قرارداد با اپراتور هندی بندر چابهار تغییر می‌کند/ هند خواستار ارجاع اختلاف قراردادی به داوری بین المللی شد/ حذف شرکت آریا بنادر ایرانیان

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، موافقتنامه تاسیس دالان تجاری ایران – هند- افغانستان خرداد ماه سال ۹۵ بین سه کشور به امضا رسید و از همان ابتدا ورود یک شرکت هندی به بندر شهید بهشتی چابهار مطرح و در نهایت اپراتوری بندر شهید بهشتی چابهار به یک شرکت هندی با هدف توسعه این بندر و افزایش سهم ایران در مسیر ترازیتی شرق کشور واگذار شد.

هر چند که جریانی مخالف ورود این شرکت هندی بودند و آن را ناتوان در اجرای چنین تعهداتی می‌دیدند، دی ماه سال ۹۷ دفتر شرکت هندی آی پی جی ال به صورت رسمی در منطقه آزاد چابهار اجرای قرارداد موقت خود را به مدت ۲ سال در بندر شهید بهشتی شروع کرد تا در صورت انجام تعهداتش از جمله تجهیز بندر با تجهیزات مورد نیاز، وارد پروسه قرارداد ۱۰ ساله با سازمان بنادر و دریانوردی شود.    

در حالی که طبق زمانبندی‌های پیش‌بینی شده در قرارداد، باید قرارداد ۱۰ ساله با شرکت هندی منعقد می‌شد اما تا به امروز این قرارداد منعقد نشده که یکی از دلایل آن عدم انجام تعهدات شرکت هندی است. از سوی دیگر این روزها خبرهایی از تغییر قرارداد سازمان بنادر و دریانوردی با شرکت هندی می‌شنویم که باید برای این تغییرات از مجلس شورای اسلامی ایران مجوز گرفته شود.

با پایان دوره خدمت دولت گذشته که تصمیم‌گیران آن از «حسن روحانی» تا «عباس آخوندی» و تمام افرادی که در این حلقه حضور مستمر داشتند و از حامیان حضور شرکت هندی در چابهار بودند، درباره ادامه حضور هند در چابهار شک و شبهه‌ ایجاد شده است. البته در زمستان سال گذشته با حذف شرکت خصوصی ایرانی طرف قرارداد شرکت هندی در چابهار  و جایگزینی شرکتی وابسته به بنیاد مستضعفان به جای آن،  تلاش شد تا به نوعی ادامه کار هندی‌ها در بندر شهید بهشتی ضمانت شود اما تاخیر در انعقاد قرارداد ۱۰ ساله ابهاماتی را ایجاد کرده‌ است.       

محمدرضا رضایی کوچی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا با اشاره تغییرات قرارداد ایران با هند برای بندر شهید بهشتی چابهار گفت: در حال حاضر کار با هندی‌ها در بندر شهید بهشتی چابهار ادامه دارد و شرکت هندی یک اپراتور داخلی را به عنوان همکار خود از طریق مناقصه انتخاب کرده که در مرحله اول شرکت کاوه بود و اکنون شرکت سینا (زیر مجموعه بنیاد مستضعفان) است و این همکاری اپراتور هندی با اپراتور ایرانی به قوت خود باقی است.

رییس کمیسیون عمران با اشاره به تغییرات مهم قرارداد با شرکت هندی اظهار داشت: از دیگر تغییرات، تغییر جزیی و شکلی نام شرکت هندی ( با حفظ هویت و ساختار قبلی) است و شرکت آریا بنادر ایرانیان هم از این پروژه حذف می‌شود.

رضایی کوچی با تاکید بر اینکه ارجاع اختلاف قراردادی به داوری بین المللی که مورد درخواست طرف هندی است، اضافه کرد:  یکی از تغییرات مهم دیگر،‌ ارجاع حل اختلاف قراردادی به داوری بین المللی است که البته این موضوع نیاز به مصوبه مجلس دارد و در حال حاضر لایحه آن به مجلس ارسال شده است.  

وی افزود: قراردادی با هندی‌ها برای بندر شهید بهشتی چابهار داریم در حال حاضر عملیاتی و در حال اجرا است اما با توافق طرفین تغییراتی در قرارداد در حال اعمال  بوده که  مراحل آن در دست اقدام است.

طرفین برای اعمال این اصلاحات به توافق رسیده‌اند و فقط تشریفات قانونی آن در حال انجام است.

رییس کمیسوین عمران گفت: اخیرا شرکت هندی ۶ جرثقیل موبایل ساحلی که جزو تعهدات قرارداد است را وارد بندر شهید بهشتی چابهار کرده که ارزش آنها مجموعا به حدود ۲۴ میلیون یورو می‌رسد.

در همین حال و طبق گفته کارشناسان، از هفت ماه پیش ترافیک کانتینری بندر شهید بهشتی چابهار به سمت صفر گرایش پیدا کرده و این بندر صرفا به کانونی برای تخلیه کالاهای اساسی شده و به سهمی معادل ۹ درصد از کل تخلیه کالاهای اساسی کشور رسیده است.

همچنین سرویس منظم خطوط کشتیرانی کانتینری به بندر شهید بهشتی قطع شده و ترافیک کانتینری چابهار عمدتا از طریق بندر شهید کلانتری با استفاده از کشتیرانی ج.ا‌.ا انجام می‌شود.

در این میان باید به موضوع بسته شدن مرز میلک که با افغانستان که نزدیک‌ترین مرز به بندر چابهار است و عمده کالاها از بندر چابهار به سمت مرز میلک می‌رود، باید توجه داشت که تنش با طالبان در این منطقه می‌تواند اهداف تعریف شده برای بندر شهید بهشتی چابهار را به شدت تحت شعاع خود قرار دهد.

امسال به دلیل کرونا در هندوستان، ارسال گندم اهدایی هند به افغانستان از طریق بندر شهید بهشتی انجام نشد و ترانزیت کالاهای صادراتی افغانستان به هند نیز به دلیل عدم وجود سرویس منظم حمل دریایی کانتینر بین بندر شهید بهشتی و بنادر هندوستان قطع شد و به سمت کراچی و پورت قاسم و بخشی هم بندرعباس روانه شد. بنابراین به نظر می‌رسد اصل و اساس توافق سه جانبه ایران و هند و افغانستان با توجه به شرایط فوق زیر سئوال رفته که البته پاکستان را خوشحال و امید مردمان سیستان و بلوچستان را کمرنگ کرده است.