کودکان و نوجوانان قربانی تکنولوژی

به گزارش خبرنگار ایلنا، شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای هوشمند یکی از پیامدهای انفجار فناوری است و در عین داشتن فرصت‌هایی برای بهره‌گیری از مواهب آن در بردارندهٔ آفت‌هایی هستند که سلامت جسمی و روانی فرد و جامعه و در این میان بخصوص کودکان و نوجوانان را در معرض خطر قرار می‌دهند. هیچ کسی وجود ندارد که بتواند منکر اهمیت و ارزشمندی این شبکه‌ها از نظر کوچک کردن جهان، در اختیار قرار دادن فضایی برای روابط بیشتر و آگاهی افزایی بشر باشد. اما علاوه بر آگاهی و ارتباط، مهم‌ترین آفت ابزار هوشمند و شبکه‌های اجتماعی‌‌ همان است که واقعا اجتماعی نیست یعنی با وجود عنوانی که دارند و ما را در ارتباط با دیگران قرار می‌دهند ولی در واقع این رابطه، رابطه‌ای بی‌کیفیت و بعضا آسیب‌های جدی را برای خانواده و جامعه به دنبال دارد.

مدتی است موج جدیدی در خانواده‌ها و بخصوص در شهرستان‌های لامرد و مُهر به راه افتاده و هرکدام از والدین با الگوبرداری نادرست از یکدیگر برای فرزندانشان موبایل، تبلت و... تهیه می‌کنند.

این درحالیست که به گفته مدیر آموزش و پرورش لامرد؛ حدود ۴۵ درصد از دانش آموزان ابتدایی و بیش از ۹۰ درصد از دانش آموزان متوسطه از گوشی و سایر وسایل وسایل الکترونیک استفاده می‌کنند که دسترسی دانش آموزان به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را تسهیل کرده است.

این حرکت والدین در ظاهر اهمیت دادن به فرزندان تلقی می‌شود که اگر در آغاز مسیر زندگی کودکان و نوجوانان به درستی توسط خانواده و آموزش و پرورش و برخی نهادهای مرتبط، مدیریت و کنترل نشود، در آینده جامعه و خانواده با مشکلات عدیده‌ای روبرو خواهند شد.

هدف از این گزارش بررسی و تاثیر وسایل الکترونیک و شبکه‌های اجتماعی نوین بر سبک زندگی کودکان و نوجوانان است.

«آسیب شناسی وسایل الکترونیک و شبکه های اجتماعی در جامعه لامرد و مُهر» موضوعی بود که سرویس اجتماعی ایلنا به دنبال کندوکاو این موضوع در گفت و گو با مدیران، فعالان فرهنگی - اجتماعی و والدین برای پایان دادن به این چالش پیش رو جامعه پرداخته است تا منجر به ارایه‌ی راهکارهای مناسب به نهادهای اجتماعی و خانواده‌ها شود.

گام آغازین گزارش؛ گفت‌وگو با مادر موفق ایرانی بود که با هدایت فرزندش به سمت کتاب خوانی توانسته او را از کند‌نویسی که بخاطر استفاده بیش از حد از فضای مجازی دچار شده بود را نجات دهد.

این مادر لامردی که فرزند دختر نه ساله‌ای دارد و چند سالی در کشور مالزی به همراه فرزند و همسرش سکونت داشته است، گفت: فرزندم را از دو سال و نیمی با خرید تبلت و همچنین فضای مجازی آشنا کردم و  به راحتی می توانست وارد شبکه های اجتماعی و سایت ها شود و اوایل بسیار خوشحال بودم و تصورم این بود که کار درستی انجام می‌دهم اما پس از چند سال متوجه شدم که سرعت خواندن و نوشتن او در مدرسه بسیار پائین آمده و به دنبال راهکار بودم که با کمک معلمان و مدیریت زمان در استفاده از تبلت و اینترنت توانستم فرزندم را از دنیای مجازی وارد دنیای کتابخوانی کنم.

وی با تاکید بر اینکه نباید بگذاریم فرزندانمان از دنیای مطالعه و کتابخوانی کناره گیری کنند، افزود: فرزند به تنهایی نمی‌تواند برای خودش برنامه ریزی کند و نیاز به یک مدیر یا برنامه ریز دارد و مدیریت کردن و نحوه برنامه ریزی برای فرزند به میزان سواد و آگاهی والدین بر می گردد و هرچه والدین از آسیب‌ها و راهکارهای مدیریت فضای مجازی آگاهی بیشتر داشته باشند، به همان اندازه نتایج مثبت و رضایت بخش تری را مشاهده خواهیم کرد.

