فرونشست در ایران ۱۴۰ برابر شرایط بحرانی است/ ۷۰ هزار سال دیگر اوضاع زمین‌های دچار نشست عادی می‌شود

محمد درویش در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره تداوم فرونشست در کشور اظهار داشت: طبق آخرین گزارشی که سازمان زمین‌شناسی منتشر کرده به جز استان گیلان 33 استان دیگر کشور متاسفانه با پدیده فرونشست روبرو هستند و این نشان‌دهنده این است که استان‌های برخوردار از منابع آبی هم متاسفانه درگیر پدیده افت، فرونشست زمین و روند تغذیه منفی آبخوان‌ها شده‌اند، حتی در استان گیلان با معضلی به نام افت کیفی منابع آب روبرو هستیم، به دلیل اینکه نتوانستیم آب‌های سطحی و زیرزمینی را از بلای ورود شیرابه‌ها، فاضلاب و پساب ایمن نگه داریم، بنابراین وضعیت بسیار بغرنج و دشوار است.

ایرانیان طی 4 دهه به اندازه 5 دریاچه ارومیه آب بیشتر از معمول برداشت کرده‌اند

وی تصریح کرد: وقتی در چهارمحال و بختیاری، خوزستان و گیلان که از منابع آب سطحی و بارندگی مطلوب برخوردارند بسیاری از مردم حتی با چالش تامین آب شرب روبرو هستند، تکلیف بقیه استان‌ها مشخص است، در گزارشی هم که وزیر نیرو به رئیس‌جمهور ارائه کرد صراحتا اعلام شد ایرانیان از سال 1357 تا 1399، 130 میلیارد متر مکعب بیشتر از آن چیزی که وارد سفره‌های آب زیرزمینی شده برداشت کرده‌اند و این یعنی 5 دریاچه به بزرگی دریاچه ارومیه. آمارهایی که اخیرا وزارت نیرو منتشر کرد تا سال 1401 این رقم به 160 میلیارد متر مکعب تراز منفی افزایش پیدا کرده است. 

فرونشست در ایران 140 برابر شرایط بحرانی، بحرانی‌تر است

این کارشناس حوزه آب و محیط زیست تاکید کرد: ما دو بار در قرن بیست و یکم رکورد فرونشست زمین را در سطح کره زمین جابجا کردیم، یک بار در سال 2005 در جنوب غربی تهران که این رقم به 36 سانتی‌متر در سال و یک بار هم در سال 2010 در منطقه‌ای در استان فارس بین جهرم تا فسا که میزان آن به 54 سانتی‌متر در سال رسیده است. این رقم 140 برابر شرایط بحرانی است که تعریف شده و ما متاسفانه بزرگترین فروچاله ثبت شده در خاورمیانه و آسیای جنوب غربی را در مهدی‌آباد ایج به نام خودمان ثبت کردیم. 

70 هزار سال دیگر اوضاع زمین‌های دچار فرونشست عادی می‌شود

وی با بیان اینکه از پدیده فرونشست زمین به عنوان خطرناک‌ترین عارضه در فرایند بیابان‌زایی یاد می‌شود، گفت: فرونشست برگشت‌پذیر نیست و حداقل به 50 هزار تا 70 هزار سال زمان نیاز دارد تا طبیعت بتواند خودش را مرمت کند، علیرغم شعارهایی که دولت‌ها می‌دهند، هنوز افقی مبنی بر تغییر چیدمان توسعه در راهبرد و استراتژی‌ها نمی‌بینیم که بخواهیم امیدوار باشیم که 10 سال آینده وضعیت بهتر می‌شود، تنها نقطه امیدبخش اعلام دولت مبنی بر اینکه 10هزار مگاوات برق از طریق انرژی تجدیدپذیر تامین می‌شود که وابستگی به نیروگاه‌های حرارتی و تولید انرژی را کاهش دهد و این می‌تواند باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و تعدیل خطر جهان‌گرمایی و همچنین کاهش فشار به منابع آب زیرزمینی شود. اگر این اتفاق بیفتد و کشور به سمت تعریف اقتصادی برود که آب‌محور نباشد؛ می‌توانیم امیدوار باشیم که با پدیده مهاجرت اقلیمی روبرو نباشیم ولی اگر زمان را از دست بدهیم واقعا بعید است معجزه‌ای اتفاق بیفتد. 

بیشترین فرونشست مربوط به کدام مناطق است؟

درویش بیان داشت: بیشترین فرونشست مربوط به استان فارس است در فاصله دشت فسا و جهرم که تا 54 سانتی‌متر ثبت شده است، از نظر گستردگی دشت‌ها هم دشت برخورار و  دولت‌آباد در استان اصفهان بیشترین وسعت فرونشست و شکاف را تجربه کرده‌اند، در تهران نیز در جنوب‌غربی و در دشت شهریار تا 36 سانتی‌متر  در جنوب شرقی در ورامین، معین‌آباد و ابردژ تا 25 سانتی‌متر زمین فرو رفته است.

به گفته وی؛ راهکار اصلی این است که اقتصادی در کشور تعریف شود که آب‌محور نباشد و فشار وارده بر منابع آب و خاک کاهش پیدا کند، طبیعت ایران نیاز دارد که حداقل 10 سال تنفس داشته باشد و برای اینکار باید روی پروژه تعادل‌بخشی سفره‌های آب زیرزمینی بیشتر کار کنیم، اما در عین حال مسئله این است که دشتی که دچار فرونشست می‌شود کارش تمام است، 50 تا 70 هزار سال زمان می‌برد تا دوباره احیا شود، اما خبر خوب هم این است که هنوز اغلب مناطق کشور درگیر فرونشست نشده پس ما می‌توانیم از سرایت فرونشست به دیگر مناطق جلوگیری کنیم.