مهمترین راهکار برای حفظ ذخایر آبی/ آیا سدها کشور را از خسارت سیلاب در امان نگه می‌دارند؟

مهدی قمشی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، مهمترین راهکار برای حفظ ذخایر آبی کشور اظهار داشت: یکی از راه‌ها تغذیه آب‌های زیرزمینی است که این ظرفیت در کشور وجود دارد و می‌توانیم ذخایر زیرزمینی را به وسیله نزولات آسمانی چه بصورت باران و چه برف تقویت کنیم. این ظرفیت‌ها در مناطق خاصی از کشور وجود دارد که با صرف هزینه کم می‌توانیم ذخایر آبهای سطحی ذخیره کنیم، اما در عین حال اینگونه نیست که تمام آب‌های سطحی را با این مکانیزم نگهداری کنیم. 

وی افزود: در حال حاضر به طور کلی دو سوم آبهای تجدیدپذیر کشور به صورت سیل جاری می شود، ناگزیر میزان زیادی از آب را به صورت سطحی خواهیم داشت بنابراین برای کشور ما که در منطقه خشک و نیمه خشک هستیم و با توجه به محدودیت آبهای شیرین این رقم 70 درصد حجم زیادی را تشکیل می‌دهد و این بدان معنا است که حتما نیاز به سدسازی داریم. 

استاد دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه تغذیه آبخوان‌ها و ذخایر آب‌های زیرزمینی در مناطق ساحلی مثل خوزستان، بوشهر، بندرعباس و استان‌های شمالی توجیهی ندارد، گفت: در این مناطق تغذیه آب‌های زیرزمینی منجر به مخلوط شدن با آب دریا و از دست رفتن میزان زیادی آب قابل استفاده شود.

وی با بیان اینکه در مناطقی باید با استفاده از ساخت سد نسبت به ذخیره و جلوگیری از هدر رفت و یا خسارت بار شدن بارندگی اقدام کنیم، افزود: بنابراین از آبهایی که بصورت روان‌آب و سطحی جاری می‌شوند، علاوه بر حفظ آبخوان‌ها و تغذیه مخازن زیرزمینی باید سد هم در کشور ساخته شود. 

 قمشی تاکید کرد: در سال‌های اخیر صدمات زیادی به آبخوان‌ها وارد شده است و سطح آب در مخازن زیرزمینی پایین آمده یعنی بیش از 400 دشت از 600 دشت کشور ممنوعه اعلام شده‌اند، بنابراین نیاز به تقویت مکانیزم حفظ و تقویت مخازن زیرزمینی داریم، در کوهپایه‌ها و مخروط افکنه‌ها باید با استفاده از توسعه روش‌های نگهداشت، آب را به آب‌های زیرزمینی هدایت کنیم.

وی درباره نحوه مدیریت سیلاب خوزستان که هر ساله خساراتی به مردم و بسیاری از سازه‌ها و تاسیسات وارد می‌کند، گفت: در 40 سال گذشته اداره فاضلاب زیرمجموعه شهرداری بود و مشکلی هم وجود نداشت اما از زمانی که سیستم جمع آوری سطحی به عهده شهرداری و جمع آوری فاضلاب به عهده وزارت نیرو قرار داده شد، این مشکلات بوجود آمد، واقعیت اینکه شهرداری از نظر اقتصادی، اعتباری و مالی توان اجرای سیستم جمع‌آوری آبهای سطحی را ندارد، وزارت کشور باید فارغ از بودجه خودگردان شهرداری را تقویت کند تا شبکه احداث شود.

این کارشناس حوزه آب یادآور شد: اکنون در اغلب مناطق جنوب تفکیک سیستم جمع آوری آبهای سطحی و فاضلاب وجود ندارد، بنابراین مسئله لاینحل مانده و مردم دچار مشکل می شوند.

وی درباره تاثیر وجود تاسیسات نفتی بر روند مشکل زا شدن سیلاب در خوزستان گفت: تاسیسات نفتی مانعی ایجاد نکرده در محدوه هورالعظیم که بیشتر تاسیسات در آن منطقه هستند با هماهنگی سازمان محیط زیست و آب و برق خوزستان 5 دایک ایجاد شده که بعلت کم آبی در منطقه ترجیح داده شد دو مخزن پر نگه داشته شوند تا هور خشک نشود و به ترتیب در زمان بارندگی آب به پایین دست یعنی آبادان، شلمچه و خرمشهر روانه شود؛ در واقع علت اصلی این اقدام نبود آب بوده است.

قمشی تاکید کرد: البته با موافقت آب و برق خوزستان و محیط زیست ELEVATION را در سه مخزن هور، پایین در نظر گرفتند که در سیلاب اخیر هم مانع آبگیری کامل هورالعظیم و ایجاد مشکل کرد، در مخزن یک و دو مشکلی نبود ولی مخازن سه و چهار و پنج به دلیل پایین بودن سطح ELEVATION توانایی آبگیری توانایی آبگیری ضعیف شد.