بعد از خانواده‌، مدرسه در رشد اجتماعی و شخصیتی کودکان و نوجوانان نقش بسزایی دارد. در مدرسه کودکان و نوجوانان با تقلید از معلم و دوستان، خود را شبیه به آنها می‌کنند و همانند سازی می‌کنند و با تقلید حرکات و رفتار آنها به الگوسازی می‌پردازند و حال الگوها از مدرسه باید بدرستی انتقال یابند.

مدیر مقطع ابتدایی در یکی از مدارس لامرد که چهار سال سابقه مدیریت و یازده سال سابقه فعالیت آموزشی دارد با اشاره به اینکه آوردن وسایل الکترونیکی در مقطع ابتدایی به مدرسه ممنوع است،گفت: طبق آخرین آماری که از سوی آموزش و پرورش لامرد به دست ما رسیده است ، حدودا 50 درصد به ماهواره دسترسی دارند. عده‌ی محدودی هستند که وسایل الکترونیک را در اختیار ندارند.

وی معتقد است که غفلت از فرزند توسط والدین مهم ترین علت نابودی و از بین رفتن بنیان خانواده است چرا که استفاده بیش از حد دانش آموزان ابتدایی در این سنین از اینگونه وسایل نیز آنان را از رشد اجتماعی، تربیتی و آموزشی به دور نگه می‌دارد.

عباسی در پاسخ به اینکه چگونه می‌توانیم هدف بچه‌ها را روی درس متمرکز کنیم، بیان کرد: اگر معلم از دید دانش آموز فردی مهربان، خوشرو و... باشد، دانش آموز به فضای کلاس درس علاقه مند می شود و به دنبال آن اگر دانش آموز در کلاس درس دیده شود یقینا بیشتر گرایش به کلاس درس  پیدا می‌کند.

پافشاری مدیران بر ورود دانش آموزان به تحقیقات میدانی

در جامعه امروز بیشتر تحقیق ها و پژوهش هایی که به دانش آموزان سپرده می شود به صورت اینترنتی تهیه می شود و اکثر معلمان تاکید بر پژوهش های گسترده و میدانی ندارند و ابزارهای قبلی نظیر کتاب، مقاله و ... به نوعی از چشم ها پنهان شده‌اند.

این مدیر مدرسه بر این اعتقاد است که معلمان باید دانش آموزان را به صورت صحیح و میدانی وارد عرصه تحقیق کنند و نباید ابزارهای قبلی همانند کتاب، مقاله و ... کنار گذاشته شوند و وقتی دانش آموز برای بدست آوردن نتیجه تحقیق خود وارد پژوهش های میدانی و گسترده می شود، قطعا به شناخت و درک بهتری از موضوع می رسد که پیامدهای مثبتی را به دنبال دارد.

ورود موبایل به مدارس در اغلب کشورهای جهان ممنوع است و ورود موبایل به مدارس ایران از جمله مباحث مهم در سال ۹۲ بود که بعد از خودکشی دانش‌آموز شیرازی به‌دلیل بردن موبایل به مدرسه و  اخراج توسط مدیر مدرسه باز هم یک بار دیگر ماجرای ممنوعیت یا عدم ممنوعیت ورود موبایل به مدارس در جلسات کارشناسی با جامعه شناسان و کارشناسان تعلیم و تربیت، معلمان و خانواده‌ها مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت شورای آموزش و پرورش، ورود موبایل به مدارس را ممنوع کرد.

این درحالیست که تا به امروز در این آئین‌نامه ذکر شده بود که ورود هر نوع وسیله‌ای که در جریان آموزش و یادگیری اختلال ایجاد کند، به مدارس ممنوع است اما به‌طور مستقیم به "موبایل" اشاره‌ای نشده بود و همین موضوع باعث شد تا شاهد رفتارهای سلیقه‌ای مدیران مدارس در برخورد با دانش‌آموزان موبایل به دست باشیم به‌گونه‌ای که مدیر یک مدرسه نسخه اخراج را می‌پیچید و مدیری دیگر ساده از کنار ماجرا می‌گذشت اما باز هم این رفتار سلیقه ای از میان نرفته است و برخی مدیران با تفسیر این دستورالعمل و تعیین شرایطی از ورود موبایل به مدرسه موافقت و در کلاس درس ممنوع کرده‌اند ولی وقتی پای موبایل  به مدرسه بازشد نیز قطعا به کلاس درس هم کشیده خواهد شد.

