در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
مردم مخالف سدسازی در کشور نیستند/ فرهنگ خشکسالی بر تفکر مسئولان مسلط است/ سیل خوزستان مدیریت نشد
کارشناس‌سازمان آب و برق خوزستان با بیان اینکه مردم مخالف سد سازی در کشور نیستند، گفت: مسئولان در هنگام سدسازی باید به طور همه جانبه و کارشناسی به شرایط و موقعیت احداث سد توجه کنند چرا که بی‌توجهی به این امر خسارت هایی نظیر آنچه در سیل اخیر خوزستان رخ داد را به دنبال خواهد داشت.
رحیم کعب عمیر در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در مورد سد سازی ها در کشور گفت: دو نظریه در مورد سدسازی در دنیا وجود دارد؛ کارشناسانی که مخالف سدسازی هستند می‌گویند طبیعت خودش را می‌تواند اداره کند و در نتیجه در کشورهای پیشرفته به این نتیجه رسیدند که دستکاری در طبیعت نتیجه ای جز ضرر و زیان به دنبال ندارد.
کعب عمیر افزود: این عده معتقدند آنچه در طبیعت وجود دارد دارای توازن است و نیازی به دست کاری بشر ندارد به طور مثال در دشت خوزستان و بین‌النهرین که می گویند باید برای جلوگیری از سیل سد احداث شود پس چطور در تمدن های گذشته بابل، آشور و تمدن‌های کنار رودخانه کارون هیچ گزارشی مبنی براینکه تمدنی براثر سیل از بین رفته باشد توسط مورخان و باستان شناسان تاکنون گزارش نشده است.
عضو شورای شهر اهواز عنوان کرد: خوزستان استانی زنده به سیلاب است و بدون سیلاب خاکش زنده نبوده و بیابان برهوتی خواهد بود. چرا که جلگه خوزستان بر اثر رسوب‌گذاری طی سالیان متمادی و طولانی به وجود آمده است و آب بارندگی‌ها از شمال به جنوب به دلیل شیب کوه‌های زاگرس به طرف رودخانه کارون جاری می‌شود و آب‌هایی که از شمال به جنوب جریان دارد به طور اتوماتیک‌وار راه هایی برای خود پیدا کرده و رودخانه‌ها را تشکیل داده است که در نهایت به یک نقطه خط العقری از جمله تالاب هورالعظیم و شادگان سرازیر می شوند که در انتها به خلیج فارس می پیوندند. پس بنابراین رودخانه ها راه خروجی‌شان را پیدا کرده و در پایین دست آب به دریا منتقل می‌شود.
پخش آب‌ها هیچ ضرری برای خوزستان ندارند
رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی کلانشهر اهواز ادامه داد: آب‌های بالادست در مناطق اطراف رودخانه کارون یک آبراه‌هایی را به وجود آورده و این آبراه‌ها به مسیل‌ها وصل می‌شوند و یا در بعضی مواقع پخش آب صورت می‌گیرد. اینها گذرگاه ها آب را در سطح رودخانه پخش می‌کنند و در نتیجه در سطح وسیعی تخلیه‌می‌شوند و این آب هیچگونه ضرر و زیانی ندارد و جلگه‌خوزستان از این پخش آب و سیلاب‌ها به وجود آمده است.
این کارشناس بازنشسته سازمان آب و برق خوزستان گفت: در خوزستان اگر روند رودخانه ها به خلیج فارس بدون هیچ مانعی صورت گیرد به این شکل است که وقتی که تابش شدید آفتاب به سطح زمین برخورد می‌کند باعث می‌شود زمین رطوبتش را از دست داده و آب سطح زمین تبخیر شود و وقتی تبخیر شد آب‌های شور از زیر زمین به سطح می‌رسند و در سطح به دلیل شدت آفتاب آب شور هم تبخیر شده و نمک آن باقی می‌ماند در نتیجه لایه‌های سفیدی بر روی زمین مانده و زمان وقوع سیلاب این نمک‌ها را به سمت دریا هدایت می‌کند و فشار هیدرولیکی حجم سنگین این آبی که آمده به پایین نفوذ می‌کند و آب شور را به دریا هدایت کرده و آب شیرین جایگزین می‌شود.
زمانی می‌توانیم در مقابل دشمن مقاومت کنیم که در کشورمان امنیت اقتصادی باشد و وقتی که امنیت غذایی مردم تامین نشود باید دستمان را جلوی دیگران دراز کنیم
وی گفت: آبی که از مناطق کوهستانی بالادست استان جاری می‌شود پر از ماده غذایی بوده و این ماده غذایی در زمین به عنوان بانک مغذی ذخیره می شود. همچنین وجود نور کافی آفتاب و بذر باعث می شود در بهار و پاییز شرایط رشد گیاهان فراهم شود و لایه‌ای از فضای سبز بر دشت خوزستان به وجود آید و در بهار و پاییز این بذر دانه داده و دوباره در بانک زمین ذخیره می‌شوند و این لایه باعث می‌شود کوه‌های این مناطق همیشه سرسبز و هیچگونه گرد و غباری نداشته باشد.
