حاشیه‌نشینی 45 هزار نفر در استان کرمان/ محصولاتی که به دلیل مقرون به صرفه‌نبودن بر روی زمین رها می‌شوند/ نابودی باغات پسته و گردو توسط کرم خراط

مهرداد امینی‌فر در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا گفت: کرمان جزو استان‌های محروم کشور بوده که متاسفانه در ادوار گذشته به دلیل بی‌کفایتی و بی درایتی برخی  مسئولان آن با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. این استان از لحاظ اقتصادی و اجتماعی به دو بخش‌ شمالی و جنوبی تقسیم شده و بیشترین محرومیت‌ها در مناطق جنوب و  شرق استان دیده می‌شود.

محرومیت در جنوب کرمان

وی با اشاره به برخی اقدامات  دولت یازدهم و دوازدهم در حوزه اقتصادی و گردشگری افزود: بیشتر این اقدامات در مناطق جنوبی صورت گرفت ولی این کافی نیست و از این به بعد هم کافی نخواهد بود چرا که سطح محرومیت‌ها به حدی است که مسئولان محلی، استانی و کشوری نمی‌توانند براحتی آنها را برطرف کنند.

در شهر ارزوئیه و در شهرهای جنوبی استان برای کشاورز مقرون به صرفه نیست که محصولات‌شان را از روی زمین جمع‌آوری کنند،  به همین دلیل آن را همانطور رها کرده که در نهایت خوراک حیوانات می‌شوند

وی با اشاره به اینکه درآمد مردم این استان بخصوص مناطق جنوب و شرق و تقریباً جنوب غربی استان، کشاورزی است، افزود: یکی از مشکلاتی که امروزه در حوزه کشاورزی در سرتاسر ایران با آن مواجهیم، کشت همزمان یک محصول کشاورزی در بسیاری از استان‌ها آن هم به صورت فراوان است. به‌طور مثال وقتی کشاورزی یک محصول را مانند گوجه با زحمت فراوان و با هزاران مشکلات و هزینه‌هایی که امروز واقعا افزایش پیدا کرده به نتیجه می‌رساند و این کشت همزمان باعث می‌شود که این محصول به آن قیمت واقعی خودش به فروش نرسد ،کشاورز ضرر کند به شکلی که در استان کرمان در شهر ارزوئیه و در شهرهای جنوبی استان برای کشاورز مقرون به صرفه نیست که محصولات‌شان را از روی زمین جمع‌آوری کنند،  به همین دلیل آن را همانطور رها کرده که در نهایت خوراک حیوانات می‌شوند.

در محور سیرجان - بافت نیز  60 کیلومتر آن یک بانده و دارای پیچ‌های خطرناکی است طی جلسه‌ای که داشتیم مشخص شد تقریبا در هر 3 دقیقه یک تریلی وارد این کارخانه و یک تریلی خارج می‌شود  این در حالیست که این محور 60 کیلومتری تک بانده بوده و تردد در آن زیاد است

نابودی باغات پسته و گردو 

نماینده کرمان در شورای عالی استانها در ادامه به مشکلات باغات در کرمان اشاره کرد و افزود: باغات این استان به خصوص در شهرستان بافت که بیشترین سطح کشت گردوی کشور را دارد و از لحاظ کیفیت گردویی در منطقه آسیا حرف اول را می زند با مشکل کرم خراط مواجه است و این کرم نزدیک 20 سال است درختان گردو را از سرشاخه‌ها خورده و وارد شاخه‌های درخت می‌شود. به صورت داخلی بافت درخت را خالی می‌کند و بعد از دو الی سه سال این درخت خشک می‌شود، هنوز چاره‌ای برای این مشکل از سوی مسئولان حوزه کشاورزی اندیشیده نشده است.

وی گفت: هنوز نتوانسته‌ایم کشاورزان را در بحث حفظ و نگهداری باغات مدیریت کنیم و به آنها آموزش دهیم که با این آفت مبارزه کنند و جلوی پیشرفتش را بگیرند. در شهرهای دیگر استان باغات پسته را داریم که آنها نیز با آفت‌های خاص خودشان روبرو بوده و هنوز این باغداران با این آفت روبرو هستند و مشکلی هم که امسال این باغداران با آن مواجه شدند جدای از آفت‌ها مشکل سرمازدگی بود که تمام محصولات باغی را دامن‌گیر کرد به طور مثال خرمای بم و جیرفت ، گردوی منطقه بافت و مرکبات و پسته این استان را نیز از بین برد. متاسفانه نه تنها مدیریت جامعی در زمینه کشاورزی‌ نداریم که  در مدیریت منابع آب نیز مشکل داریم.

