داستان پرماجرای فاز ۱۱؛ از توتال تا خلا سکوی فشارافزایی/ نقشه دولت یازدهم نتیجه داد

علی کاردر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در ارزیابی اجرایی شدن پروژه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی از ابتدا تا اکنون اظهار داشت: فاز ۱۱ هم مثل بقیه فازهای پارس‌جنوبی در مرز مشترک واقع شده و در اولویت تولید قرار داشته است، در دوره اول وزارت آقای زنگنه تمام فازها تعیین تکلیف شده و تا فاز ۹ به توسعه رفته بود که دولت تغییر کرد، در دولت نهم و دهم سی‌ان‌پی‌سی به عنوان پیمانکار فاز ۱۱ انتخاب شد که البته به دلیل تحریم پروژه را ترک کرد. بنابراین فاز ۱۱ در آن مقطع هم به توسعه نرسید البته ناگفته نماند همزمان فازهای دیگری بودند که در مدار توسعه قرار گرفتند، در دوره دوم وزارت آقای زنگنه تمامی فازها در سطوح مختلف تحت توسعه قرار گرفتند و استراتژی اولویت‌بندی تدوین شد و توسعه و بهره‌برداری از همه فازها غیر از فاز ۱۴ به میزان خیلی زیادی سرعت گرفت.

سکوی فشارافزایی؛ یک ضرورت در پارس‌جنوبی

وی افزود: زمانی که برجام به امضا رسید تصمیم بر این شد که فاز ۱۱ هم در دستور کار توسعه قرار گیرد و نکته مهم در کلیه فازهای پارس‌جنوبی و از جمله فاز ۱۱ سکوی فشارافزایی بوده است، زیرا چاه‌ها دچار افت تولید شده بودند و رفته‌رفته مخزن توان خود را از دست می‌دهد، یعنی بزودی امکان برداشت به میزان کنونی را نخواهیم داشت. بنابراین جزء ضروریات و نیازهای اولیه برای تمامی فازهای میدان گازی پارس‌جنوبی استقرار سکوی فشارافزایی بوده است.

مدیر عامل اسبق شرکت ملی نفت ایران تاکید کرد: ما در آن زمان طبق برآوردها به این نتیجه رسیده بودیم که شرکت توتال تکنولوژی احداث سکوی فشارافزایی را در اختیار دارد و کنار توسعه فاز ۱۱ می‌تواند کار احداث این سکو را نیز  اجرایی کند، در هر حال فاز ۱۱ باید در تیپ استاندارد توسعه پیدا می‌کرد اما مهمترین مسئله این بود که توتال سکوی فشارافزایی را نیز مستقر کند.

زمانی تیپ استاندرد توسعه را هم بلد نبودیم

وی یادآور شد: ما از ابتدای اجرای پروژه در پارس‌جنوبی تیپ استاندرد توسعه را نیز بلد نبودیم آن زمان هم توتال فاز ۲ و ۳ را توسعه داد و ما نیز به طور موازی فاز یک را توسعه دادیم و کلی اطلاعات نحوه توسعه و اجرای کار مثل احداث سازه‌های دریایی  را یاد گرفتیم و اکنون ایران در اجرای تیپ استاندارد کار بسیار موفق است، در مورد فاز ۱۱ قرار بود یک کار استاندارد اجرا شده، یعنی اقدامات مربوط به احداث چاه و تولید و برداشت و انتقال به خشکی صورت گرفته و در کنار آن فشارافزایی فاز اجرایی شود و ما یاد بگیریم و برای تمام فازها اجرایی کنیم.

چرا تولید افت می‌کند؟

کاردر خاطرنشان کرد: اجرا و احداث سکوی فشارافزایی پروژه‌ای بسیار سنگین و سرمایه‌بر است یعنی ۳۰ تا ۳۵ میلیارد دلار منابع مالی نیاز دارد اما یک ضرورت است و این سکوها باید در اکثر فازهای پارس‌جنوبی مستقر شوند، در غیر این صورت بخش عمده تولید پارس‌جنوبی را از دست می‌دهیم و تولید و برداشت افت می‌کند.

