بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در حال افزایش است/ نگرانی‌ها از رشد پایه پولی با تامین مالی پروژه مسکن دولتی

وحید شقاقی شهری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره گزارش رییس بانک مرکزی مبنی بر کنترل رشد پایه پولی در 8 ماه گذشته اظهار داشت: پایه پولی منبعث از بی‌انضباطی‌های مالی دولت و بی‌انضباطی‌های نظام بانکی کشور است و در این 8 ماه اخباری که شنیده می‌شود، حاکی از این است که همچنان روند دست درازی دولت به منابع بانک‌ها مشاهده می‌شود و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در حال افزایش است. وقتی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بالا می‌رود، نشان می‌دهد که دست درازی دولت به منابع بانک‌ها در حال تداوم است که جای نگرانی دارد.

وی تاکید کرد: یعنی اگر می‌خواهیم کنترلی بر پایه پولی کشور داشته باشیم باید انضباط مالی دولت و نظام بانکی را دبال کنیم. بانک مرکزی باید به صورت مقتدرانه اجازه دست درازی دولت را به منابع بانک‌ها ندهد. وقتی دولت به منابع بانکی دست دراز می‌کند، بانک‌ها مجبور می‌شوند به صورت غیر مستقیم به بانک مرکزی رجوع کنند بنابراین این اقدام یکی از ریشه‌های رشد پایه پولی در کشورمان محسوب می‌شود.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اثر بی‌انضباطی‌های مالی دولت در رشد پایه پولی کشور گفت: در شرایط کنونی دولت با کسری بودجه قابل توجهی مواجه است و دولت سیزدهم در تلاش است که این کسری بودجه را به مکانسیم اوراق گره بزند و از این مکانیسم بتواند تامین مالی را انجام دهد.

وی تاکید کرد: البته شنیده‌‌ها حاکی از این است که دولت به منابع بانک‌ها هم دست دراز می‌کند و این می‌تواند در آینده مشکلات بانک‌ها و بانک مرکزی را تشدید کند. اگر می‌خواهیم کنترل پایه پولی در اختیار بانک مرکزی باشد چاره‌ای نداریم جز اینکه اولا کسری بودجه سال آینده کنترل شده باشد و بی‌انضباطی مالی دولت کاهش پیدا کند. دوم اینکه بانک مرکزی اجازه دست درازی دولت یا زیرمجموعه‌های دولت به منابع بانکی را ندهد تنها در این شرایط است که می‌توان امیدوار بود کنترل پایه پولی تدوام دارد .

شقاقی شهری با بیان اینکه  کنترل پایه پولی جز با اتخاذ تصمیم‌های سخت امکان‌پذیر نیست، ادامه داد:‌ اگر می‌خواهیم بانک مرکزی به صورت مقتدرانه پایه پولی را کنترل کند به طور قطع به این نیاز دارد که انضباط مالی و بانکی رعایت شود در غیر این صورت دولت به بانک‌ها فشار می‌آورد و بانک‌ها هم مجبور به برداشت از بانک مرکزی هستند که همین روند ریشه رشد پایه پولی و به دنبال آن رشد تورم در کشور است.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به مساله تامین مالی ساخت 4 میلیون واحد مسکونی در دولت سیزدهم و احتمال رشد پایه پولی با اجرای این پروژه تاکید کرد: بحث تامین مالی برای این پرویه نگرانی‌ها در حوزه کنترل پایه پولی را افزایش داده است. نگرانی از این جهت که دولت به منابع بانک‌ها فشار بیاورد بنابراین باید بانک مرکزی مراقب باشد تا دست درازی‌های دولت به منابع بانک‌ها بیش از این افزایش پیدا نکند.

وی با تاکید بر اینکه تجربه اقتصاد ایران نشان داده‌است که هرگونه فشار به منابع بانک‌ها در قالب تسهیلات تکلیفی، وضعیت نظام بانکی را بدتر کرده است، افزود: متاسفانه تسهیلات تکلیفی در اقتصاد ایران سرانجام خوبی نداشته است و تاریخ اقتصاد ایران نشان می‌دهد که هیچ گاه تجربه موفقی در سرانجام تسیهلات تکلیفی نداشتیم .

شقاقی شهری تاکید کرد: در سنوات گذشته هم تجربه تسهیلات تکلیفی از جمله تسهیلات برای مسکن مهر، بنگاه‌های زود بازده، کرونا و ... داشته‌ایم، از انجایی که ارایه تسهیلات تکلیفی با امکان سنجی هزینه و فایده همراه نیست و نظام کنترلی و نظارت و پایش قوی هم ندارد عمدتا شاهد انحراف منابع می‌شویم و تسهیلات تکلیفی موجبات افزایش ناترازی نظام بانکی و از سوی دیگر به بانک مرکزی فشار وارد می‌آورد که ریشه رشد نقدینگی و پایه پولی همین اقدام و روند است .