مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد :
اجرایی شدن طرح کاوش در سد "بستان‌خانی"
مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد از اجرایی شدن طرح کاوش در سد "بستان‌خانی" به عنوان یکی از با ارزش‌ترین آثار شناسایی شده از دوران هخامنشی در شهرستان خرم‌بید خبر داد.
به گزارش ایلنا به نقل از میراث فرهنگی فارس، افشین ابراهیمی‌گفت: به دلیل ضرورت ساماندهی سد بستان‌خانی در منطقه دیدگان شهرستان خرم‌بید، برنامه‌ای چند مرحله‌ای در پایگاه میراث جهانی پاسارگاد تهیه و تدوین شد که گام نخست آن برقراری ایستگاه دائم نگهبانی و کاوش باستان‌شناسی بقایای ساختار معماری این سد است.
ابراهیمی با بیان اینکه کاووش در این اثر با مجوز پژوهشکده باستان‌شناسی برای مدت ۴۵ روز به سرپرستی حمیدرضا کرمی از باستان‌شناسان پایگاه میراث جهانی پاسارگاد آغازشده است، گفت: در این پژوهش میدانی تلاش خواهد شد پلان و نقشه معماری سازه سد تهیه و ترسیم شود، این کاوش، فهم و دانش ما را در ارتباط با روش‌ها و شگردهای ساخت سازه موجود به‌عنوان یکی از بی‌نظیرترین سازه‌های آبی هخامنشی افزایش خواهد داد و جای آن را در هنر معماری و مهندسی سازه‌های هخامنشی بازخواهد کرد.
ابراهیمی اضافه کرد: بررسی و مطالعه دقیق جزئیات سازه معماری و همچنین هسته خاکی و پوسته لاشه‌سنگی سد می‌تواند ما را به یافتن تاریخ ساخت سد که یکی از اهداف کاوش است ساماندهی تعداد زیادی از بلوک‌های سنگی مربوط به سازه خروجی آب سد، پیرامون اثر پراکنده شده است؛ اگر بتوان در این کاووش، نقشه و پلان ساختار معماری سد را بازسازی کرد، در مرحله ساماندهی و مرمت سد می‌توان بلوک‌های پراکنده شده را در جای اصلی خود قرارداد و ساختار تخریب‌شده را بازسازی کرد. در روزهای نخست کاووش تعداد کمی تکه‌های سفال در لایه‌های سطحی به‌دست آمده و این امیدواری وجود دارد که با دسترسی به سفال‌های بیشتر، شناخت بهتر و عمیق‌تری از این دوران حاصل شود.
مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد گفت: این سد به همراه دیگر سازه‌های آبی تاریخی شناسایی شده در ناحیه پاسارگاد و تخت جمشید از شاهکارهای مهندسی دوران هخامنشی در زمینه‌ی مدیریت منابع آب به شمار می‌آید و آن‌چنان سنجیده و بادوام ساخته‌شده است که پس از گذشت ۲۵ سده هنوز سدهای خاکی با الگوی مهندسی هخامنشی ساخته می‌شوند.
وی با یادآوری اینکه سد بستان خانی یکی از با ارزش‌ترین آثار شناسایی شده از دوران هخامنشی است که در منطقه دیدگان شهرستان خرم بید در ۳۰ کیلومتری شمال شرقی پاسارگاد قرار دارد، گفت: این سد به همراه چندین سد دیگر، آبراه‌ها و شبکه‌های توزیع آب، مجموعه‌ای را شکل داده که با کارکرد مدیریت منابع آب دوران هخامنشی، از عوامل زیرساختی برجسته و تأثیرگذار در شکل‌گیری و توسعه پایتخت هخامنشی پاسارگاد بوده است.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: سد بستان خانی از گونه سدهای خاکی با هسته رسی و پوسته لاشه‌سنگی‌ست و با پلان مستقیم اجراشده است. در پایین‌ترین بخش سد و هم‌سطح کف آب ریز، بخش‌هایی از یک ساختار معماری فاخر با به‌کارگیری بلوک‌های سنگی تراش‌خورده چهارگوش وجود دارد که همانند بناهای پاسارگاد با روش خشکه‌چین و به‌کارگیری بست های فلزی ایجاد شده است.