در این میان«ابراهیم صفری» مدیر آموزش و پرورش لامرد عقیده دارد که باید فرهنگ درست استفاده از این وسایل الکترونیک را فراگیریم و به فرزندانمان بیاموزیم.

صفری در خصوص شرایط استفاده از موبایل در مدارس لامرد می گوید: به طورکلی در مقطع ابتدایی هیچ ضرورتی در استفاده از تلفن همراه وجود ندارد و ما به لحاظ آموزشی و تربیتی به صلاح نمی دانیم اما برای دوران متوسطه اعم از دوره اول و دوم می توانیم با شرایطی این وسایل مانند تلفن همراه، تبلت، لپ تاپ در اختیار دانش آموز قرار داده شود و از ابتدا مشروط به عنوان امانت در اختیار او قرار گیرد و برای استفاده از آن مدیریت کنیم چه ساعاتی استفاده نماید و چنانچه فرزند از آن ساعت یا شروط پیشنهادی تخطی کرد، استفاده از آن را ممنوع کنیم و در واقع از ابزار پاداش و محرومیت استفاده کنیم.

والدین در خرید وسایل عجله نکنند

وی با تاکید بر اینکه والدین باید هماهنگ با آموزش و پرورش عمل کنند، اظهار کرد: والدین باید در خرید گوشی و امکانات هوشمند در دوران ابتدایی عجله نکنند بدلیل اینکه جدا کردن فرزند از آن وسایل کار دشواری است.

مدیر آموزش و آموزش شهرستان لامرد ادامه داد: وقتی اینگونه وسایل را برای فرزند خریداری می‌کنیم، نرم افزارهای مناسب با نیاز و شرایط سنی  برای فرزندمان تهیه کنیم و اجازه ندهیم که فروشنده هر برنامه‌ای بر روی آن وسیله نصب نماید و باید ساعت استفاده از آن مدیریت شود چون کودکان و نوجوانان در این سنین نیازمند یک سری بازی‌های فیزیکی و تعاملات اجتماعی در فضای حقیقی دارند و نباید اجازه دهیم که فضای مجازی جای فضای حقیقی را بگیرد.

او در خصوص شبکه‌های اجتماعی معتقد است که باید توصیه به تشکیل شبکه‌های اجتماعی مناسب و تشویق به ورود به آن گروه‌های اجتماعی داشته باشیم و آموزش و پرورش به صورت مکرر به همکاران توصیه و تاکید می‌کند که حتی المقدور وارد آن شبکه‌های اجتماعی شوند و به نحوی در گروه‌هایی که نوجوانان حضور دارند مشارکت داشته باشند.

گلایه از اهمال مدیران مدارس در کنترل موبایل

ابراهیم صفری با ابراز گلایه از عملکرد برخی مدیران مدارس در کنترل موبایل به مدرسه، اضافه کرد: هنوز بخشنامه ممنوعیت ورود موبایل به مدرسه به قوت خود باقی است اما متاسفانه برخورد بعضی همکاران مدیر جدی نیست و بعضا مشاهده شده که کنترل دقیق انجام نمی دهند و این موضوع در جلسات مدیران به صورت مکرر تذکر داده ایم.

ورود موبایل به مدارس، آسیب‌ها و تبعات پرورشی و تربیتی به همراه دارد و اکثر مدیران و معلمان از ورود آن به مدارس مخالفند . آنگونه که صفری اذعان می کند؛ موبایل یکی از عوامل مخل یادگیری در فضای درس و مدرسه است و جدا از تاثیرات مثبت و منفی استفاده از موبایل ، دانش آموز باید حداقل در  چند ساعتی که در محیط آموزشی است به هیچ چیز دیگری تمرکز نداشته باشد.

مدیر آموزش و پرورش لامرد در ادامه می افزاید: آماری در حال حاضر در این زمینه که چه میزان دانش آموزان گوشی همراه با خود به مدرسه می آورند در اختیار نداریم اما حدود 45 درصد از دانش آموزان ابتدایی و بیش از 90  درصد از دانش آموزان متوسطه از گوشی و سایر وسایل الکترونیک استفاده می کنند.

یکی دیگر از مدیران آموزشی در روز معارفه اش اینطور بیان کرد که آموزش؛ سپردن دانستنی ها به دیگران است. دانستنی و آموزشی که منجر به تغییر و تحول شود و باعث تربیت گردد و موجب بروز خلاقیت ها و استعدادهای نهفته یادگیرنده شود که این ، تعریف پرورش است. با توجه به این معنا آموزش نه مقدم بر پرورش بلکه مقدمه پرورش است.