وی با اشاره به مشکل کم آبی استان عنوان کرد: در شهرهای مختلف با اجرای فاضلاب شهری می‌توان کمک شایانی هم در مورد بهداشت و هم زیرساخت‌های شهری و حفظ این زیرساخت‌ها انجام داد. فاضلاب شهری و پساب فاضلاب‌ها به موضوع کشاورزی استان کرمان نیز  می‌تواند کمک کند. اخیراً استارت خط انتقال آب از دریای عمان به استان کرمان برای انتقال زده شده که مشکلات آب بخش صنعت و کشاورزی را حل کند، به نظرم بجای این هزینه می‌توانستند با تصفیه فاضلاب شهری در بخش صنعت و کشاورزی رفع مشکل کنند.

نبود جاده های دوبانده در کرمان

امینی فر ادامه داد: مشکل دیگر در استان کرمان موضوع زیرساخت‌های شهری است. یکی از راه‌های توسعه هر منطقه قطعاً مسائل زیرساختی به خصوص راه‌های دسترسی بوده که در این استان متاسفانه دسترسی کمی از جاده‌های دو بانده کشور وجود دارد با وجودی که یکی از پهناورترین استان های ایران و در مسیر جنوب به شمال، شرق به غرب کشور را تقریباً پوشش می‌دهد.

وی عنوان کرد: کریدور اصلی جنوب به شمال در محور ترانزیتی این مسیر است و همچنین جنوب شرق به جنوب غرب و عکس این موضوع وجود دارد. خیلی از محورهای استان به صورت یک بانده هستند، نقاط حادثه‌خیز بسیاری وجود دارد به طور مثال محور حاجی‌آباد- ارزوئیه، بافت- کرمان که در واقع موازی با مسیر حاجی‌آباد-سیرجان و بردسیر-بم هستند. طیف زیادی از حمل و نقل جنوب کشور به شمال را شامل می‌شود که در این نقاط پیچ‌های بسیار خطرناکی وجود دارد به عنوان مثال در مسیر بافت – کرمان تقریباً 40 کیلومتر از محور حالت یک بانده بوده که 25 کیلومترش گردنه است.

وی تصریح کرد: در این مسیر 40 کیلومتری جمعاً 2 کیلومتر آن آزاد راه نیست و اگر یک مسافر پشت سر یک خودرو قرار بگیرد ۴۰ کیلومتر باید همانطور پشت سر این خودرو حرکت کند و اگر آمبولانسی از این شهر بخواهد بیماری را به مرکز استان برساند طبیعی است که به مشکل بر می‌خورد و یا کسی عجله داشته باشد و یا زمان برایش مهم باشد و با رفتن در خط سبقت ممکن است به قیمت جانشان تمام شود.

وی گفت: در مسیر بم - زاهدان نقاط حادثه خیز بسیاری وجود دارد. مسیر جیرفت-بم، جیرفت- کرمان گردنه‌های صعب العبور و یک بانده بوده و همه این پروژه‌ها در نوبت بودجه قرار گرفته‌اند ولی تاکنون کار عملیاتی در این زمینه صورت نگرفته است. همچنین در مسیر سیرجان به سمت بافت و رابر به سمت جیرفت که محور ۳۰۰ کیلومتری جنوب غرب به جنوب شرقی کشور را متصل می کند تاکنون  40 کیلومتر آن 2 بانده شده است.

وی افزود: در محور سیرجان - بافت نیز  60 کیلومتر آن یک بانده و دارای پیچ‌های خطرناکی است طی جلسه‌ای که با مدیران یکی از شرکت‌ها در این باره داشتیم مشخص شد تقریبا در هر 3 دقیقه یک تریلی وارد این کارخانه و یک تریلی خارج می‌شود  این در حالیست که این محور 60 کیلومتری تک بانده بوده و تردد در آن زیاد است.

وی گفت:در محور حاجی آباد-ارزوئیه هم پس از گذشت ۱۷ سال هنوز هیچ عملیات ساخت و سازی انجام نشده و اگر سالی 30 الی 40 کیلومتر این پروژه را پیش می‌بردند تاکنون این مشکل برطرف شده بود و حجم وسیعی از ترافیک سیرجان – بندرعباس کمتر می‌شد و پتانسیل‌های بسیاری برای این منطقه می‌توانست داشته باشد آن هم با مناطق گردشگری بسیار زیبا و با تنوع آب و هوایی و باغات خرما و گردویی که دارد.

عضو کمیسیون شورای عالی استان‌ها درباره راه آهن حاجی آباد-ارزوئیه، بافت-کرمان نیز گفت: ۱۰ سال است که قرار است این پروژه به خط آهن اصلی زاهدان- مشهد و همچنین خط آهن سیرجان-بافت، رابر-جیرفت متصل شود اما متاسفانه فقط در پیوست بودجه قرار گرفته  و هر بار که پیگیر این موضوع می‌شویم می‌گویند در دست مطالعه است. اخیرا یک سری مطالعات در حوزه سیرجان به سمت بافت انجام شده که آن هم با این شرایط مالی و اقتصادی که در پیش رو داریم و با توجه به تحریم هایی که وجود دارد بسیار کند پیش می‌رود و بعید به نظر می‌رسد که در سالهای نزدیک انجام بگیرد. 

