نگاه مالک‌مآبانه پدر بر فرزند عاملی برای خشونت‌های خانوادگی

به گزارش خبرنگار ایلنا،براین اساس انجمن احیای ارزش‌ها، نشست آسیب‌شناسی فرزندکشی را  روز یکشنبه 18 خرداد در دفتر مرکزی گروه احیا در خیابان کارگر شمالی تهران  با حضور کارشناسان مختلف برگزار کرد.  در این نشست که با حضور «سعید مدنی»پژوهشگر مسائل اجتماعی، «مریم رسولیان» روانپزشک، «فرشید یزدانی» مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان، «خسرو منصوریان» موسس گروه احیا و با مدیریت الهه شعبانی مدیر عامل انجمن احیای ارزشها برگزار شد، ابعاد متفاوت این انسان‌کشی که سالانه 20 درصد از قتل‌های کشور را به خود اختصاص می‌دهد، مورد بررسی قرار گرفت.

در ابتدا خسرو منصوریان   با تاکید بر نقش سمن های مرتبط در کاهش  آسیب‌های اجتماعی را بسیار موثر دانست و گفت: پاک کردن صورت مسئله و انکار وجود آسیب‌های اجتماعی  اصلی‌ترین مشکل دهه‌های گذشته دانست.

او با تاکید بر نقش موثر جامعه مدنی و سمن‌ها در پیشگیری و مداخله آسیب‌های اجتماعی، افزود : اگر نهادهای آموزشی و قضایی آموزشی ، نهادهای اجتماعی، مشاوران و مددکاران را به بازی می گرفتند ، شاید چنین سرنوشت تلخی برای رومیناها هرگز رقم نخورد. 

از هر 2500 قتل در ایران 350 مورد آن ناموسی است

در ادامه نشست سعید مدنی، پژوهشگر مسائل اجتماعی با اشاره به اینکه قتل‌های ناموسی منحصر به یک منطقه خاص نیست افزود: در فرهنگ‌های قومی و عشیره‌ای میزان ارتکاب به این قتل‌ها بیشتر است. این پژوهشگر مسائل اجتماعی، ضمن جهانی شمردن مسئله قتل‌های ناموسی، به نقل از یونیسف اعلام کرد سالانه حدود 5 هزار قتل ناموسی در سراسر جهان رخ می‌دهد و در ایران 20 درصد از قتل‌هایی که هر سال ثبت می‌شود مربوط به قتل‌های ناموسی است. او به این نکته اشاره کرد که از هر  2500 قتل در ایران 350 مورد آن ناموسی است.

مدنی تاکید کرد برای بررسی پدیده‌هایی مانند قتل‌های ناموسی باید با نگاهی جامع به همه ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این مسئله پرداخت.

او ادامه داد : توجه نکردن به عوامل ساختاری  یکی دیگر از ضعف‌ها در بررسی این مسئله است. اگر  رومینا و خانواده‌اش در تهران زندگی می‌کردند، آیا امکان داشت این اتفاق رخ دهد؟ بنابراین عمق و میزان فرهنگ مرد سالار یا سنتی در این حادثه موثر بوده و نمی‌شود این فرهنگ را در بستر آن ساختار نادیده گرفت.

سعید مدنی ندیده گرفتن پیشینه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... را یکی از عمده‌ترین دلایلی برمی‌شمرد که باعث می‌شود ماجرای قتل رومینا و قتل‌هایی مانند آن فقط  از جنبه‌های روانشناختی، خانوادگی و فردی دیده و تبدیل به مسئله جنایی شوند. دیدن پیوند زمینه‌های شکل‌گیری چنین رفتارهایی که دامنه فقط محدود به یک قتل نمی‌شود و دست کم حدود 400 قتل در سال را شامل می‌شود، مهم است.  

 شرف و ننگ مهم ترین عوامل قتل های ناموسی

مریم رسولیان روانپزشک در ادامه این نشست، ضمن چند وجهی دانستن قتل‌های ناموسی، دو مسلئه شرف و ننگ را از مهم‌‌ترین عوامل رخ دادن این قتل‌ها برشمرد. به نظر او وقتی این دو در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند  فرد به لحاظ روانی به شدت تحت فشار قرار خواهد گرفت و فشار ناشی از ننگ و شرف  و اینکه فرد احساس کند  ارزش بسیار بزرگی را از دست داده و به جای آن بی‌آبرویی بزرگی را به دست آورده است تمام روان فرد  را مورد تجاوز قرار می‌دهد، گویی به پدر رومینا تجاوز شده است. ‌

این روانپزشک افزود : این احساس پر شرم و ننگ منجر به این می‌شود که باید آن را پاک کند، جامعه از او انتظار دارد که اگر تو او را بکشی و یا تنبیه بکنی نشان می‌دهی که غیرت و شرف داری. 

رسولیان فشار اجتماعی را در کنار خلاءهای روانی عامل بروز ارتکاب قتل می‌داند. به نظر او فرهنگ مردسالار و نگاه مالک‌مآبانه مرد بر بدن زن از جمله نکاتی است که در نهایت می‌تواند منجر به خشونت علیه زنان که یکی از وجوه آن قتل است، ختم شود.

این روانپزشک در ادامه صحبت‌هایش اضافه کرد: واقعیت‌این است که فرهنگ باید تغییر کند؛ ریشه‌های خشونت از اینها می‌آید. اگر رومینا با داس کشته نمی‌شد و اگر اخبارش در فضای مجازی منتشر نمی‌شد آیا این‌همه هیاهو ایجاد می‌شد؟ قتل‌های ناموسی زیادی رخ می‌دهد که ما حتی اسم قربانی را هم نمی‌دانیم حتی صدایش هم در نمی‌آید، این به دلیل همان فرهنگ مالکیت است. این تفکرات است که قوانین را می‌سازد؛ قوانین برخاسته از ذهن انسان‌ها و میانگین تفکرات یک جامعه است. اگر قانونی نوشته شود و جامعه آن را قبول نداشته باشد آن قانون ملغی می‌شود. قانونی پایبند است که 40درصد افرادش در برانگیختگی عاطفی موافق قتل ناموسی هستند پس معلوم است که آن قانون کارکرد دارد.

  نظام آموزشی ما «تک گوی بزرگسال محور» است

فرشید یزدانی مدیر عامل انجمن حمایت از حقوق کودکان آخرین سخنران این نشست بود، او که زندگی رومینا را تراژدی کودکی در ایران نامید اضافه کرد:  خشونت بیشتر از آنکه جنبه فردی داشته باشد، وجه سیستماتیک و ساختاری دارد. یزدانی به  نظام آموزشی «تک گوی بزرگسال محور» انتقاد کرد و آن را از بطن خشونت‌زا نامید چرا که با دو شقه کردن سیستم خصوصی و دولتی آموزش از کودکی خشونت را در کودکان دو سر این طیف نهادینه می‌کند.

او علاوه بر  نقش نظام آموزشی، به نقش رسانه‌ها به خصوص صدا و سیما در ترویج خشونت علیه کودکان اشاره کرد و افزود : نمایش خشونت علیه کودکان در سریال‌های تلویزیونی و یا پخش اعترافات آنها، چنین برخوردهایی را در جامعه با کودکان عادی‌سازی می‌کند. به زعم این فعال حوزه حقوق کودک، پدر رومینا نه تنها آموزش مهارت گفت و گو از هیچ نهاد و سازمانی ندید، بلکه در طول زندگی  با آموزش‌های مستقیم و غیر مستقیم خشونت‌ورزی مواجه بود.