درآمد 10 میلیارد دلار از صادرات پتروشیمی در سال 99 / هنوز سیگنال جدی از مذاکرات وین دریافت نکردیم

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، بهزاد محمدی در نشست خبری در جمع خبرنگاران با اشاره به ثبت رکوردهای تاریخی در صنعت پتروشیمی اظهار داشت: پتروشیمی به عنوان صنعت طلایی کشور روز به روز نقش و جایگاه خودت را در اقتصاد ملی مستحکم‌تر می‌کند در شرایطی که رشد تقاضای سالانه فرآورده‌ای نفتی در دنیا به کمتر از 9 دهم درصد رسیده رشد تقاضای سالانه محصولات پتروشیمی به مرز پنج درصد رسیده است.

وی افزود: ما باید با بکارگیری منابع هیدروکربری نفت و گاز به عنوان خوراک و بر اساس نقشه دقیق بیش از پیش به سمت توسعه تهاجمی با عجله و البته هوشمندانه صنعت پتروشیمی و خلق ثروت حرکت کنیم.

رکورد تاریخی پتروشیمی

مدیرعامل شرکت صنایع ملی پتروشیمی تصریح کرد: 58 سال از عمر صنعت پتروشمی می‌گذرد ظرفیت تولید صنعت با پایان سال 98، 65 میلیون تن بود که در یک سال گذشته و با بهره‌برداری از 17 طرح، 25 میلیون تن به این ظرفیت اضافه شد و به 90 میلیون تن افزایش یافت که رکورد بی‌نظیری در تاریخ این صنعت محسوب می‌شود.

افزایش مصرف خوراک و گذر از خام فروشی

وی با اشاره به وضعیت خوراک صنایع پتروشیمی گفت: در سال 99، 40 میلیون تن انواع خوراک شامل گاز طبیعی، اتان، میعانات، نفتا و نفت سفید دریافت شده که معادل یک میلیون بشکه نفت خام در روز است. این عدد در سال 1404 با تکمیل و بهره‌برداری از 50 طرح فعال صنعت پتروشیمی به دو میلیون و 200 هزار بشکه معادل نفت خام در روز افزایش خواهد یافت و این رشد از منظر گذر از خام‌فروشی حائز اهمیت است.

77 مجتمع فعال تا پایان سال

معاون وزر نفت با اشاره به بخش تولید در صنعت پتروشیمی گفت: در حال حاضر 67 مجتمع پتروشیمی فعال داریم و با بهره‌برداری از طرح‌های باقیمانده جهش دوم که تا پایان سال به مدار تولید خواهد آمد تعداد مجتمع‌های تولیدی به 77 مجتمع خواهد رسید.

70 درصد محصولات صادر می شوند

وی ادامه داد: در سال 99 ، 62 میلیون تن محصول در این صنعت تولید شده که بخشی در خود صنعت مصرف می‌شود و 35 میلیون تن به عنوان محصول نهایی برای فروش در بازارهای داخلی و جهانی است به عبارت دیگر معمولا 30 درصد محصولات در صنایع داخلی و 70 درصد به کشورهای مختلف صادر می‌شود.

وی با اشاره به بخش صادرات گفت: در سال 99 به رغم تحریم و کاهش تقاضای ناشی از کرونا 25 میلیون تن صادرات داشتیم که درآمد ارزی ناشی از آن 10 میلیارد دلار بوده است.

فروش 5 میلیارد دلار محصول در داخل

وی افزود: در بخش بازار داخلی نیز از سبد 35 میلیلون تن محصول نهایی 10 میلیون تن به بازار داخلی عرضه شده که ارزش فروش آن پنج میلیارد دلار بوده است بنابراین به جرات می‌توان گفت که هیچ صنعتی در کشور وجود ندارد که به پایین دست 10 میلیون تن معادل پنج میلیارد دلار عرضه کند. این حجم محصول منجر به رونق و اشتغال در 15 هزار بنگاه پایین دست پتروشیمی شده است.

