ضرورت اجرای «سند سازگاری با کم آبی» در دولت آینده/ نجات آب در اصلاح الگوی کشت است

به‌گزارش ایلنا از وزارت نیرو، "قاسم تقی‌زاده خامسی" در مورد استفاده بهینه از منابع آب در بخش‌های مختلف گفت: حدود 90 درصد آب در بخش کشاورزی، 7 درصد در بخش شرب و 3 درصد در بخش صنعت مصرف می‌شود. در بخش شرب میزان مصرف نسبت به کشاورزی کمتر ولی با هزینه بالایی همراه است و قیمت تمام شده آب زیاد است. از این رو همواره بر مصرف کمتر آب توصیه می‌شود.

وی گفت: اما در بخش کشاورزی که 90 درصد آب مصرف می‌شود، راه‌حل‌های مختلفی ارائه شده که بهترین راه حل «اصلاح الگوی کشت» است. به‌طور مثال 35 تا 40 درصد آب در کشاورزی خوب مصرف نشده و به هدر می‌رود. مثلا یک هندوانه سه کیلویی 1500 لیتر آب نیاز دارد. وقتی هندوانه را صادر می‌کنیم در واقع آب را صادر می‌کنیم. این است که قیمت تمام شده آب در کشور به مساله پیچیده‌ای تبدیل شده است.

تقی‌زاده خامسی ادامه داد: موضوع آب یک موضوع بین‌بخشی است و نهادهای مختلف باید برای حل مشکل دست به دست هم دهند.

وی به نقش محوری آب در توسعه پایدار و بخش‌های مختلف از جمله توسعه صنعت و کشاورزی پرداخت و گفت: برای ایجاد هر شغل در بخش صنعت به 500 هزار مترمکعب و برای ایجاد هر شغل در بخش کشاورزی به حدود 10 هزار متر مکعب آب نیاز است.

وی همچنین با تاکید بر اینکه در مدیریت منابع آب باید میزان آب موجود کشور و تعیین الگوی کشت کشاورزی مبنا باشد، با انتقاد از کشت برنج در 17 استان کشور، افزود: ‌برنج یکی از محصولات پر آب‌بر کشاورزی است و ما نیز نباید در مناطقی که آب آشامیدنی آن به سختی تامین می‌شود و با توجه به این که متوسط میزان بارندگی سالانه کشور 238 میلی‌متر است، برنج بکاریم.

وی افزود: هیچ راه عملی غیر از سازگاری با کم آبی در مدیریت منابع آب کشور وجود ندارد به‌همین منظور طی دو سال گذشته وزارت نیرو با همکاری وزارتخانه‌های صنعت، کشاورزی و سازمان محیط‌زیست، سندی برای مدیریت منابع آب همه استان‌ها و حوضه‌های آبریز تهیه کرده است. این سند دوماه پیش منتشر شد و در آن میزان تخصیص آب به استان‌ها و حوضه‌های آبریز تعیین شد تا میزان مصرف آب تا سال 1410 کاهش یابد.

تقی‌زاده اضافه کرد: این سند با امضای پنج وزیر و دو معاون رئیس جمهور  ابلاغ شده است. تهیه و تنظیم آن نیز توسط متخصصین ذی‌صلاح انجام شده که لازم است ما باید به کارهای گذشته  خود پایبند باشیم و اگر دولت‌های بعدی هم بیایند ما راهی جز سازگاری با کم آبی نداریم. در واقع کشور ما کشور خشکی است که  85 درصد آن در منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته است.

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا خاطرنشان کرد: به عقیده من برای هرکاری یک سند بالادستی لازم است. اگر کشور در این 40 سال یک سند آمایش سرزمین داشت، لازم نبود سند سازگاری با کم آبی نوشته شود. فقدان سند آمایش به این معنی است که هرکسی در هر جایی که زندگی می‌کند می‌خواهد در بخش کشاورزی، صنعت،گردشگری و به‌طور کلی در همه چیز اول شود. اصلا مهم نیست که ظرفیت این کار را دارد یا ندارد، چرا که به سند متقضی دسترسی ندارد.

وی ادامه داد: آب کالای خصوصی نیست و استانی که محور توسعه‌اش با صنعت است به چه دلیل کشاورزی می‌کند؟ به‌طور مثال در منطقه‌ای برای ایجاد شغل  100 هزار حلقه چاه زدیم. دلیل این کار چیست و چه کسی به ما چنین مجوزی داده است؟ به هر حال امیدوارم دولت بعدی به سند سازگاری با کم آبی پایبند باشد. این سند می‌تواند تعادلی در بخش آب کشور  ایجاد کند.

 معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا گفت: باز تاکید می‌کنم که نجات آب در اصلاح الگوی کشت است. ما در بخش ترویج کم کاری کرده‌ایم. به هرحال باید نشست و حرف کشاورز را هم گوش کرد و  برای آن برنامه داد. با دستور و زور کارها پیش نمی‌رود. نتیجه‌اش همین است که می‌بینیم. اکنون 340 هزار حلقه  چاه غیر‌مجاز داریم. آبیاری مدرن اثر قابل توجهی ندارد چون کشاورز با صرفه جویی در آب زمین مجاورش را کشاورزی می کند و عملا میزان برداشت آب زیرزمینی کاهش نیافته است.

تقی‌زاده خامسی با بیان اینکه این دولت در دوره  خود 57  تا سد ساخته، تصریح کرد: تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب متعددی در دولت روحانی ساخته شده است.

وی یادآور شد: به اعتقاد من ماندگارترین اقدام انجام شده در این مدت تهیه و تنظیم «سند سازگاری با کم آبی» است. 76 هزار ساعت کار کارشناسی روی آن انجام شده که اخیرا هم چاپ گردیده است. کار دومی که در حال انجام آن هستیم و امیدوارم به این دولت برسد «قانون آب» است که بزودی به تقدیم مجلس می‌شود. همه مسئولین و مردم باید باورکنند که ما در یک کشور خشک زندگی می کنیم.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران افزود: جمعیت ما از اول انقلاب تا کنون 2.5 برابر شده و این در حالی‌ است که آب تجدید‌پذیر ما 30 درصد کاهش پیدا کرده است. اوایل انقلاب سرانه  آب 2000 متر مکعب بوده که در حال حاضر به 1000 متر مکعب رسیده است. همچنین در شرایط فعلی با پدیده تغییر اقلیم روبرو هستیم.

وی ادامه داد: کشور ما در 50 سال اخیر با سال‌های پرآب همراه با سیلاب‌های بزرگ و مخرب را پشت سر گذاشته  و سال‌های متمادی خشکسالی نیز داشته است. پس ما باید با کم آبی سازگار شویم. حتی کشور پر آبی مثل هلند، آب را پنج  بار باز چرخانی می‌کند درحالی که در بخش صنعت کشور ما چنین اعتقادی وجود ندارد.

تقی‌زاده خامسی در پایان عنوان کرد: امیدوارم سند سازگاری با کم آبی که یک سند عملیاتی است در دولت آینده به عنوان یک الگو پیگیری و اجرایی شود. در صورت عملیاتی شدن این سند منابع آبی ما در افق 15ساله وضعیت بهتری خواهند داشت.