ابراهیم سلامی، بزرگترین آفت آموزش و پرورش را استفاده از وسایل الکترونیک در مدارس عنوان کرد و افزود: یکی از آفت های آموزش و پرورش که بسیار مورد توجه قرار گرفته است و در حوزه آموزشی جا‌ بازکرده را می توان ورود وسایل الکترونیک از جمله موبایل به فضای مدرسه نام برد.

ورود موبایل به دور از چشم والدین

مدیر آموزش و پرورش شهرستان مُهر تاکید می کند؛ بارها این موضوع را با والدین دانش آموزان در میان گذاشته‌ایم اما متاسفانه باز هم شاهد ورود موبایل و اینگونه وسایل به مدرسه هستیم که دانش آموز به دور از چشم والدین، آنرا به محیط مدرسه وارد می کند و وقتی موبایل گرفته می‌شود پس از آن دانش آموز به همراه ولی خود به آموزش و پرورش مراجعه می‌کند.

سلامی، گفت: ولی دانش آموزی در همین رابطه بسیار شاکی بود و به آموزش و پرورش مراجعه کرد و در توضیحاتی به ولی دانش آموزش اینطور توضیح دادم که مدیران مسئول  هستند وسایل الکترونیکی دانش آموزان را ضبط کنند و در جای امنی در مدرسه نگهداری کنند و پس از تذکر والدین و تعهد از دانش آموز ، آن وسیله به ولی دانش آموز پس داده می‌شود.

به گفته وی چنانچه آوردن مجدد وسیله الکترونیک توسط دانش آموز تکرار شود، آن وسیله تا آخر سال تحصیلی در مدرسه نگهداری می‌شود.

او معتقد است خانواده باید وقت زیادی برای تربیت فرزندان بگذارد تا اینکه معلم مجبور نباشد کلاس درس را تعطیل کند و به دنبال آن سبب عقب افتادن دانش آموزان شود.

این متصدی فرهنگی – آموزشی در بخشی از سخنان خود اضافه می کند: زمانی وسایل الکترونیک آفت محسوب نمی شود که مربوط به درس فناوری و کامپیوتر باشد و در اینجا دانش آموز برای درس فناوری و کامپیوتر می تواند وسیله را به کلاس وارد کند و معلمان باید با هوشیاری درباره مضرات این شبکه های اجتماعی و ابزارهای هوشمند برای دانش آموزان توضیح دهند تا آنان درک درستی از اینگونه وسایل پیدا کنند.

لزوم آگاهی کافی والدین از فضای مجازی

مدیریت سلیقه‌ای مدیران در برخورد با موبایل در مدارس و عدم آگاهی کافی والدین از آسیب های فضای مجازی و مدیریت صحیح آن در خانواده را نمی توان نادیده گرفت و در این میان «ستاره تناور» از فعالان اجتماعی براین عقیده است که والدین باید آگاهی کافی درمورد آسیب های فضای مجازی داشته باشند و بدانند که فرزند خود در تمایل به بازی آنلاین دارد یا علاقه‌مند به حضور در شبکه های اجتماعی  و چت روم هاست و والدین بایستی پس از نیازسنجی، قوانینی وضع کنند که کودک یا نوجوان بر مبنای آن ساعات فقط از وسایل استفاده کنند و سپس کودکان و نوجوانان خود را به رعایت از آن ترغیب کنند.

تناور ، ادامه داد: سهل انگاری و عدم نظارت بر محتوایی که مورد استفاده قرار می گیرد نیز می تواند آسیب های جدی را به همراه داشته باشد و والدین باید درباره خطرات و تهدیدات فضای مجازی با فرزندان خود صحبت کنند البته باید به این توجه داشته باشیم که پدر و مادر مهم ترین الگوی فرزندان هستند و باید تلاش کنیم که الگوی خوبی برای آنان باشیم.

راهی جز آموزش و آگاهی بخشی نداریم

همچنین «حسن خضری» مشاور فرهنگی و اجتماعی شهرداری لامرد بر این عقیده است که برای حل این معضل راهی به جز آموزش و آگاهی بخشی نداریم.