محمدی با اشاره به تنوع محصولات پتروشیمی بیان داشت: در سال 99 ، 40 نوع مواد شیمیایی و حدود 140 گرید محصولات پلیمری به بازار عرضه شده در سال 1404 با بهره‌بردرای از طرح‌های در دست اجرا 20 محصول جدید به سبد محصولات پتروشیمی اضافه شده و سبد متنوع‌تر خواهد شد.

100 میلیون تنی می شویم

وی در ادامه با اشاره به توسعه صنعت پتروشیمی خاطرنشان کرد: در سال 99 با بهره‌برداری از 17 طرح ظرفیت صنعت از 65 میلیون تن به 90 میلیون تن افزایش پیدا کرده که یک رکورد طلایی برای این صنعت محسوب می‌شود تا پایان 1400 نیز با بهره‌برداری از 10 طرح باقیمانده جهش دوم رقم ظرفیت به 100 میلیون افزایش پیدا خواهد کرد.

وی با اشاره به پیشرفت 84 درصدی 10 طرح جهش دوم گفت: با تحقق 100 میلیون تن 100 درصد برنامه ششم توسعه در بخش پتروشیمی محقق خواهد شد.

وی ادا مه داد: در حال حاضر 40 طرح فعال در قالب طرح‌های جهش سوم فعال هستند و ظرفیت تا  سال 1404 به حدود 135 میلیون تن خواهد رسید و افزایش درآمد صنعت به حدود 35 میلیارد دلار خواهد رسید.

وی پیشرفت 40 طرح جهش سوم را نیز 31 درصد عنوان کرد و افزود: با تحقق طرح‌های جهش سوم رتبه ایران در تولید محصولات پایه در خاورمیانه از دوم به جایگاه اول ارتقا خواهد یافت.

105 میلیارد تومان سرمایه گذاری در جهش سوم

مدیرعامل شرکت صنایع ملی پتروشیمی درباره روند سرمایه‌گذاری در این صنعت گفت: تا امروز 79 میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی سرمایه‌گذاری شده و این عدد با اتمام طرح‌های باقیمانده جهش دوم به 82 میلیارد دلار و با تکمیل طرح‌های جهش سوم به 105 میلیارد دلار در سال 1404 خواهد رسید.

وی با بیان اینکه با هدف تونسعه زنجیره ارزش تامین نیاز صنایع پایین دستی، ایجاد تنوع در سبد محصولات و کاهش واردات محصولات گرانقیمت 33 طرح پیشران در شش زنجیره به عنوان فرصت‌های سرمایه‌گذاری تعریف کردیم گفت: تاکنون برای متقاضیان 15 طرح پیشران مجوز صادر شده که ظرفیت این طرح‌ها 3.3 میلیون تن و حجم سرمایه‌گذاری آن 3.5 میلیارد دلار است.

محمدی ادامه داد: با بهره‌بردای از طرح‌های یاد شده 18 محصول جدید برای اولین بار به سبد محصولات اضافه خواهد شد و دغدغه بنگاه‌های پایین دست کاهش خواهد یافت.

کاهش 1.3 میلیارد دلاری واردات

وی تاکید کرد:‌ با اجرایی شدن طرح‌های پیشران 70 درصد از واردات 1.3 میلیارد دلاری کاهش خواهد یافت.

محمدی گفت: مهمترین زنجیره طرح‌های پیشران پروپیلن است که باید در ابتدا کمبود این محصول را در کشور جبران کرده و از این مسیر زنجیره را توسعه دهیم به همین منظور طرح‌های تولید پروپیلن از متانول و در مواردی که متانول وجود ندارد از گاز طبیعی و همچین از پروپان برنامه‌ریزی شده و ما مصمم هستیم ظرفیت پروپیلن از یک میلیون تن به چهار میلیون تن در سال 1404 افزایش یابد.