کرمان بهشت معادن ایران

وی در ادامه به معادن کرمان اشاره کرد و گفت: معادن استان مانند گلگهر و سرچشمه در کنار کشاورزی و باغداری یکی از 3 - 4 پتانسیلی است که می‌تواند برای مردم اشتغالزایی کند و استان را از محرومیت نجات دهد اما متاسفانه مسئولان کرمان نتوانستند از این موقعیت خوب استفاده کرده و با وجود این همه معادن کرمان  هنوز در خط محرومیت باقی مانده‌است .به اعتقاد من اگر دور  استان را یک حصار بکشیم  به راحتی می‌تواند تمام کشور را از لحاظ اقتصادی ،کشاورزی و باغداری و ... اداره کند اما حیف که کسی به آن توجه نمی کند.

در حال حاضر اقدام خاصی برای جلوگیری از بروز ریزگردها صورت نگرفته  و تنها با کمک خود مردم تعدادی درخت مناسب با محیط کویری در سال‌های اخیر کاشته شده و البته در کنار آن درخت هایی نیز که در گذشته آنجا وجود داشت  توسط برخی افرادسودجو ناپدید شدند

وی در ادامه به مشکلات ریزگردهای کرمان پرداخت و گفت: این ریزگردها منشاء داخلی دارد و متاسفانه شهرهای جنوبی و شرق به خصوص با خشکسالی‌هایی که طی چند سال اخیر بوجود آمده باعث شد تا گیاهان منطقه یکی پس از دیگری از بین برود. رودخانه جازموریان به طور کامل در این استان خشک شده با وزش باد به خصوص در مناطق شرق استان و منطقه جنوب سمت ریگان ، منوجان و رودبار باعث ایجاد ریزگردها شده‌اند. در حال حاضر اقدام خاصی در حال حاضر اقدام خاصی برای جلوگیری از بروز ریزگردها صورت نگرفته  و تنها با کمک خود مردم یکسری درخت کاری‌هامناسب با محیط کویری در سال‌های اخیر انجام شده و البته در کنار آن درخت هایی نیز که در گذشته آنجا وجود داشت  توسط برخی افرادسود جو ناپدید شدند.

وی ادامه داد: نبود برخی ادارات در این شهرستان و کمبود مراکز بهداشتی و درمانی از دیگر مشکلات مردم است. حداقل توقعی که از وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی به خصوص شهرستان بم و جیرفت انتظار می رود احداث خانه‌های بهداشت مدرن و یا اورژانس های مدرنی را در این مناطق محروم و مراکز شهرستان ها احداث کنند چرا که برای آماده سازی احداث بیمارستان ها زمانی تقریبا حدودا 10 ساله لازم است آن هم با توجه به مسایل اقتصادی که هم اکنون در کشور وجود دارد و همچنین تحریم ها و زمان بندی هایی که داریم نرم ساخت یک بیمارستان حداقل 8 سال دارد.

ایجاد کمربند سبز برای مقابله با حاشیه‌نشینی

وی در ادامه به مشکل حاشیه نشینی در این استان اشاره کرد و گفت:حاشیه‌نشینی در تمامی شهرهای کشور وجود دارد. اگر مسئولان شهری ادعا کنند که حاشیه‌نشینی در مناطق آنها وجود ندارد حرفی کاملاً کذب است. دلیل عدم توجه به روستاها و شهرهای کوچکتر و همچنین عدم توجه به زیرساخت‌ها، خشکسالی‌ها و عدم نبود اشتغال در این مناطق محروم منجر به حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ می شود. به عنوان مثال 40 هزار نفر از جمعیت 60  هزار نفری  بافق به کرمان و سیرجان مهاجرت کرده‌اند.علت مهاجرت نیز عدم اشتغال و امکانات کافی از جمله آموزشی، درمانی، تفریحی و... است همه این مسائل دست به دست هم داده تا کرمان 45 هزار نفر حاشیه‌نشین داشته باشد.

امینی فر اضافه کرد: مردم حاشیه نشین به دلایل مختلف ساکن حاشیه شهرها شده‌اند و به هر طریق از ارگان های مختلف امکانات حداقلی از جمله آب و برق را گرفته‌اند، یک زندگی ساده را می گذرانند، با محیط خو گرفته و تقریبا به تعداد این افراد روز به روز افزوده و شهرکی را تشکیل داده‌اند که جمعیت‌شان تقریبا قابل توجه شده، طبیعی است که کوچ دادن این افراد کار ساده ای نیست و حداقل کاری برای این افراد می‌شود کرد اجرای کمربند سبز اطراف شهر کرمان است.تا زمانی‌ که  نتوان اشتغال را از شهر به روستاها برد این حاشیه‌نشینی وجود خواهد داشت و در کلانشهرها این اتفاق‌ها خواهد افتاد.

گزارش: مریم بازوند