وی که دارای دکترای روان‌شناسی است، می گوید: بازی های رایانه ای و ابزارهای هوشمند و شبکه های اجتماعی، در عین داشتن نکات مثبت فراوان ، دارای آفت های مهمی نیز هستند که سلامت روان فرد و جامعه را هدف گرفته است و باید برای این معضل فکری اندیشید تا بتوان ضمن برخورداری از مواهب آن، آسیب های وارده به سلامت روان را به کمترین میزان ممکن رساند چرا که بیشترین آسیب را کودکان و نوجوانان از فضای مجازی می بینند و این دنیا، فرصت مغتنم جست و خیز کودکانه و خلاقانه را از آنها می گیرد و در نتیجه آنها را در برابر دنیای واقعی بی سواد بار می آورد.

به گفته این کارشناس اجتماعی منظور از بی سواد این است که آنان به درستی در ابعاد اجتماعی، عاطفی ، شخصیتی ، و اخلاقی رشد نکرده اند.

بازی های خشونت بار و مملو از جلوه های قتل و کشتار، کودک را در معرض پرخاشگری غیرقابل مهار، قرار می‌دهد و پرخاشگری نیز یکی از عوامل است که سلامت فرد و جامعه را به شدت تهدید می کند. آمار بالای نزاع های خیابانی در ایران ، به استناد پرونده های تشکیل شده در پزشکی قانونی در سال 93، موید آن است که برای این جامعه ، باید فکری کرد اما شاهد آن هستیم که بازی های خشن آنلاین و آفلاینِ بسیاری بدون کمترین حساسیتی چه از سوی والدین و چه از سوی نهادهای مسئول ، در اختیار کودکان و نوجوانان قرار می‌گیرد تا چرخه‌ی خشنوت باز تولید شود.

در این باره مدیر یک مرکز روانشناسی در لامرد در گفت و گو با ایلنا می‌گوید: امروزه بیشتر بازی ها به شکست ختم می‌شود که تجربه شکست باعث تخریب حس اعتماد به نفس در کودک می شود و برای کاهش پیامدهای آن ضروری است لذا اطلاع رسانی ،آموزش صحیح از به والدین و فرزندان داده شود.

بنا به گفته روانشناسان و کارشناسان اجتماعی، استفاده نادرست از وسایل الکترونیک دارای آسیب های جسمی و روانی بسیاری را به همراه دارد که پژوهش های بسیاری نشان داده اند که میزان تماشای تلویزیون و بازی های رایانه ای و کار با ابزار هوشمند ، رابطه ی معنی داری با چاقی، فشار خون و کم رشدی یا بد رشدی کودکان دارد.خوردن چیپس و پفک و شکلات در هنگام کار با این دستگاه ها سبب چاقی و فشار خون می شوند و کم تحرکی نیز استخوان بندی کودکان، سر و گردن و مچ دستان آنها می تواند به دلیل استفاده ی زیاد از بازی های رایانه ای دچار نابهنجاری رشدی و آسیب دائم شود که «عبدالوهاب سیمین» مدیر مرکز مشاوره آینده پویان درخصوص آسیب های روانشناختی این وسایل می گوید:کودکان با استفاده از این وسایل به افرادی درون گرا تبدیل می شوند و این افراد با خارج شدن از فعالیت های گروهی که به صورت درون گرا رشد کرده‌اند به افرادی انزواطلب تبدیل خواهند شد اما مهم ترین مسئله در مورد کودک و نوجوان این است که کودک باید در فعالیت های اجتماعی شرکت کند و با دوستان خود تعامل اجتماعی داشته باشد و سعی کند از محیط اطراف خود الگوهای سازنده را یاد بگیرد.

باور غلط خانواده‎‌ها  در مورد بازی های رایانه‌ای

تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای، کودک مداخله‌ی فکری مستمر دارد، اما این مداخله، فکری نیست، بلکه اینگونه بازی ها ،سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می‌دهند. کودک برای رشد شناختی باید با مواد واقعی و موقعیت های حقیقی ، تعامل داشته باشد نه صرفا یک محیط مجازی غیرواقعی.

از نگاه این عضو سازمان نظام روانشناختی و مشاوره ایران، موبایل در این سنین باعث می شود که خلاقیت از کودکان گرفته شود.

این کارشناس ارشد روانشناسی معتقد است بهترین سن برای استفاده فرزندان از وسایل الکترونیک، بالاتر از 10 سال است و اگر والدین برای فرزندان بالای 7 سال ، گوشی و اینگونه وسایل خریداری می کنند باید مدت زمان معینی را برای استفاده تعیین کنند و والدین سعی کنند در نوجوانی به صورت هوشمندانه و غیر محصوص بر روی فرزند کنترل و نظارت داشته باشند.

سیمین  در ادامه می گوید: اگر اینگونه وسایل برای کودکان زیر سه سال تهیه می شود نباید بیشتر از 45 دقیقه استفاده شوند چرا که سبب بهم ریختگی در سیستم خواب ، یادگیری و آموزش آنان می شود.