وی درباره پژوهش و فناوری در صنعت پتروشیمی گفت: در سال 99 از دانش فنی فرآیند تولید پروپیلن از متانول رونمایی شد ما برای اولین بار در صنعت پتروشیمی شاهد ساخت یک طرح بزرگ پتروشیمی با دانش فنی تمام ایرانی خواهیم بود.

275 میلیارد دلار کاتالیست بومی می شود

وی با بیان اینکه روند بومی بسازی دانش فنی فرآیندهای پتروشیمی در سایر محصولات نیز به سرعت دنبال می‌شود افزود: در بخش داخلی سازی کاتالیست‌های مورد نیاز صنعت به عنوان مواد حیاتی و گرانقیمت 85 نوع کاتالیست به ارزش 275 میلیون دلار در سال مصرف می‌شود. 20 نوع کاتالیست در حال حاضر داخلی‌سازی شده و 16 نوع دیگر تا پایان 1400 بومی سازی خواهد شد و به این ترتیب 200 میلیون دلار از مهمترین و باارزش‌ترین کاتالیست‌ها از سبد 275 میلیون دلاری تا پایان سال بومی سازی خواهد شد. 

تاثیر مذاکرات وین

محمدی درباره تاثیر مذاکرات وین بر توسعه صنعت پتروشمی گفت:‌ هنوز سیگنال جدی دریافت نکردیم اما اگر فضا باز شده و روند ارتباطات گسترده شود ما در دو حوزه تامین سرمایه و دانش فنی نیاز به شرکت‌های خارجی داریم که با ارتباطات و تعامل بین المللی این موضوعات حل خواهد شد.

گشایش خارجی مهمترین گلوگاه پتروشیمی را رفع می کند

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی مهم‌ترین گلوگاه اجرای طرح‌های توسعه‌ای صنعت پتروشیمی را دانش فنی دانست و گفت: مذاکرات برجامی حاکی از آن است که فضای همکاری‌ها در حال باز شدن و روند ارتباطات در حال گسترده‌تر شدن است، امیدوارم ارتباطات خارجی تا حد زیادی موضوع تأمین دانش فنی را برای صنعت پتروشیمی حل و فصل کند.

وی یادآور شد: فضا و نشانه‌های موجود از باز شدن فضا حکایت دارد و روند ارتباطات خارجی در حال گسترده‌تر شدن است.

وی با اشاره به اینکه صنعت پتروشیمی در دو حوزه تأمین سرمایه و دانش فنی نیاز به مشارکت و ورود شرکت‌های بزرگ خارجی دارد، افزود: ما هنوز در بعضی از نقاط در دانش فنی فرآیند نیازمندیم که از دانش فنی دنیا استفاده کنیم.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تأکید براینکه دانش فنی موضوع مهمی در صنعت پتروشیمی است، تصریح کرد: امیدوارم ارتباطات خارجی تا حد زیادی این موضوع را برای صنعت پتروشیمی ایران حل و فصل کند.

محمدی گفت: مهم‌ترین موضوع ما تأمین دانش فنی برای طرح‌های پتروشیمی است که تعریف شده اگر این طرح‌ها اجرا شود ۷۰ درصد از واردات بی‌نیاز خواهیم شد، مهم‌ترین گلوگاه این طرح‌ها دانش فنی است که امیدواریم این اتفاق در آینده نزدیک رخ دهد.

وی درباره اینکه آیا بازگشت شرکت‌های خارجی به صنعت پتروشیمی ایران به‌راحتی انجام خواهد شد، ادامه داد: بسیاری از شرکت‌ها با تحریم از کشور رفتند. بازگشت این شرکت‌ها به‌شدت متأثر از شرایط سیاسی کشور است و تا زمانی که شرایط تأمین نشود ما با همین وضعیت باید حرکت کنیم، اما درمجموع اگر نگاهی به آمار صنعت پتروشیمی در حوزه توسعه و تولید و صادرات داشته باشیم، به این نکته می‌رسیم که تا حد زیادی توانسته‌ایم تاب‌آور باشیم و شرایط ما شکننده از وضع تحریم نبود، البته بسیار بهتر می‌توانستیم نقشه توسعه را بچینیم، اما با این وضع نیز صنعت پتروشیمی کارنامه قابل قبولی دارد.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی درباره تاثیر تغییر قیمت خوراک بر خصوصی‌سازی شرکت‌ها و جذب سرمایه‌گذار گفت: افزایش قیمت خوراک که به‌تازگی حادث شده است سرانجام مقداری بر انگیزه سرمایه‌گذاران تأثیرگذار خواهد بود و طرح‌هایی که خوراک خام به‌ویژه گاز نیاز دارند از این موضوع متأثر خواهند شد و بی‌شک باید در سبد کسب‌وکار خود لحاظ کنند.

