کمبود منابع مالی در جهاد کشاورزی برای کنترل باقیمانده سموم/ کشاورزان را آگاه نکردیم

مسعود لطیفیان در گفت‌و‌گو با ایلنا نسبت به استفاده نادرست و بی‌رویه از آفت کش‌ها و وجود پسماند آنها در محصولات باغی و زراعی هشدار داد و گفت: پسماند آفت کش‌ها در محصولات باغی و زراعی باعث بروز مشکلات زیست محیطی و بسیاری از بیماری‌ها و ناهنجاری‌های انسانی می‌شود.

وی یادآور شد: میزان وقوع مسمومیت ناشی از در معرض قرار گرفتن با سموم شیمیایی در کشورهای درحال توسعه 13 برابر بیشتر از کشورهای صنعتی است که خود 85 درصد از تولید جهانی آفت‌کش‌ها را مصرف می‌کنند. 

به گفته لطیفیان؛ دلیل آن مشخص است و مربوط به عدم آموزش و آگاهی دادن به افراد فعال در حوزه فعالیت‌های کشاورزی و سموم شیمیایی می‌شود.

وی کلید کاهش بسیاری از مشکلات مربوط به مخاطرات سموم دفع آفات را همکاری و هماهنگی بین کشورهای صادر کننده و وارد کننده سموم دفع آفات عنوان کرد و افزود: آیین نامه‌ها و کنوانسیون‌های بین‌المللی برای ارتقاء مسئولیت‌های مشترک و تلاش برای رسیدن به استانداردهای منطقه‌ای و بین‌المللی یک ضرورت اساسی است، کشورهای مختلف از جمله ایران نیز قوانین و مقررات ملی خاصی برای مدیریت سموم دفع آفات دارند. 

لطیفیان معتقد است؛ ترکیب قوانین موجود در یک چارچوب منطقه‌ای واحد و ایجاد یک پایگاه داده منطقه‌ای می‌تواند به بهبود صادرات محصولات کشاورزی کمک فراوانی کند.

وی با اشاره به چالش‌های استفاده از آفت کش‌ها و باقیمانده سموم در کشور ما گفت: کمبود منابع مالی لازم در جهاد کشاورزی جهت کنترل باقیمانده سموم، عدم امکان ردیابی به دلیل شناسنامه‌دار نبودن محصولات کشاورزی، عدم آگاهی کافی کشاورزان از نظر میزان و زمان استفاده از سموم، استفاده کشاورزان از یک سم برای چند محصول، برداشت و عرضه محصولات کشاورزی به بازار قبل از خروج اثرات سم از محصول، کاهش صادرات برخی از محصولات کشاورزی به دلیل وجود باقیمانده سموم است.

لطیفیان ادامه داد: همچنین مصرف سموم ارزان و بی‌کیفیت، وجود فروشگاه‌های غیرمجازفروش سم، عدم نظارت کافی بر فروش محصولات حاوی مقادیر بیش از حد مجاز سم، فروش سموم بدون نسخه گیاه پزشکی عدم تجهیز کافی‌ آزمایشگاه‌های کنترل و کیفیت سموم از دیگر چالش‌های دیگر در ارتباط با مصرف آفت کش‌ها و باقی مانده سموم در کشور ما است.

وی در پاسخ به این پرسش که چه راهکارهای را برای کاهش باقی مانده سموم پیشنهاد می‌کنید، اظهار کرد: شناسنامه دار کردن محصولات کشاورزی به منظور ردیابی، تخصیص منابع لازم به وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی، تهیه دستورالعمل لازم جهت مصرف سموم و زمان برداشت محصول از جمله راهکارهای پیشنهادی در این زمینه است.

 معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور علاوه بر راهکارهای عنوان شده؛ رسانه‌ای نمودن عدم استفاده از سموم مضر و تدوین برنامه‌های آموزشی نحوه استفاده صحیح از سموم کشاورزی با همکاری سازمان‌های جهاد کشاورزی و صدا و سیما برای کشاورزان و برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های توجیهی جهت کشاورزان، کارشناسان کشاورزی و کارشناسان بهداشت و مردم به ویژه در روستاها را ضروری دانست.

لطیفیان تصریح کرد: نمونه برداری تصادفی از محصولات پر مصرف سبد کالای خانوار و اندازه گیری میزان باقیمانده سم و کود شیمیایی در آن ها برای پایش و اطلاع دقیق از وضعیت منطقه نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: رعایت اصول صحیح سمپاشی، مبارزه با پخش غیر قانونی سموم و هم چنین جلوگیری از توزیع سموم تقلبی و غیر مجاز، تلاش در جهت تولید محصول سالم به وسیله ترغیب تولید کنندگان، تلاش در جهت آگاهی رسانی به مردم و استقبال آن ها از خرید محصولات سالم و ارگانیک به جای محصولات معمولی از دیگر مواردی است که در رابطه باید اجرایی شود. 

لطیفیان استفاده از روش های جایگزین سم جهت مقابله با آفت و بیماری ها و علف های هرز، ترویج هر چه بیشتر مدیریت تلفیقی آفات (IPM) مکانیکی،زراعی، بیولوژیکی ...و در آخر سم، رعایت دوره کارنس (مدت زمان لازم پس از سم پاشی، جهت مصرف محصول) قبل از ارائه محصولات کشاورزی به بازار مصرف را از دیگر راهکارهای کاهش باقی مانده سموم در محصولات کشاورزی بر شمرد.

وی خواستار مشارکت بخش خصوصی در تجهیز آزمایشگاه‌ها و بکارگیری دانش روزجهت تشخیص سریع وجود باقی مانده سموم در محصولات و امکان زدودن باقی مانده سموم گیاهی شد.