اما در اینجاست که اگر مدیریت و آگاهی نباشد، پای جرائم هم به خانواده ها باز می شود و والدینی که بخاطر فرزندانشان در دادگاه حاضر می شوند و تنها یک کلمه «ما نمی دانستیم» را بیان می کنند که در این میان قانون جرائم رایانه ای ملاک عمل قوه قضائیه قرار می گیرد.

اکبر زلفی فرمانده نیروی انتظامی لامرد از رصد فضای مجازی توسط پلیس فتا خبرداد و متذکر شد: آحاد مردم در فضای مجازی بسیار دقت کنند و مواظب باشند که برای انتشار هر نوشته‌ و تصویری مجاز نیستند تا برای دیگران ارسال کنند و فضای مجازی توسط پلیس فتا پیگیری می‌شود.

چندی پیش پلیس آگاهی و امنیت، دادگستری و اصناف در اقدامی، دستورالعملی را جهت پیشگیری از وقوع جرائم و حفظ و حمایت از حقوق مالکین تلفن همراه و خطوط ارتباطی آن در انجام هرگونه معامله اعم از خرید، فروش، یا قرارداد تعمیر تلفن همراه تهیه و تنظیم کردند و  این دستورالعمل را در جلسه توجیهی به موبایل فروشان ابلاغ کردند و در صورت تشکیل پرونده‌‌ای در این خصوص در مراجع قضایی و عدم رعایت این دستورالعمل، مجازات قانونی را در پی خواهد داشت و همچنین این دستورالعمل باید توسط موبایل فروشان در معرض دید عموم و خریداران قرار گیرد.

توزیع بروشورهای آموزشی در مدارس

کارشناس اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری لامرد از تهیه و توزیع بروشورهایی در مدارس لامرد خبرداد و افزود: طی  هماهنگی هایی که با پلیس آگاهی و امنیت و آموزش و پرورش انجام شده نیز همزمان با بازگشایی مدارس ، بروشورهایی را در اختیار دانش آموزان قرار خواهیم داد که در آن بروشورها  در زمینه آموزش و معایب فضای مجازی توضیحات کاملی بیان شده است.

مهترنژاد، گفت: خانواده ها با خطرات استفاده از وسایل الکترونیک و ابزارهای هوشمند آشنایی ندارند و باید به خانواده‌ها آموزش داده شود.

وی ادامه داد: زمانیکه نوجوانی را به دادگاه می آورند،والدین نوجوان فقط یک کلمه «ما نمی دانستیم» را بیان می کنند و وقتی بررسی های انجام شده را دنبال می کنیم متوجه می شویم که آن نوجوان جذب گروهکی شده که دشمنان ما به دنبال همین هدف هستند و متاسفانه فضای مجازی به فضایی بدون مرز تبدیل شده که برخی افراد متخلف در پشت یک نقابی قرار می گیرند و چه بسا کلاهبرداری ها و اخاذی هایی از این طریق انجام می شود.

این کارشناس اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری لامرد اظهار کرد: پرونده ای داشتیم که یک نفر وارد شبکه اجتماعی شده و با نفر دیگری آشنا شده بود و نشناخته و ندیده ، مسائل شخصی خود را با او در میان گذاشته بود و وقتی از او پرسیدیم خانم و آقا شما برچه اساسی اعتماد کردید و شخصی ترین مسائل خود را بازگو کردید و او فقط یک کلمه پاسخ داد: «اشتباه کردم و نمی دانستم» و آن اشتباه چقدر سنگین تمام می شود و بعد والدین اینطور واکنش نشان می دهند که ما فرزندانمان را مجازات می کنیم.

وی تصریح کرد: آیا با مجازات دردی دوا می شود؟ ضربه روحی که به شخص وارد می شود واعتمادی که خدشه دار شده آیا می‌توان جبران کرد؟، قطعا جبران نمی شود ؟ بدلیل اینکه والدین در آغاز کودکی و نوجوانی ، آموزش های لازم را به فرزند نداده اند.

مهترنژاد با بیان اینکه تربیت فرزند مثل تیغ دو لبه است ، بیان کرد: باید والدین حواسشان به فرزندان خود باشد که تیغ دو لبه خودش را نبرد و زمانی می توان از جامعه ، انتظار رفتار هنجارگونه را داشت که خانواده ها ،آموزش های لازم را دیده باشند.

