شناسایی گروه‌های خونی نادر می‌تواند جان افراد را نجات دهد

دکتر فاطمه سادات مهدویانی مدیر کل انتقال خون استان مرکزی در گفت و گو با ایلنا درباره ویژگی‌های خون های  نادر و انواع مختلف آن که تا به حال شناسایی شده است گفت: رایج ترین گروه های خونی که عموم مردم با آن آشنا هستند گروه های خونی A .B .AB و گروه خونی O است. حال اگر گروه خونی فردی بین 5 تا 10 هزار نفر از جمعیت مشاهده نشده باشد گروه خونی نادر نامیده می شود. اما 360 نوع گروه خونی غیر از گروه‌های یاد شده شناسایی شده که ممکن است فرد زمانی متوجه نادر بودن خون خود شود که دچار حادثه یا صدمه ای شده یا زنانی که سقط های مکرر داشته اند متوجه شوند که جزو گروه های خونی نادر هستند.

وی گفت: در گروه خونی نادر،  موسوم به بمبئی تاکنون در کشور 42 نفر شناسایی شده اند و از هر 2 میلیون ایرانی یک نفر در این گروه خونی جای می گیرد. افرادی که دارای این گروه خونی نادر هستند فاقد پادتن اچ در سرم خود بوده لذا آنان قادر به تولید پادتن A و B در سطح گلبول های قرمز خود نیستند. افراد این گروه نمی توانند از هیچ یک از گروه‌های خونی حتی گروه O خون دریافت کنند و فقط از گروه خونی بمبئی پذیرش دارند.

دکتر مهدویانی در مورد نحوه شناسایی افراد با گروه خونی نادر در کشور اظهار داشت: سالانه بین 5 تا 10 هزار واحد خون از اهداکنندگان که به طور اتفاقی انتخاب شده‌اند، در آزمایشگاه سازمان انتقال خون مورد آزمایش ایمونو هماتولوژی قرار می گیرد تا با استفاده از دستگاه های اتوماسیون و مواد کمیاب مورد بررسی قرار گرفته و گروه خونی نادر شناسایی شود. در مواردی نیز زنانی که سقط های مکرر داشته اند و نتوانسته اند مادر شوند نیز می توان به ناخوانا بودن خون مادر با نوزاد ارتباط داد زیرا 50 در صد از خون نوزاد از خون پدر است و این سقط های مکرر هم می تواند یکی از نشانه های گروه خونی نادر باشد. به عنوان نمونه در گروه خونی دی از بین افراد شناسایی شده 5 خانم به دلیل سقط های مکرر و آقایی ساکن شهر مشهد نیز برای پیوند کلیه مورد شناسایی قرار گرفته است. همین طور اگر در میان بستگان کسی با گروه خونی نادر باشد احتمال وجود خون نادر در افراد وجود دارد.

وی متذکر شد: در صورت عدم اطلاع شخصی که دارای خون نادر است اگر خونی مغایر تزریق شود بدن واکنش نشان داده و عوارض خطرناکی متوجه فرد می شود به طوری  که کلیه ها از کار افتاده، سیستم ایمنی بدن دچار شوک شده و حتی ممکن است فرد به حالت کما برود، حتی در مواردی با تزریق 10 سی سی خون،  فرد خون گیرنده می میرد. در این جا وظیفه پژشک معالج است که نسبت به واکنش فرد بیمار نسبت به تزریق خون توجه داشته باشد تا از تجویز مجدد تزریق خون جلوگیری شود.

دکتر فاطمه سادات مهدویانی در ارزیابی جایگاه فعلی کشورمان در مجامع بین المللی انتقال خون و خون های نادر ادامه داد: در یک برنامه ملی از پیش تعیین شده سعی سازمان بر این بوده که خون های نادر از افراد دریافت شده را جمع آوری کند. این خون ها در دمای منهای 80 درجه نگهداری می شود، در آسیا کشورهای چین، ژاپن و ایران از توانمندی شناسایی و ذخیره خون های نادر برخوردارند و از سال 2010 کشورمان عضو انجمن بین المللی خون های نادر شده و علاوه بر خدمات دهی به هموطنان، بانک اطلاعاتی این انجمن با انجمن خون های نادر در سطح بین الملل همراه بوده و می تواند در صورت نیاز خون نادر دیگر کشورهای آسیایی را تامین کند.

وی تصریح کرد: سازمان انتقال خون برای فرایند تهیه و نگهداری یک کیسه خون نادر 5 میلیون تومان هزینه می کند و از  زمان تشخیص خون مناسب بیمار تا زمان تزریق که ممکن است یکی از شهرهای دور از پایتخت باشد کارشناس بانک خون به منظور اطمینان از استاندارد بودن شرایط نگهداری و مصرف، خون نادر ارسالی را همراهی می کند.

مدیر کل انتقال خون استان مرکزی گفت: برای افراد با گروه های خونی نادر در داخل کشور بابت ارسال و تزریق خون هزینه ای دریافت نمی شود و فقط برای افراد خارج از مرز های کشورمان هزینه ها مورد بررسی قرار گرفته و به خاطر پروسه زمان بر و هزینه بر با حساسیت بالا و خطر انتقال عفونت این هزینه دریافت می شود.