وی گفت: در هر حال علیرغم قراردادی که با توتال و سی‌ان‌پی‌سی داشتیم متاسفانه با اعمال تحریم از سوی ترامپ توتال از پروژه خارج شد، ما بنا داشتیم که کار را با شرکت چینی جلو ببریم اما آنها نیز اعلام کردند تکنولوژی و دانش سکوی احداث سکوی فشارافزایی را در اختیار ندارند و در نظر داشتند در کنار توتال به این دانش دسترسی پیدا کنند بنابراین آنها نیز با فاصله کمی از پروژه خارج شدند و ما تصمیم گرفتیم توسعه میدان را با پتروپارس منهای استقرار سکوی فشارافزایی جلو ببریم.

۲۰۲۴؛ آغاز مهاجرات گاز از ایران!

مدیر عامل اسبق شرکت ملی نفت ایران اظهار داشت: توتال طراحی را انجام داده بود پتنت‌های اسناد و پکیج‌های مناقصه را تهیه کرد، نقشه ساخت را داده و دکل حفاری  برای کار آماده بود، وقتی این شرکت فرانسوی از پروژه خارج شد پتروپارس همین نقشه را بدون سکوی فشارافزایی اجرا کرد، بعبارت دیگر اقدامات اساسی و تکنیکی انجام شده و مشکلی نیست. اما نکته مهم این است که توتال همین کار احداث سکوی فشارافزایی را که قرار بود برای ما انجام دهد در قطر اجرا می‌کند و بنا بر این است که در سال ۲۰۲۴ وارد مدار بهره‌برداری قرار گیرد و این بشدت به لحاظ امنیت تامین انرژی برای ما مسئله‌ساز و فاجعه است زیرا با اجرای آن گاز بخش ایران هم مهاجرت کرده و سهم این کشور بالا می‌رود. البته فعلا به دلیل چاه‌هایی که حفاری شده مهاجرت صورت نگرفته و بیشتر مهاجرت داخل فازهای ایران است، اما بعد از بهره‌برداری از سکوهای فشارافزایی قطر این خطر ما را تهدید می‌کند، بنابراین درمورد فشارافزایی نباید تامل کنیم و باید به سرعت این موضوع را حل کنیم.

وی توضیح داد: سکوی فشارافزایی از نظر سازه دریایی بسیار بزرگتر از سکوهایی است تاکنون احداث کرده‌ایم و درواقع باید یک نیمچه پالایشگاه احداث و اجرا شود، ما برای اجرای پروژه در حد استاندارد تولید نیازی به توتال و یا دیگر شرکت‌های بین‌المللی نداریم موضوع بر سر سکوی فشارافزایی است که از ضروریات است و باید به عنوان اولین پروژه کشور در دستور کار قرار گیرد چون گاز مسئله مهم کشور است و اگر نباشد تولید میدان به طور قطع افت می‌کند، بنابراین باید بروی ۴ فاز فشارافزایی انجام دهیم تا تولید را در حجم کنونی حفظ کنیم.

کاردر بیان داشت: اکنون کار استاندارد در فاز ۱۱ انجام شده یعنی سکو مستقر شده و گاز همانند همه فازهای پارس‌جنوبی به سمت خشکی انتقال داده می‌شود، کار متفاوت این فاز نیز این بود که سکوی فاز ۱۲ به فاز ۱۱ انتقال داده شد که البته مدتی سکو آسیب دید و تعمیراتی روی آن انجام شد ولی در هر حال فاز ۱۱ به یک فاز استاندارد مثل بقیه فازها تبدیل شد و فقط موضوع اصلی نه تنها در فاز ۱۱ بلکه در تمام فازهای پارس جنوبی سکوی فشارافزایی برای جلوگیری از افت تولید است.