او تربیت فرزند را شبیه به یک کاشت و نگهداری یک نهال دانست و گفت: تربیت فرزند مانند کاشت نهال است که اگر فقط هدف آب دادن باشد و به موقع هرس نشود نیز آن درخت به خوبی رشد نمی‌کند و تربیت فرزند هم باید با آگاهی باشد.

وی در پاسخ به اینکه چند درصد از جرائم دادگستری لامرد مربوط به فضای مجازی است ،گفت: لامرد یک شهر مذهبی است و درصد بالایی در سطح شهرستان نیست که بخواهیم ذکر کنیم.

این مسئول در خاتمه سخنان خود از همه‌ی نهادها ، فعالان اجتماعی و رسانه ها خواست تا در زمینه آموزش با پیشنهادات و راهکارهای خود به واحد پیشگیری از وقوع جرم دادگستری لامرد کمک نمایند.

لزوم تنظیم بسته جامع آموزشی

مهم ترین عنصر در شکل گیری و پرورش شخصیت هر فرد "رابطه" است : رابطه با دنیای بیرون و به ویژه با انسان های دیگر. رابطه اساس هرگونه رشد اعم از رشد شخصیتی ،اجتماعی،شناختی،اخلاقی و حتی جسمانی است. نخستین رابطه ی جنین، با مادر است و نخستین رابطه ی نوزاد نیز با مادر و بعدها با جهان اطراف شامل آدم‌ها و جهان مادی.

این روابط به قدری مهم‌اند که هرگونه اختلال در یکی از آنها، ضربات جبران ناپذیری به رشد سالم فرد ،خواهد زد. رابطه به ما فضا و موقعیت می دهد یعنی همان چیزی که ما برای رشد سالم شخصیتی، به آن نیاز مندیم: ما نیاز داریم که به شکل فیزیکی در جهان(مادی و اجتماعی) حضور داشته باشیم تا در جریان این همبودی،بشنویم،لمس کنیم،ببوییم،بگوییم، با چالش روبرو شویم ،مسئله حل کنیم، یاد بگیریم و رشد کنیم. بیشترین آسیب را کودکان و نوجوانان از جهان مجازی می بینند.

کانون خانواده به خصوص پدر و مادر به عنوان نخستین افرادی که فرزند با آنان سر و کار دارد و نخستین بارقه های تربیتی را از آنان می آموزد در مسائل تربیتی ،مدیریت زمان و کنترل فضای مجازی نقش مهمی دارند و آنچه که جای خالی آن در تمامی خانواده ها از شهری و روستایی ، معلم و دکتر دیده می شود، نبود بسته جامع آموزشی در خصوص" مدیریت صحیح استفاده از وسایل الکترونیک و فضای مجازی در خانواده و جامعه " است که آنگونه امروز با الگوبرداری نادرست والدین از یکدیگر شاهد ناهنجاری هایی در مدارس و بطورکلی در جامعه هستیم.

نقش آموزش در امر استفاده از وسایل الکترونیک بسیار اهمیت دارد و آنچه مهم است که آموزش باید متناسب با نیاز کودک و نوجوان باشد ، به نگاه بیشتر مسوولین،جامعه شناسان،روانشناسان و فعالان اجتماعی ، این آموزش تنها از عهده‌ی خانواده بر نمی آید و متاسفانه خلاء آن در مدرسه ، دانشگاه و محیط های اجتماعی به شدت احساس می شود.

آموزش نه مقدم بر پرورش بلکه مقدمه پرورش است و اگر نگوییم تنها نهاد ولی به جرات می توان گفت موثرترین نهاد پس از خانواده که وظیفه‌ی تهیه‌ی این بسته جامع آموزشی "مدیریت صحیح استفاده از وسایل الکترونیک و فضای مجازی در خانواده و جامعه" را دارد ، آموزش و پرورش است.

مدیران آموزش و پرورش باید در مرحله اول، مباحث غیرتخصصی نظیر اینکه لوله مدرسه خراب است و پول نیاز دارد و... را در اولین قدم از انجمن های اولیا و مربیان حذف کرده یا کاهش داده و بیشتر به مباحث آموزشی و تربیتی و آگاهی دادن به والدین بپردازند تا خروجی جلسات اخلاق و رفتار پسندیده باشد.

در مرحله دوم آموزش و پرورش از والدین ، مشاوران ،فعالان اجتماعی، روانشناسان و سازمان های مردم نهاد و توان تمامی دستگاه هایی که به نظر خود موثر می داند ، استفاده کند و با تشکیل کارگروهی نسبت به تهیه و تنظیم بسته جامع آموزشی در خصوص آگاهی و آموزش خانواده ها برای مدیریت صحیح اینگونه وسایل الکترونیک و ابزارهای هوشمند اقدام نماید.

