تغییر یارانه به صورت پلکانی و تدریجی اعمال شود/ ادعای قاچاق آرد بیشتر شبیه توجیه است

مرتضی عزتی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره اقدامات دولت نسبت به حذف یارانه گندم برای برخی از مواد غذایی اظهار داشت: با توجه به اظهارات ضد و نقیض مسئولان دستگاه‌های مختلف اجرایی، مشخص است که هنوز برنامه دولت درباره این سیاست‌گذاری و تصمیم، روشن نیست. یک روز اعلام می‌کنند یارانه نان حذف می‌شود و هزینه مابه‌التفاوت آن را به حساب مردم واریز می‌کنیم، روز دیگر سیاست‌های خود را تغییر می‌دهند و اعلام می‌کنند این یارانه به حساب نانوایی‌ها واریز خواهد شد، روز دیگر اعلام می‌کنند قرار نیست یارانه آرد تغییری کند.

وی با بیان اینکه این برنامه‌های متناقض دولت نشان می‌دهد که هنوز نحوه و شکل اجرای برنامه‌های درباره ارز 4200 تومانی مشخص نشده است، گفت: هر یک از شیوه‌های اجرای تغییر یارانه ارز ترجیحی تبعات خاص خود را دارد و یک نظام اقتصادی برای یک اجرای تصمیم باید تمام جوانب آن را بسنجد و بعد آن را اعلام کند.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه اظهارات ضد و نقیض مسئولان نشان می‌دهد که سیستم در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی به شدت مشکل دارد، اذعان کرد: این نحوه و اجرای تصمیم‌گیری برای اداره بیش از 80 میلیون نفر در عمل نمی‌تواند موفق شود.

عزتی افزود: دولت باید درباره نحوه تبدیل ارز 4200 تومانی به یارانه ریالی یا تبدیل آن به ارز بازار آزاد به یک اجماع نسبی با مشورت کارشناسان اقتصادی می‌رسید و بعد آن را به جامعه اعلام می‌کرد و همین اظهارات متناقض به شدت تبعات روانی در جامعه ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: برنامه دولت برای حذف ارز 4200 تومانی در همین نقطه شروع بسیار تنش‌زا بوده و به شدت برای مردم و فعالان اقتصادی مشکل و تنش ایجاد کرده است.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: پرداخت یارانه گندم و نان شاید یک احساس رضایت ظاهری برای مردم ایجاد کند اما این نحوه اجرا هم تبعات و فسادی را در اقتصاد خواهد داشت.

عزتی تاکید کرد: معتقدم دولت هنوز به جمع‌بندی کامل درباره نحوه و اجرای سیاست حذف ارز 4200 تومانی نرسیده و به همین دلیل است که هر مسئولی درباره آن موضوع متفاوتی را عنوان می‌کند اما آنچه که تمام مسئولان درباره حذف یارانه گندم اعلام کردند این بوده که مردم مانند روال سابق نان می‌خرند و قرار نیست تغییری در قیمت نان ایجاد شود. اگر این ادعا درست بود اساساً چرا این التهاب در جامعه ایجاد شد و مردم را نگران نان شب خود کردند. بنابراین مشخص است که مشکلی وجود دارد یا عده‌ای به دنبال ایجاد التهاب در بین مردم به ویژه طبقات پایین هستند و دولت هم متوجه این اقدامات عامدانه نمی‌شود. در نهایت این نحوه تصمیم‌گیری برای مسائل اقتصادی کشور به شدت نگران‌کننده است.

وی با تاکید بر اینکه در اقتصاد، افزایش قیمت‌ها بین انبار کالا سرایت‌پذیر است، گفت: افزایش قیمت از کالایی به کالای دیگر و از بازاری به بازار دیگر منتقل می‌شود و افزایش چندبرابری قیمت ماکارونی به معنای افزایش نرخ تورم است. روزانه چند میلیارد تومان در بخش ماکارونی معاملات صورت می‌گیرد که این عدد در سال به چند هزار میلیارد تومان می‌رسد و حالا که قرار شده یک شبه قیمت ماکارونی 3 برابر شود قطعا نسبت به تولید ملی به معنای افزایش نرخ تورم است.

این کارشناس اقتصادی افزود: از سوی دیگر وقتی قیمت ماکارونی به یکباره 3 و یا 4 برابر می‌شود، مردم به سمت کالای جایگزین می‌روند و افزایش تقاضا برای کالای جایگزین باعث افزایش قیمت آن هم می‌شود. مگر می‌شود در یک رستوران قیمت ماکارونی افزایش پیدا کند و این افزایش قیمت یک نوع غذا بر روی سایر غذاها اثر نگذارد. باید توجه داشته باشیم که افزایش قیمت غذایی که جزو قوت غالب کارگران در کارخانجات محسوب می‌شود، هزینه تمام شده تولید را افزایش می‌دهد و این هزینه به طور مستقیم به هزینه نهایی محصول اضافه می‌شود.