ماجرای فاز ۱۱؛ از زنگنه تا اوجی

در همین ارتباط یک منبع آگاه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، با بیان اینکه هدف بخش فنی پروژه در تمامی دولت‌ها این بوده که فاز ۱۱ در اسرع وقت به ثمر بنشیند و تولید داشته باشیم، اظهار داشت: قرارداد فاز ۱۱ بعنوان یک فاز مستقل در سال ۹۶ با شرکت توتال و سی‌ان‌پی‌سی منعقد شد، آن زمان این فاز یک فاز مستقل بود یعنی قرار بود تمام تاسیسات از جمله هر دو سکو را خود پیمانکار بسازد، ۱۲ حلقه چاه حفر شود و دو خط لوله مستقل داشته باشد تا پروژه تکمیل شود و گاز تولیدی به خشکی برسد، قرار بود یک خط لوله به فاز ۱۲ و دیگری به فازهای ۶، ۷ و ۸ متصل شود، اما با خروج ترامپ از برجام توتال و سی‌ان‌پی‌سی از قرارداد خارج شدند و بنا بر این شد که پروژه را پتروپارس به تنهایی جلو ببرد و اکنون صفر تا صد پروژه دست پیمانکار ایرانی است.

  انتقال سکوی  فاز ۱۲ به ۱۱ نقشه دولت روحانی بود

وی ادامه داد: در دولت آقای روحانی تصمیم بر این شد که سکوی فاز ۱۲C که برای برداشت یک میلیارد فوت مکعب ساخته شده بود اما تولید کمی داشت به فاز ۱۱ منتقل شود، اکنون فاز ۱۲c یک‌پنجم یعنی ۲۰۰ میلیون متر مکعب تولید دارد و آنهم هم رو به افول است و عنقریب قطع می‌شود بنابراین برای اینکه در زمان و هزنیه صرفه‌جویی شود تصمیم گرفتیم سکوی ۱۲C را که در منطقه خشک و حاشیه‌ای و روی گسل واقع شده و هر کاری هم کنیم امکان تولید ندارد را در موقعیت ۱۱B نصب کنیم، زیرا عملا به این نتیجه رسیده بودیم که استقرار تاسیسات در این فاز به صلاح نیست و باتوجه به اینکه این سکوها در هیچ جای دنیا مشابه ندارد و در دنیا یونیک است باید خودمان تصمیم می‌گرفتیم و تصمیم گرفتیم، سکویی را که در یک فاز بهره‌وری نداشت منتقل کنیم، این ایده در دولت آقای روحانی مطرح و اقدمات ابتدایی مهندسی انجام شد، همین ایده در دولت سیزدهم اجرا شد بعبارت دیگر کارهای مقدماتی در دولت گذشته انجام و در دولت سیزدهم به اجرا رسید.

۱۲c رو به افول است

این منبع آگاه ادامه داد: از سال ۹۳ تاکنون یعنی طی مدت ۹ سال گذشته از فاز ۱۲ همین میزان اندک یک‌پنجم را تولید کرده‌ایم و اکنون تولید از این فاز صرفه اقتصادی ندارد، یعنی از ۳ بلوک فاز ۱۲ یک بلوک (۱۲C) غیرتولیدی شده است، مگر اینکه در آینده بخواهیم چاه احداث کنیم.

اگر اوشنیک نبود....

به گفته وی؛ در هر حال این پروژه مشکلات عدیده‌ای داشت از جمله اینکه شناور اوشنیک در آب‌های روسیه توقیف بود، ضمن اینکه انتقال یک سکو از یک فاز به فاز دیگر کار یونیکی بوده و در تمام دنیا بی‌نظیر بود، بنابراین کار با سختی فراوان انجام شد.

این منبع آگاه در ادامه بیان داشت: در حال حاضر سکوی ۱۱A نیز در مرحله مناقصه است و قرار است از سکوی فاز ۱۱A دوارزده حلقه چاه و ۲۸ میلیون متر مکعب تولید داشته باشیم و از  ۱۱A هم دوازده حلقه چاه ۲۸ میلیون متر مکعب در روز تولید و برداشت داشته باشیم اکنون از ۱۱B، سه حلقه چاه وارد مدار شده است و ۲۵۰ میلیون فوت مکعب که معادل یک‌چهارم ظرفیت سکو است، تولید می‌شود و هر ۳ ماه یک بار یک چاه دیگر وارد مدار و به ظرفیت تولید اضافه می‌شود.