قطع شدن راه ارتباطی رودخانه ها در خوزستان
وی اضافه کرد: کارشناسانی که مخالف سدسازی هستند می‌گویند طبیعت نباید دست خورده شود و عده ای آبراه‌ها را در بالادست آبخیزداری کرده اند که این آبخیزداری تا پای کوه‌ها نیز پیشروی کرده اند و بخشی از آب این کوهپایه‌ها در رودخانه‌های سطحی جریان پیدا کرده و ارتباط آبراه‌ها و رودخانه‌های سطحی با رودخانه‌های اصلی را قطع می‌کند. از دیگر عوامل مسدود شدن این رودخانه های سطحی و اصلی عواملی انسانی از جمله ارگان‌های دولتی و مردم با احداث پالایشگاه‌های نفت در هورالعظیم و ساخت و ساز جاده‌های روستایی و بین‌شهری، لوله‌گذاری‌های نفت و یا جاده‌هایی که نفت را به مناطق دیگر منتقل می‌کند و همچنین احداث کارخانه نیشکر را می‌توان اشاره کرد.
از تصرف حریم رودخانه ها باید جلوگیری شده و آب در مناطق پایین دست رها شود و مسیر رودخانه‌ها و مسیل‌ها و تالاب‌ها که مورد تعرض جاده‌سازان شرکت‌های نفتی و نیشکر شده است، باز شود
کعب‌عمیر با اشاره به مشکلات ریزگردها طی سال‌های گذشته در استان خوزستان افزود: در دوره ای که مسئول آزادسازی استخراج اراضی کانال 45 کیلومتری گرپا بودم بنا به تجربه‌هایی که داشتم به کارشناسان احداث این کانال تاکید کردم آبی که از قسمت شمال این کانال جاری است را با ایجاد مانع به سمت راست هدایت کنند که متاسفانه توجهی نکردند و اکنون این منطقه به بیابان تبدیل شده است و همین بی توجهی ها با ایجاد موانعی برسر جاری شدن آب در دشت ها باعث کانون ریزگردها در استان خوزستان شده اند.
وی در بحث مدیریت سیل اخیر در خوزستان گفت: به اعتقاد من سیل خوزستان به خوبی مدیریت نشد؛ اگر آب خروجی سدها را به کانال‌ها و مسیرهای شرق ، شمال شرق و جنوب شهر اهواز هدایت می‌کردیم و این آب به کانال کوپال هدایت می شد و از طرفی این کانال از قبل لایروبی می‌شد، بخش بیشتری از زمین‌های خشک را که گرد و خاک آن را احاطه می‌کند، مرطوب می‌شد و مشکل گرد و خاک تاحدود زیادی حل می شد.
کعب عمیر ادامه داد: از تصرف حریم رودخانه ها باید جلوگیری شده و آب در مناطق پایین دست رها شود و مسیر رودخانه‌ها و مسیل‌ها و تالاب‌ها که مورد تعرض جاده‌سازان شرکت‌های نفتی و نیشکر شده است باز شود. استخراج نفت در داخل تالاب‌ها مانع رسیدن آب به این مناطق می‌شود. بگذارند آب به مسیر خودش بازگردد چرا که نفت را می‌شود با تکنولوژی بهتری از تالاب هورالعظیم استخراج کرد.
وی عنوان کرد: در حوزه آبخیزداری بالای سدها به دلیل کوهستانی بودن منطقه اقداماتی از جمله درختکاری به صورت مستمر صورت گیرد چرا که این درختکاری‌ها باعث جلوگیری از فرسایش زمین شده که با این کار به دلیل شیب زمین باعث جلوگیری از سیلاب می‌شود. وقتی با درختکاری جلوی فرسایش زمین را گرفتیم یعنی خاک وارد حوزه سد نمی‌شود و این موضوع باعث جلوگیری از گل‌آلود شدن این آب می‌شود چرا که این گل‌آلودگی باعث کاهش عمر سدها شده و در پشت سد به جای آب، گل ذخیره می‌شود و این کار باعث مسدود شدن آب‌های سفره زیرزمینی و حتی در زمینه پرورش دام نیز با فرسایش خاک، روبرو می شویم.