عزتی با بیان اینکه افزایش قیمت ماکارونی به همین تناسب، واضح و روشن باعث افزایش سایر مواد خوراکی می‌شود، اظهار کرد: اگر دولت همین امروز یارانه افزایش قیمت آرد را به مردم بپردازد تکلیف سایر کالاهایی که به دلیل افزایش قیمت آرد گران شده‌اند چیست؟ در این صورت مردم فقط یارانه افزایش قیمت گندم را دریافت کردند و این شامل سایر کالاها نمی‌شود.

وی با تاکید بر اینکه تبعات روانی حذف یارانه گندم در بین مردم به صورت روشن دیده می‌شود، اذعان کرد: امروز مردم نگران تامین غذاهای ساده مانند نان و ماکارونی هستند و این غذاها قوت غالب کارگران محسوب می‌شود و دولت با اجرای نادرست این سیاست باعث افزایش فشار روانی مردم شد به طوری که نه تنها فعالان اقتصادی بلکه مردم عام هم نمی‌توانند برای یک ماه آینده خود برنامه‌ریزی داشته باشند.

این کارشناس اقتصادی افزود: معتقدم عده‌ای در دولت به صورت ناآگاهانه یا آگاهانه و مغرضانه می‌خواهند التهابی در جامعه ایجاد کنند و دولت هم آنقدر درگیر روزمرگی شده که قدرت تشخیص اقدامات این جریان را ندارد و هر یک از این اجرای نادرست تصمیم حذف ارز 4200 تومانی آثار مخربی را در رفتار مردم ایجاد می‌کند.

عزتی با بیان اینکه خودکفایی در گندم ادعای اشتباهی بود، گفت: گندم محصول کشت دیمی است و در بازه زمانی کوتاه مدت به دلیل افزایش بارندگی در فصل بهار تولید گندم در کشور افزایش یافت بدون آنکه این افزایش تولید گندم حاصل دستاورد دولت باشد اما دولت گمان کرد در خودکفایی گندم موفق عمل کرده است. سالانه به طور متوسط حدود 10 میلیون تن گندم تولید می‌شود که اگر بارندگی افزایش پیدا کند، این عدد به 15 میلیون تن هم می‌رسد اما این افزایش تولید چیزی نیست که حاصل اقدام و برنامه‌ریزی دولت باشد.

وی افزود: البته دولت با تغییر کشت‌های آبی و یا افزایش قیمت خرید تضمینی گندم می‌تواند باعث افزایش تولید این محصول کشاورزی شود تا کشاورزان به جای کشت هندوانه به سمت گندم بروند اما معمولا دولت‌ها به این موضوعات فکر نمی‌کنند و به دنبال ایجاد مزیت در این موضوع نیستند.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه دولت هر روز به دنبال یک سیاست‌گذاری جدید است که این خود باعث افزایش نابسامانی‌ها می‌شود، توضیح داد: دولت برای حذف ارز ترجیحی گندم اعلام کرد که این اقدام در راستای کاهش با قاچاق آرد بوده در حالی که در تمام دنیا با نظارت دقیق بر روی مرزها، اعمال مجازات سنگین و یا نظارت منظم و ردیابی کالا با قاچاق مبارزه می‌کند. آنچه که دولت درباره قاچاق آرد گفت بیشتر شبیه به توجیه بود وگرنه امکان قاچاق 3 میلیون تن آرد و گندم وجود ندارد و کدام عقل سالمی می‌پذیرد که 3 میلیون تن قاچاق آرد و گندم در کشورمان انجام می‌شود!

عزتی تاکید کرد: چرا اعلام نمی‌کنند 3 میلیون تن قاچاق آرد و گندم به چه صورتی انجام شده؛ با چند کامیون و در کدام منطقه مرزی؟ آیا کولبران امکان این میزان قاچاق را دارند و مگر در کشور چقدر الاغ وجود دارد که این میزان قاچاق از طریق الاغ‌ها و از مرزهای غیرقانونی انجام شود.

وی اضافه کرد: دولت به دنبال حذف یارانه گندم بود و متاسفانه منطق و استدلال کافی در این باره نداشت.

این کارشناس اقتصادی درباره ادعای دولت مبنی بر افزایش قیمت جهانی گندم اذعان کرد: اساساً در اینجا بحث افزایش قیمت جهانی مطرح نیست بلکه دولت به دنبال تبدیل یارانه 4200 تومانی به ارز آزاد است اما نباید این سیاست به صورت یکباره و یک شبه به اجرا می‌رسید که منجر به التهاب جامعه شود.

عزتی با اشاره به راهکارهای منطقی برای تصمیم‌گیری درباره تغییر یارانه اظهار کرد: دولت‌ها هیچگاه با ایجاد شوک در تغییر سیاستی موفق نبودند و تغییر یارانه باید به صورت مرور زمان، پلکانی و تدریجی اعمال می‌شد نه اینکه یک شبه اعلام کنند قیمت ماکارونی 4 برابر شده است! اگر افزایش قیمت‌ها در طول 2 سال و به صورت پلکانی انجام می‌شد، چنین التهابی در جامعه مشاهده نمی‌شد.