گزینه سوم؟

داریوش مختاری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره اوضاع ناترازی آب در تهران اظهار داشت: مبحث آب شهری و روستایی و مشخصا تهران موضوع پیچیده‌ای است ما ظرفیت پنهانی برای تراز شدن در حوزه آب داریم و آنهم کاهش مصرف است، در طرف کاهش مصرف؛ ظرفیتی داریم که از آن استفاده نکرده‌ایم، یعنی می‌توانیم با مدیریت مصرف بین ۲۰ تا ۴۰ درصد مصرف آب را کاهش دهیم و این باعث می‌شود بخش عمده دغدغه را حل کرده و درواقع به تراز برسیم.

وی افزود: در فصل تابستان ۳۵۰ لیتر در شبانه‌روز مصرف آب هر شهروند است و این سرانه سقف بالایی است که بخش زیادی از آن نیز به خاطر مصرف کولرهای آبی است، با نصب سایبان و اصلاح تاسیسات سرمایشی می‌توانیم مصرف را تاحدی کنترل کنیم، یکی از ابزارها نیز آموزش شهروندان و فرهنگسازی در حوزه آب است که البته هزینه‌بر است، برچسب مصرف آب هم که در قانون توسعه و بهینه‌سازی مصرف آب شهروندی در اسفند ۱۳۹۵ در قانون آمده و شرکت‌ها موظف به اجرا هستند اما تنها بخش‌های جزئی اجرا شده و این قانون فراموش شده است.

این کارشناس حوزه آب گفت: ما باید ابزارهای کاهش مصرف ۲۰ تا ۴۰ درصد برای رسیدن به تراز را فعال کنیم، باید روی این ابزارها سرمایه‌گذاری کنیم باید غیر از سیاست تعرفه برای گروه‌های همگن فرهنگسازی انجام دهیم، موثرترین ابزار آموزش شهروندان است که همکاری و مشارکت شهروندان را فراهم می‌کند، ما باید توانیم کاهش مصرف حدود ۳۰ درصدی را اجرا کنیم.

وی ادامه داد: یک گلوگاه اینکه چرا نمی‌توانیم سیاست کنترل مصرف را اجرا کنیم این است که دائم در تهران شهرکسازی می‌شود، همچنان تراکم‌فروشی ادامه دارد و به تقاضای جدید مشترکان افزوده می‌شود حدود بیش از 3 میلیون واحد مسکونی خالی داریم که همچنان به این رقم افزوده می‌شود، اگر آمار درستی از انشعابات آب و مصرف ساخت‌وساز شهری و تعداد ساختمان‌ها داشته باشیم؛ می‌توانیم به سمت مدیریت مصرف برویم.

مختاری بیان داشت: راهکارهای مختلفی برای رویارویی با بحران‌ها داریم ولی گاهی مدیریت مصرف کافی است در عین حال در شرایطی که مدیریت مصرف ناممکن است و یا در بلندمدت پاسخگو نیست یک راهکار این است که انتقال آب بین حوضه‌ای انجام شود تاکنون انتقال آب برای تهران انجام شده و در پیرامون هرچه سد امکان داشت احداث شده و آبی وجود ندارد که انتقال آب بین حوضه‌ای داشته باشیم، راهکار دیگر شیرین‌سازی و انتقال آب از خزر است اگر بخواهیم این راهکارها را اجرا کنیم، درواقع مسئله را حل نکرده‌ایم ولی در هر حال این راهکارها اجتناب‌ناپذیر است، یعنی وقتی منابع آب چاه و زیرزمینی را بکار گرفتیم و به بن بست رسیدیم و جمعیت نیز همچنان در حال افزایش است و تراکم‌فروشی ادامه دارد؛ ناچاریم به گزینه انتقال بین حوضه‌ای فکر کنیم، گزینه دیگر هم جابجایی پایتخت است.

وی ادامه داد: جابجایی پایتخت به عنوان راهکار غیرمنطقی نیست اما در صورتی که جمعیت به اراضی بدون سکونت منتقل شود، عرصه بزرگی را در نظر بگیرند که فشار از روی شهر تهران برداشته شود اما باید محاسبه شود که جابجایی چه میزان از فشار روی تهران را کم می‌کند، یعنی اگر ۲۱ وزارتخانه و تشکیلات سیاسی انتقال داده شود؛ شاید تراکم و فشار تهران را ۱۰ درصد کم کند، تهران یک شهر تجاری است؛ همه تقاضاها محفوظ و سر جای خود باقی می‌ماند فقط مراجعات به وزارتخانه‌ها و یا پروازها کم می‌شود بنابراین جابجایی عدد بزرگی از مشکلات تهران را کم نمی‌کند و ممکن است جمعیت غیرساکن و وزارتخانه‌ها کم شود، با جابجایی پایتخت مشکل کم‌آبی تهران به صورت موضعی و با برآورد بین ۵ تا ۱۵ درصد کم می‌شود.

این کارشناس حوزه آب خاطرنشان کرد: ما در حوزه آب تهران باید به راهکار واقع‌بینانه برسیم به حدی اوضاع تهران به لحاظ فرونشست، زلزله و کم‌آبی شکننده شده که انتقال و شیرین‌سازی آب نیز اقدام ناپایداری محسوب می‌شود باید طی برنامه و راهکار ۵ تا ۲۰ ساله مسئله را حل کنیم، انتقال آب از خزر باتوجه به سدهایی که کشورهایی مثل روسیه اطراف آن احداث کرده دریاچه را با کم‌آبی روبرو می‌کند، بنابراین اگر انتقال آب پرهزینه و اجتناب ناپذیر  باشد و از سوی دیگر راهکار جابجایی هم تاثیر کمی داشته باشد ما را به این نتیجه می‌رساند که راهکار ۳۰ درصد کاهش مصرف آب از مسیر مدیریت را اجرا کنیم و در این حوزه سرمایه‌گذاری کنیم تا به نتیجه برسیم چراکه بزرگترین گلوگاه تهران تمرکز جمعیت و راهکار مدیریت مصرف بهترین راه‌حل چالش آبی است.