تذهیب، تصور مجسم از تخیل توحیدگرا / نگارگری هنر خاص ایرانیان

ایلنا: یک هنرمند نگارگر گفت: نگارگری واژه‌ای ایرانی است که مهم‌ترین ویژگی آن چکیده نگاری یا نگاه خاصی به طبیعت است که استریلیزه، قلم گیری و رنگ گذاری تخت از تکنیک‌های اصلی آن است.

به گزارش خبرنگار ایلنا از اصفهان، مجید صادق‌زاده، با تعریف تذهیب به عنوان تصور تجسم شده‌ای از تخیل توحیدگرا افزود: تذهیب نه تنها شی تزئینی و دکوراتیو نیست بلکه تصوری است که روی کاغذ آمده است و ریزه نگاری تذهیب یک ضرورت کاربردی است که در قرون گذشته در خدمت خوشنویسی بوده است.

وی گفت: فرم و فضا در تذهیب واژه‌هایی است که در مابقی رشته‌ها نیز قابل تعریف و کاربرد است، اما ما به دنبال بیان ایده‌های تجسمی در این تعریف هستیم و در تذهیب به فرم‌های انتزاعی می‌رسیم.

این هنرمند نگارگر ادامه داد: در طبیعت سه فرم مربع، مثلثو دایره وجود دارد که از تلفیق آن‌ها فرم‌های دیگری ایجاد می‌شود که شامل فرم‌های منحنی، زاویه دار و ترکیبی است. فرم‌های منحنی و زاویه دار هم می‌تواند در اجزاء باشد و هم در کل، اما فرم‌های ترکیبی شامل ترکیب منحنی و زاویه، منحنی در منحنی، زاویه در منحنی، زاویه در زاویه است که انواع اسلیمی‌ها، برگ‌های اسلیمی، و اسلیمی‌های توخالی و… شامل می‌شود.

وی تأکید کرد: در تقسیم بندی و تحلیل فرم‌ها می‌توان آن‌ها را از نظر فنی و اعتقادی تقسیم نمود. تحلیلی که کمتر بدان توجه شده است تحلیل اعتقادی است که این تحلیل ثابت می‌کند الگوهای معناداری در دنیا وجود دارد مثل فرم دایره و مکعب که برای مسلمانان معنادار است.

وی ادامه داد: براساس اصل خرد جمعی سه اندیشه کلی وجود دارد که شامل خردماورایی دنیای کهن، خرد دنیایی دنیای امروز، خردجمعی جهان بینی توحیدی می‌باشد. خردماورایی دنیای کهن ماقبل از تمدن بشر ایجاد شده و تا دنیای مدرن ادامه یافته است، خرد دنیای امروز‌‌ همان خرد دنیای نوین است که براساس دنیای فیزیک، عینیت و عالم متناهی شکل گرفته است، خرد جهان بینی توحیدی، خردی متصل به متافیزیک، ماوراء و عالم نامتناهی است که هنرمندان توحیدی از این اندیشه پیروی می‌کنند و هنردینی و قدسی نیز از این نوع هستند.

صادق‌زاده گفت: فرم‌های جهت دار، ساکن، فرم درفرم، فرم از فضای منفی، فرم آشکار و پنهان، سیال، درهم تنیده، تأکیدی، تابع، متقارن و نامتقارن از فرم‌های تذیب هستند. اسلیمی و خطایی حروف کارِتذهیب کار هستند که می‌توان از آن‌ها استفاده‌های مختلفی برد ولی نمی‌توان آن‌ها را حذف کرد.

وی تأکید کرد: تذهیب را می‌توان با فضاهایی مانند فضای متعادل، آرام، پیرو و تابع، پرهیز از هیجان لحظه‌ای، درخشش و شکوه نور توصیف نمود. در واقع تذهیب به دنبال بیان یک اندیشه است که واژه‌های خاص خود را دارد و بیانگر دنیای تخیل نگارگر است و آرامش دنیا و فرا‌تر از زمین را مطرح می‌نماید.

گفتگو از: زهرا نصیری