عضو شورای شهر اهواز تصریح کرد: کارشناسانی که با سدسازی موافق هستند می‌گویند اگر سدها نباشند، سیلاب‌های وحشتناکی به وجود خواهد آمد و سدها مانع این سیلاب‌ها می‌شوند و در شرایط بی‌آبی، سدها منبع ذخایر آب بوده و در بخش کشاورزی، صنعت و شرب، آب را به صورت منظم تنظیم کرده و بخش عمده‌ای از انرژی را در این زمینه تامین می‌کند ولی این افراد فقط سدسازی می‌کنند و به حوزه آبخیزداری و حریم پایین دست این سدها و بسیاری از مسائل زیست محیطی را در نظر نمی گیرند.
مسئولان باید کمیته حقیقت‌یابی تشکیل داده و سازمان هایی از جمله هواشناسی ، وزارت نیرو و مدیریت بحران در این خصوص تصمیم گیری می کردند و این سه بخش هشدارها و توصیه های لازم را به مردم اعلام می کردند که چه حادثه ای در حال وقوع است. امروز با اتفاق سیل اخیر مردم اعتمادشان نسبت به مسئولان از بین رفته است
وی گفت: مردم مخالف سدسازی نیستند ولی در انجام این کار باید شرایط پیرامونی و محیط زیستی را در اولویت قرار داد نه اینکه عده‌ای با سدسازی بی‌رویه و غیرکارشناسی تنها روز به روز تعداد آنها را افزایش دهند. در سدسازی‌ها باید شرایط بالادست و پایین دست سدها در نظر گرفته شود. مخصوصا در حوزه آبخیزداری. چرای بی‌رویه دام‌ها را کنترل کرده تا فرسایش خاک روز به روز بیشتر نشود و این موضوع حتی باعث کاهش عمر خود سدها خواهد شد چرا که سد رابطه مستقیم با شدت فرسایش خاک دارد. بنابر این می‌شود سدها را در حد معقول احداث کرده و آنها را کنترل کنیم.
کعب عمیر اظهار داشت: خوزستان دچار 20 سال خشکسالی بوده و این فرهنگ خشکسالی بر تفکرات مسئولان مسلط شده و به همین دلیل آنها ذخایر آب پشت سدها را هدر ندادند ولی با توجه به پیشنهاد کارشناسان جهان که امسال اعلام کردند ایران وارد دوره ترسالی شده مسئولان باید آمادگی پیدا می‌کردند و از مهر ماه سال گذشته که بارندگی‌ها آغاز شد، باید حجم آب را در بهمن ماه ارزیابی می کردند و در بین بارندگی‌ها می‌توانستند برنامه‌ریزی کرده و کمیته حقیقت‌یابی تشکیل داده و سازمانه هایی از جمله هواشناسی که وضعیت اولیه را اعلام می‌کند و وزارت نیرو و مدیریت بحران در این خصوص تصمیم گیری می کردند و این سه بخش به مردم اعلام می کردند که چه حادثه ای در حال وقوع است.
وی ادامه داد: امروز با وقوع سیل اخیر در چند استان کشور مردم اعتمادشان نسبت به مسئولان از بین رفته و به آنها بدبین شدند چرا که اغلب آنها خسارت های سنگین مادی و معنوی بسیاری را متحمل شدند.
تولید 1/5 دهم تولید سالانه گندم در خوزستان
عضو شورای شهر اهواز ادامه داد: زمانی می‌توانیم در مقابل دشمن مقاومت کنیم که در کشورمان امنیت اقتصادی باشد و وقتی که امنیت غذایی مردم تامین نشود باید دستمان را جلوی دیگران دراز کنیم. خوزستان همیشه در بحث محصولاتی همچون گندم رتبه اول را در سطح کشور داشته و چیزی حدود 5/1 میلیون تن هر ساله برداشت گندم داریم و این فوق‌العاده است. حتی زمین‌های دیمی استان نیز طی 50 سال گذشته امکان نداشته با مشکلی مواجه شود. گندم خوزستان به دلیل شدت تابش آفتاب و شرایط جوی یک نوع پروتئین دارد که فقط در گندم این منطقه یافت می‌شود و این باعث می‌شود که نان به راحتی خرد نشود. این گندم به تمام نقاط کشور صادر می‌شود که امسال متاسفانه گندم‌کاران بسیار متضرر شدند و این مسئله در بحث ضریب تامین غذای مملکت بی‌تاثیر نخواهد بود. ما بعد از تهران و مشهد بیشترین حاشیه‌نشینی را در کشور داریم و با اتفاق سیل در بخش کشاورزی و ضرر غیرقابل جبران کشاورزان مهاجرت آنها به حاشیه شهرها نیز افزایش خواهد یافت.