محمدی درباره توانایی ایران در بومی‌سازی دانش‌های فنی صنعت پتروشیمی در صورتی که توافقی برای برجام رخ ندهد، افزود: صنعت پتروشیمی نیاز به کسب دانش فنی دارد و در خیلی از موارد در تلاش هستیم فرآیندها را بومی‌سازی کنیم،‌ اما تأمین دانش فنی زمان خواهد برد.

وی با بیان اینکه وضع ما در بخش تأمین کاتالیست‌های پتروشیمی بهتر است، ادامه داد: در این شرایط نیز بسیاری از شرکت‌های خصوصی که ارتباطات مستقیمی با تأمین‌کنندگان دانش فنی برقرار کرده‌اند، توانسته‌اند به دانش فنی‌ موردنیازشان دست یابند و سرانجام صنعت پتروشیمی مبتنی بر دانش فنی خاص دنیاست و هرچه بتوانیم دسترسی بیشتر داشته باشیم، سهولت توسعه صنعت بیشتر صورت می‌گیرد.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی درباره راهکار این موضوع که بیدبلند خلیج فارس با ۴۰ درصد ظرفیت خوراک در حال فعالیت است، افزود: تأمین خوراک صنعت پتروشیمی بسیار مهم است و این صنعت نمی‌تواند تنها تولید کند و باید حتماً به خوراک‌های بالادست توجه کنیم و مسیر و مدار توسعه براساس میزان و پایداری خوراک در طول زمان باشد.

محمدی با اشاره به اینکه بیدبلند خلیج فارس قرار است گازهای متنوعی را از میدان‌های بالادست خود جذب و به خوراک جذاب و موردنیاز صنعت پتروشیمی تبدیل کند، ادامه داد: هلدینگ خلیج فارس که صاحب این طرح محسوب می‌شود، در حال توسعه بالادست این پروژه است و امیدواریم بخشی از آن تا پایان امسال و بخشی نیز ابتدای سال آینده آماده شود و بتوانیم گاز را به میزان مکفی از میدان‌های بالادست به بیدبلند خلیج فارس منتقل کنیم و این پروژه با ظرفیت کامل فعالیت کند.

وی در توضیح کمبود خوراک مرحله دوم پتروشیمی ایلام، گفت: از مسیر توسعه میدان‌هایی که بالادست پالایشگاه گاز ایلام هستند، آغاز کردیم؛ سرمایه‌گذار انتخاب شده و کار آن به‌زودی‌ آغاز خواهد شد تا با توسعه میدان تنگ بیجار و مرحله دو پالایشگاه ایلام، خوراک کافی برای پتروشیمی ایلام تأمین شود.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی درخصوص چگونگی توسعه صنایع پایین‌دستی با احداث پتروشیمی اسلام‌آباد، تأکید کرد: ما به‌عنوان یک ایرانی وظیفه داریم در صنعت پتروشیمی، دانش فنی که پس از ۱۵ سال در شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به دست پژوهشگران کشور توسعه یافته است، در این طرح داشته باشیم و از این منظر، این طرح، طرحی ملی و بسیار ویژه به شمار می‌آید.

