گنجینه تذهیب در کنار گنجینه نگارگری سرمایه است

ایلنا: پنجمین نشست تخصصی نگارگری و تذهیب با عنوان جایگاه تذهیب در آثار نگارگری با حضور مجید صادق‌زاده در میان جمعی از علاقه مندان ۲۷ آذرماه در موزه خط برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا از اصفهان، این نگارگر، جایگاه تذهیب در آثار نگارگری را بسیار وسیع دانست و گفت: جایگاه ویژه تذهیب در نگارگری در طول تاریخ متفاوت بوده و منظور از تذهیب تنها طلاکاری نیست بلکه منظور ما در این مبحثبیشتر نقوش است.
مجید صادق‌زاده افزود: پس از اسلام محدودیت‌ها باعثوقفه در نگارگری شد ولی سبب رشد و استقلال تذهیب شد و این رشته توانست در کنار نگارگری برای خود جای بازکند. تذهیب در سطوح مختلف کاربردهای متفاوتی داشت، کاربرد تذهیب در معماری، حاشیه و اشیاء در آثار گذشتگان قابل مشاهده است.
وی تأکید کرد: از زمان کمال الدین بهزاد به بعد تصویرگر صفحه آرا نیز شد و جای نوشته‌ها را مشخص نمود و‌گاه با تکنیک سفیدنگار نقوش و جای دقیق نوشته‌ها را تعیین کرد.
صادق‌زاده با اشاره به انتزاع در تذهیب و نگارگری تصریح کرد: در تذهیب انتزاع را دنبال می‌کنیم و در نگارگری نیز فرم‌ها و نگاره‌ها به سمت انتزاع می‌رود، پس هم نشینی تذهیب و نگارگری منطقی به نظر می‌رسد. ‌گاه نگارگر و تذهیب کار دو فرد مجزا هستند اما وقتی هر دو یک نفر باشند ارتباط موثرتری در دو رشته اتفاق می‌افتد.
وی خاطرنشان کرد: ‌گاه حرکت‌های نگارگری خالی از تذهیب هستند، این دو نگارش از نظر کاربرد منشأ کتابت دارند، ‌گاه حذف تذهیب ارزش‌های نگارگری را از بین می‌برد، جداسازی این دو همه جا موثر نیست و تذهیب در کنار نگارگری سبب ارزش و افزودن انرژی به نگارگری است و گنجینه تذهیب در کنار گنجینه نگارگری سرمایه است. نقش و جایگاه تذهیب در آثار بهزاد استحکام بنا است و فیگور در آثار نگارگری این هنرمند به ایجاد حرکت می‌انجامد.
سخنران این برنامه با اشاره به پیشینه این دو هنر گفت: در آغاز، تذهیب تنها در حاشیه نگارگری قرار می‌گرفت اما پس از پیشرفت به جایی رسید که نگارگری و تذهیب به سطوح در کنار یکدیگر با تحرک بالا به صورت انتزاع درآمدند.
وی افزود: اینکه چه میزان یک اثر تذهیب و چه مقدار نگاره کار شود به عهده نگارگر و تذهیب کار است ولی‌گاه نسبت به ابعاد و کاربرد اثر، تذهیب است که این تصمیم را تعیین می‌کند.
صادق‌زاده؛ با اشاره به تداوم آثار تذهیب در آثار و نقش و جایگاه آن در نگارگری تأکید داشت: در آثار گذشتگان اینکه تذهیب کار با مبانی هنری و تقسیم بندی‌ها آشنا بوده قابل مشاهده است و تداوم کاربرد فضای مثبت و منفی، استفاده درست و ارتباط نقوش، انتزاع و هندسه در آثار گذشتگان، ما را به سمت مبانی گرافیک امروز رهنمون کرده است.
وی ادامه داد: غنایی که در آثار نگارگری گذشتگان مشاهده می‌شود به دلیل شناخت تذهیب کار از اصول هنری است که امروز نیز نگارگر ما می‌تواند با بالابردن شناخت تصویری و گرافیکی خود به غنای آثارش بیافزاید و تنها مقلد گذشتگان نباشد.
صادق‌زاده، معاصران را در تذهیب به چند گروه تقسیم نمود و تصریح کرد: گروهی از معاصران معتقدند کیفیت آثار پیشین باید حفظ شود و گروهی نیز تنها از تذهیب در بخش‌هایی از آثار مانند حرکت دورانی به ویژه بر روی پارچه استفاده می‌کنند و عملا در نگاره‌های امروز استفاده از تذهیب در معماری در آثار آنان حذف شده است.
وی گفت: در نگارگری امروز نفوذ تذهیب قابل مشاهده است و کاربرد آن در لباس و اشیاء و همچنین حاشیه و تلاش برای ایجاد ارتباط میان متن و حاشیه دیدنی است چنانکه تذهیب جلوه‌گری خود را درون نگاره به نمایش می‌گذارد. چنانچه نگارگر امروز به سطح بالایی از توانایی دست یابد هم پیشینه سنتی را می‌تواند بکارگیرد و هم از شناخت امروزی بهره‌مند شود. برای مثال استفاده همزمان از رنگی که در نگاره به کاررفته در تذهیب برای ارتباط بیشتر حاصل همین شناخت و استفاده از پیشینه سنتی است.
سخنران مدعو این برنامه استفاده از خوشنویسی را به عنوان هنری انتزاعی در کنار تذهیب و نگارگری جایز دانست و افزود: چنانچه هنرمند این سه رشته یک نفر باشد می‌توان آثار برجسته‌ای را در این زمینه به وجود آورد.
وی همچنین با اشاره به تنوع گرایی در دوره معاصر، دلیل این امر را تنوع در وسایل و ابزار هنری عنوان کرد و خاطرنشان کرد: چه اشکالی دارد که نگارگر ما با رنگ‌های امروز کار کند و ابزار جدید را مورد استفاده و امتحان قرار دهد، نگارگر امروز ما می‌تواند برای آنکه جوابگوی این رشته در فضای جهانی باشد از مواد جدید استفاده کند. تکنیک و ابزار سنتی ارزش و جایگاه خود را دارد که از گذشتگان برای ما به یادگار مانده و تکامل یافته و می‌تواند تداوم یابد اما از کجا معلوم که اگر رضا عباسی هم مداد اتود داشت از آن استفاده نمی‌کرد؟
مجید صادق‌زاده در پایان این جلسه به سئوالات حاضران در جلسه پاسخ گفت و آنان را برای تلاش در بهره‌مندی از هنر تذهیب در کنار نگارگری و مطالعه آن تشویق نمود.