هر کارمند سالانه ۹ میلیون تومان مالیات می‌پردازد/ جامعه می‌پذیرد طلافروش و پزشک سالانه ۲.۵ میلیون مالیات بدهد؟

مهدی موحدی بکنظر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره انتقادات مطرح شده مبنی بر ایجاد فشار بر روی اصناف برای افزایش درآمدهای مالیاتی اظهار داشت: در افزایش میزان مالیات یا وصول درآمدهای مالیاتی که در ماه‌های اخیر انجام شده،‌ هیچ تفاوت و تمایز بنیادی در پایه‌ و نرخ‌های مالیاتی نسبت به این نرخ‌ها در سال گذشته صورت نگرفته و افزایش میزان مالیات حاصل از افزایش پایه‌ها و نرخ‌های مالیاتی نبوده و همان اعداد و ارقام سال گذشته است.

وی ادامه داد: اما عامل موثر اتفاقی بوده که در حوزه مالیات شاغل رخ داد که رسیدگی به مالیات حوزه مشاغل به تدریج آغاز شد و بنا به اظهارنامه‌ای که صاحبان مشاغل در خرداد ماه 1401 به سازمان امور مالیاتی تسلیم کردند این رسیدگی‌ها آغاز و به تحقق رسید. نکته حائز اهمیت این است، تفاوتی که نسبت به سال گذشته ایحاد شد در ساماندهی حساب‌های فروش بود.

رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی افزود: در رسیدگی‌های مالیاتی در حوزه مشاغل سال گذشته شواهد و قرا‌ئن دیگری حاکم بود اما امسال شرایط به گونه دیگری تغییر پیدا کرده به‌طوریکه در یک سال گذشته به واسطه اجرای بند م تبصره 12 قانون بودجه 1400 که ناظر بر حساب‌های متصل به دستگاه‌های پوز و درگاه‌های پرداخت بود که به عنوان حساب فروش تلقی می‌شوند؛ شفافیت بخشی در حوزه درآمد و فروش صاحبان مشاغل انجام شد. یعنی در درآمد فروش که صاحبان مشاغل ابراز می‌کردند، تحولی صورت گرفت و باعث شد که اعداد و ارقام حساب‌های فروش یک واکشی اطلاعات صورت بگیرد.

موحدی بکنظر گفت: بنابراین  با این اقدام در مورد افرادی که بدون تسیلم اظهارنامه مالیات مقطوع پرداخت می‌کردند، یعنی در اجرای تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم و ابراز مالیات شاهد رشد حدود 200 درصدی بودیم و مالیات ابرازی نسبت به سال گذشته 3 برابر شد. به این معنا که ابراز مالیاتی برخی مشاغل خرد که در طول سال کمتر از 4 میلیارد و 800 میلیون درآمد داشتند نسبت به سال گذشته حدود 3 برابر رشد پیدا کرد.

وی ادامه داد: البته رشد در مورد افرادی که اظهارنامه تحویل دادند هم صادق بوده‌ است و طبیعتا براساس تبصره 12 بند «م» قانون با آشکار شدن مبنای حساب فروش، در مورد افرادی که فروش بیشتر از 4 میلیارد و 800 میلیون تومان در سال داشتند، شفافیت بیشتری صورت گرفت و به دنبال این شفافیت، مالیات واقعی مشخص شد و به دلیل عدم پرداخت مالیات حقه در سال‌های گذشته، امروز  تحت فشار قرار گرفته‌اند.

رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی با اشاره به عامل دیگر منجر به وصول درآمدهای مالیاتی شد، اظهار داشت: عامل و نکته دوم در وصول درآمدها اجرای قانون بوده است. سازمان امور مالیاتی در حجم درآمد قابل وصول از صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی و سایر پایه‌های مالیاتی متکی به قانون مجلس بوده، قوانین بودجه را به اجرا رسانده و در واقع سازمان امور مالیاتی در این موضوع مجری قانون است.

موحدی بکنظر افزود: بنابراین با براساس دو عامل پایه‌های اطلاعات و داده‌های درآمدی و اجرای تکالیف قانون، فضایی ایجاد شد که گویی سازمان امور مالیاتی فشاری را بر صاحبان مشاغل و مودیان وارد می‌کند اما این‌گونه نیست، چراکه هر دو این عوامل مبنا داشته و مبنای عامل اول عدالت داده بنیانی بوده که به اتکای داده‌های واقعی، فرآیند مالیات‌ستانی از مشاغل انجام ‌شود و در مورد عامل دوم هم اساسا سازمان اختیاری نداشته بلکه مجری بوده‌ است.

وی درباره انتقادات مطرح شده درباره تحت فشار قرار گرفتن مشاغل خرد در اجرای عامل اول گفت: در ابتدا باید دید که چه تعریفی از مشاغل خرد مد نظر است و مطرح می‌شود. اما سازمان امور مالیاتی درباره مشاغل و کسانی که در طول سال 4 میلیارد و 800 میلیون تومان کمتر درآمد و فروش داشته باشند، اعلام کرده که بدون تسلیم اظهارنامه اقدام کنند و مالیات بپردازند که 3 میلیون و 100 هزار نفر از این روش مالیات پرداختند و موضوع مهم این است که بخش عمده‌ای از این افراد مشمول مالیات صفر شدند.

رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی تاکید کرد: در سال گذشته از کل تعداد اظهارنامه‌هایی که مشمول تبصره ماده 100 قانون می‌شدند، حدود 57 درصد مالیات صفر داشتند. یعنی بیش از نیمی از مودیانی که اعلام کردند فروش کمتر از 4 میلیارد و 800 میلیون تومان داشته‌اند و فروش آنها کفاف هزینه‌ها را نداده‌ مشمول مالیات صفر شدند و در واقع 57 درصد افرادی که در قالب مودیان موضوع تبصره ماده 100 قانون، مالیات مقطوع پرداختند، مالیات صفر داشتند.

موحدی بکنظر ادامه داد: باید توجه داشت در قانون از افرادی که کمتر از 4 میلیارد و 800 میلیون تومان درآمد داشتند تعریفی با عنوان مشاغل خرد نشده و مشاغل خرد تعریف مشخصی در قانون ندارد اما در تبصره ماده 100 این موضوع در نظر گرفته‌شده کسانی که در یکسال گذشته کمتر از 4 میلیارد و 800 میلیون تومان درآمد داشتند، بدون تسیلم اظهارنامه پذیرش ‌شوند و به طور کلی می‌توان گفت کسانی که مشمول تبصره ماده 100 بودند مشمول مشاغل خرد هم می‌شوند.

وی گفت: درباره افراد و مشاغلی که در یک سال درآمد بالای 4 میلیارد و 800 میلیون تومان داشتند، توجه داشت که باید دید چه کسانی این درآمد و میزان فروش را داشتند. دیگر نمی‌توان گفت افرادی که بالای این رقم درآمد داشتند جزو مشاغل خرد هستند برای مثال آهن فروشان بالای چند ده میلیارد تومان درآمد دارند و پزشکان، ‌طلا فروشان و ... جزو این مشاغل محسوب می‌شودند که این افراد جمعیت یک میلیون و 300 هزار نفری را تشکیل می‌دهند و اظهارنامه این تعداد از مودیان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی تاکید کرد: از 4 میلیون و 400 هزار مودی در سال گذشته، تقریبا رسیدگی به 3 میلیون و 100 هزار نفر بدون تسلیم اظهارنامه بوده که 57 درصد این افراد مالیات‌شان در قالب ماده 100 صفر احتساب شده و برای مابقی قرار شده اظهارنامه مورد رسیدگی قراربگیرد.

موحدی بکنظر گفت: باید توجه داشت که در مشاغل خرد برای مثال در مشاغل مرتبط با حقوق‌بگیران دولتی، این افراد به طور میانگین سالانه 9 میلیون تومان مالیات پرداخت می‌کنند یعنی طبق گزارش‌های سال گذشته هر کارمند مالیات تومان مالیات پرداخته‌است. این در حالی است که سایر مشاغل از کل مالیات ابراز شده از سوی 4 میلیون و 400 هزار نفر حدود 11 هزار میلیارد تومان بوده است به عبارت دیگر هر کدام از این مشاغل ابراز کردند که سالانه 2 میلیون و 500 هزار تومان مالیات بپردازند.

وی تاکید کرد: در این شرایط اگر عده‌ای مدعی هستند که باید از تمام این صاحبان مشاغل بگذریم و فرار مالیاتی هم وجود ندارد بنابراین باید همین مبلغ مالیات سالانه 2 میلیون و 500 هزار تومان را هم بپذیرند. یعنی میزان مالیات سالانه یک طلافروش و پزشک 2 میلیون و 500 هزار تومان باشد و یک صاحب مغازه در روستا هم همین میزان مالیات را بپردازد که البته  این رقم  مالیات در ماه به چیزی حدود 200 هزار تومان می‌رسد و در این صورت یک پزشک تنها مشمول پرداخت 200 هزار تومان در ماه می‌شود، حال آیا این موضوع برای جامعه قابل قبول است ؟

رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی ادامه داد: در حال حاضر این ادعا وجود دارد که این مشاغل با درآمد بالای 4 میلیارد و 800 میلیون تومان هم باید همین 200 هزار تومان مالیات در ماه را بپردازند، آیا باید این ادعا را پذیرفت؟ موضوع این است که برخی از مشاغل در سال‌های گذشته عادت داشتند مالیات بسیار کمتر از مالیات حقه بپردازند اما دیگر بنا بر این است که  مالیات واقعی از این گروه مشاغل ستانده شود. با این حال باز هم سازمان امور مالیاتی تمهیداتی را در نظر گرفته تا فشاری به این گروه مشاغل وارد نشود و مراعات مودیان می‌کند.

موحدی بکنظر با بیان اینکه فرایند مهار فرار مالیاتی آغاز شده است، گفت: فرار مالیاتی در موردی به این معنا است مودی شناسایی نشده و بابت سودی که از فعالیت اقتصادی کسب می‌کند مالیات نمی‌پردازد اما در برخی موارد هم مودی مالیات می‌پردازد اما با مالیات حقه و واقعی فاصله دارد از این رو این اقدامات انجام شده شروع فرایندی برای جلوگیری از فرار مالیاتی است.