در مرحله سوم  باید ساعات کاری مشاوران و روانشناسان در مدارس افزایش یابد و آموزش و پرورش نظارت بیشتری را بر روی کار آنان داشته باشد تا مشاورانی که به عنوان پل ارتباطی  بین دانش آموزان و والدین هستند  با نظارت بیشتر خود بر دانش آموزان و تقویت حوزه اجتماعی به پیشبرد اهداف آموزشی کمک نمایند.

اما مرحله مهم که باید آموزش و پرورش بیشتر بر آن تاکید داشته باشد ؛ آموزش رایگان در تمامی محورها مطابق قانون اساسی است و ورزش جزء مهم ترین مباحث آموزش و پرورش باید باشد چرا که  ورزش اساس حذف هرگونه پدیده نابهنجاری در جامعه است که مدیران آموزش و پرورش بایستی برنامه ریزی مناسبی در این زمینه انجام دهند تا خانواده بتوانند از فقیر و غنی از کلاسها ،امکانات و سالن های ورزشی آموزش و پرورش به صورت رایگان استفاده کنند و وقتی به صورت رایگان در ساعات معینی از هفته در اختیار خانواده گذاشته شود و علاوه بر اینکه اعتیاد به وسایل الکترونیک کمتر می شود نیز جوانان آرام و پر روحیه‌ای وارد جامعه و کلاس های درس می شوند.

اما غفلت از این مباحث به عقیده‌ی برخی جامعه شناسان و فعالان اجتماعی سبب از هم پاشیدگی بنیان خانواده و جامعه شده است.

وابستگی هر کدام از اعضای اصلی خانواده (پدر و مادر) به اینگونه ابزارهای هوشمند و شبکه های اجتماعی می‌تواند خسارت های جبران ناپذیری به ساختار و کارکردهای خانواده وارد کند. خانواده بر بستر ارتباط شکل می گیرد و کارکردهای متعددی مثل کارکرد حمایتی ، تربیتی ، اقتصادی و زناشویی بر آن استوار می شوند. وقتی رابطه در خانواده مختل شود کارکردهای خانوادگی نیز دچار اختلال می شوند و خانواده، بهنجاری و اثربخشی خود را از دست می دهد. حضور مداوم زن یا شوهر یا هر دو در شبکه های اجتماعی ، روابط بین فردی و درون خانوادگی را از هم می پاشد و همین امر به سرعت در سایر کارکردهای خانواده نظیر کارکرد زناشویی ،تربیتی و حتی اقتصادی را دچار گسست می کند. این همان چیزی است که هم اکنون ،خانواده های ایرانی از آن ضربه می خورند: حذف رابطه عاطفی انسانی و عمیق و بین فردی. وقتی رابطه را از خانواده و به دنبال آن از جامعه حذف کنیم چیزی جز تعدادی آدم منفرد نمی بینیم درحالی که خانواده و جامعه، یک سیستم متعامل است که هرکدام از ابعاد آن ، برهم اثر می گذارند و از هم تاثیر می پذیرند.

رسانه ملی و جراید هم به نوبه خود تاثیر بسزایی در آموزش دارند و رسانه ملی ،مطبوعات و جراید بدلیل نفوذپذیری در خانواده با فرهنگ سازی،ارایه ی الگوی مناسب ، راهنمای مسیر درست خانواده ها و مدیران و در نهایت کودکان و نوجوانان باشند.

اتاق اصناف می تواند جلساتی را با صنف موبایل فروشان برگزار کند و در زمینه تهیه نرم افزارها برای کودکان و... به آنان آموزش‌های لازم را بدهد و نهادهای  فرهنگی ، اتاق اصناف و سایر نهادهای مرتبط می توانند در این زمینه با کنترل و مدیریت صحیح به کمک آموزش و پرورش و خانواده‌ها بیایند.

با این حال خانواده ها باید با مدیریت خود و مدیران آموزشی در آموزش و پرورش با کنترل و حساسیت بیشتری با این موضوع برخورد کنند و لازم است هرچه سریعتر این بسته جامع آموزشی توسط آموزش و پرورش تهیه و تنظیم شود تا بتوانیم جوانانی مفید و موثر را تحویل جامعه متمدن ایران اسلامی به خصوص شهر و دیارمان لامرد و مُهر دهیم.

گزارش: لیلا عباسی