محمدی با اشاره به اینکه این طرح با آمایش سرزمین و آب مکفی در اسلام‌آباد غرب اجرا خواهد شد و لازم نیست متانول را با فاصله بسیار طولانی از جنوب به شمال بیاوریم، ادامه داد: در مرحله نخست این طرح از گاز طبیعی به سمت متانول و پس از آن به سمت تولید پروپیلن و پلی‌پروپیلن می‌رویم، بنابراین متانول مازاد به مصرف استان‌های شمالی کشور که به‌شدت نیاز دارند، می‌رسد. بخشی از متانول در استان‌های شمالی و شمال‌غرب مصرف می‌شود و بخشی نیز در پایین‌دست خود طرح که پلی‌استال است و مجوز آن صادر و سرمایه‌گذار آن مشخص شده است، مصرف خواهد شد.

وی افزود: پیمانکار EPCC طرح اسلام‌آباد غرب انتخاب شده است و در بخش نخست این طرح، پلی‌پروپیلن از پروپیلن تولید می‌شود. البته در حال بررسی است که به جای پلی‌پروپیلن از پروپیلن محصولات دیگری داشته باشیم و این طرح به‌نوعی به سمت محصولات راهبردی‌تر و مهم‌تر برود.

35 درصد ارز نیما را تامین می کنیم

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در پاسخ به مقدار ارز عرضه شده از سوی پتروشیمی‌ها به سامانه نیما گفت: این صنعت نزدیک به 35درصد ارز سامانه نیما را به‌صورت مستقیم تأمین می‌کند. سال گذشته ۱۵۰ درصد تعهدمان ارز به سامانه نیما عرضه کرده‌ایم و صنعت پتروشیمی در آرامش شرایط اقتصادی کشور بسیار سهیم و نقش‌آفرین بوده است.

محمدی درباره کمک نهاد حاکمیتی شرکت ملی صنایع پتروشیمی به سهامداران شرکت پتروشیمی گلستان، توضیح داد: سرمایه‌گذار مجوز اوره و آمونیاک را چند سال‌ است که دریافت و حجم زیادی از مردم را درگیر این موضوع کرده است. شرکت ملی صنایع پتروشیمی به‌دنبال تغییر سرمایه‌گذار است که بتوانیم  این طرح را جابه‌جا و از این شرایط خارج کنیم.

وی در باره اینکه آیا شما این را تأیید می‌کنید که خط اتیلن غرب قرار است از مجموعه هلدینگ باختر گرفته شود و به مجموعه دیگری داده شود، تصریح کرد: شرکت ملی صنایع پتروشیمی براساس مصوبه‌ها و دستورهایی که از وزارت نفت دریافت می‌کند، حرکت می‌کند. مالکیت خط اتیلن غرب پارسال به شرکت ملی صنایع پتروشیمی واگذار شده و به‌تازگی هیئت دولت مصوبه‌ای داده است که وزارت نفت وضع بهره‌برداری و تعمیر این خط را تکلیف کند و منتظر تکلیف وزارت نفت هستیم.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی درباره اینکه آیا تولید واحدهای پتروشیمی تحت تأثیر قطعی‌های برق روزهای اخیر قرار گرفته یا خیر، اظهار داشت: صنعت پتروشیمی از شبکه برق دریافت نمی‌کند و متکی به نیروگاه‌های خودمان هستیم و تاکنون تأثیری در واحدهای پتروشیمی نداشته است.

قرارداد 25 ساله چین و پتروشیمی

محمدی درباره اینکه آیا چین‌ در قرارداد 25 ساله برای حضور در صنعت پتروشیمی ایران تمایل داشته‌ است یا خیر، گفت: هنوز از نزدیک مذاکراتی نداشته‌ایم، اما در بسته‌ای که این قرارداد گنجانده شده، پتروشیمی سرفصل بسیار مهمی است. فهرست طرح‌های نیمه‌تمام و نیاز به فاینانس را ارائه کرده‌ایم و طرح‌های ما در آن بسته قرار گرفته است، اما مذاکره رودررویی نداشته‌ایم که وارد جزئیات شویم. هنوز قضاوت درباره این موضوع زود است.