نورآباد، بهشتی کوچک در دل استان فارس

فارس یک استان چهار فصل در جنوب ایران ایران است. در این استان و در کنار اماکن مشهور تاریخی، جاذبه‌های فراوان طبیعی نیز وجود دارد که هر ساله پذیرای تعداد زیادی از ایرانگران و جهانگردان است.

به گزارش ایلنا، نورآباد یکی از شهرهای این استان است که اهالی آن از‌ نژاد آریایی بوده و به زبان فارسی با گویش لری سخن می‌گویند.

آب و هوای معتدل این شهرستان موجب سرسبزی به خصوص در ماه‌های بهمن، اسفند و اوایل بهار در این منطقه شده و مزارع کشاورزی در این منطقه بر زیبایی طبیعی آن افزوده است.

مشخصات جغرافیایی نور آباد

مرکز شهرستان ممسنی در ۵۱ درجه و ۳۱ دقیقه طول جغرافیایی و ۳۰ درجه و ۷ دقیقه عرض جغرافیایی و در ارتفاع ۹۲۰ متری از سطح دریا واقع شده‌ است. شهرستان ممسنی از شمال و باختر به استان کهگیلویه و بویر احمد، از خاور به شهرستان سپیدان، از جنوب خاوری به شهرستان شیراز، از جنوب به شهرستان کازرون و از جنوب باختر به استان بوشهر محدود می‌شود.

شهرستان ممسنی که مرکز آن نور آباد است دارای دو بخش به نام‌های حومه و ماهور میلاتی است.

رودخانه فهلیان مهم‌ترین رودخانه این شهرستان و آب و هوای آن معتدل است.

مسیرهای ارتباطی این شهرستان راه نور آباد – دو گنبدان به سوی شمال باختری به طول ۱۲۰ کیلومتر است این راه در ۲۰ کیلومتری شمال نور آباد از یک راه به سوی شمال نور آباد به یاسوج متصل می‌شود،

راه نور آباد – شیراز به سوی جنوب خاوری به طول ۱۸۰ کیلومتر و راه نور آباد- بندر گناوه به طول ۲۴۵ کیلومتر است.

بابا منیر مرکز بخش ماهور میلانی در کیلومتر ۶۵ این راه قرار گرفته‌است. شهرستان ممسنی دارای دو نقطه شهری مصیری و نورآباد است.

زبان و فرهنگ مردم این دیار

گویش مردم ممسنی لری است که قرابت آن به دوران ساسانی برمی‌گردد. و اهالی بخشهای مرکزی، دشمن زیاری و رستم و قسمتی از بخش ماهور میلاتی به این زبان تکلم می‌کنند.

بخشی از ایلات و عشایر بخش ماهور میلاتی نیز به زبان ترکی تکلم می‌کنند که تیره‌هایی از ایل بزرگ قشقایی در قالب دو طایفه کشکولی و دره‌شوری هستند.

ساکنین دو روستای عرب خنیمه و خاکک در دهستان رستم ۲ به زبان عربی تکلم می‌کنند و همچنین به لهجه لری هم تسلط کامل دارند.

این شهرستان متشکل از چهار طایفه دشمن‌زیاری، رستم، جاوید، بکش با فرهنگ طایفه‌ای و عشیره‌ای اعتقادات عمیق مذهبی و دینی توام با آداب و رسوم و سنن نیک چند هزار ساله است. سلحشوری، مهمان‌نوازی، شجاعت و دلیری توام با صفا و صمیمیت روستایی با عرف و عادتهای جمعی و سنتی از روحیه غالب این شهرستان است.

امامزاده درب آهنی یا سیدعلاالدین محمد (ع)

بقعه امامزاده سیدعلاالدین محمد (ع) در شمال شرقی شهر نورآباد واقع شده است. این مقره مدفن یکی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) و دختر بزرگوارشان است. این امامزاده شامل دوبنای قدیمی و نوساز است. ساختمان قدیمی شامل یک فضای چهارگوش در وسط با سقفی هلالی با تزئینات ساده گچبری و ساختمان جدید شامل یک شبستان است که در وسط آن ضریح قلمکاری شده قرار دارد.

آثار تاریخی

در روستای سراوان در فاصله ۶ کیلومتری غرب فهلیان و ۱۲ کیلومتری شهر نورآباد آثاری از دوران هخامنشی باقی مانده که شامل چند پایه ستون با تزئینات گل نیلوفر (لوتوس) است که شبیه به پایه ستون‌های تخت جمشید است.

نقش برجسته گورانگون

در کوه گورانگون، در روستای سه تلن در ۳۰ کیلومتری مسیر نورآباد دو گنبدان نقش برجسته‌ای ایلامی حک شده است. این نقش برجسته صخره‌ای شامل دو رب النوع یکی به صورت مرد و دیگری به صورت زن است که در میان پرستش کنندگان خود نشسته‌اند. طبق کاوش‌های علمی این مجموعه شامل یکی از معابد و محل پرسشتگاه دوران ایلامی بوده که هنر قوم سومر را نمایان می‌سازد.

نقش برجسته بهرام

در منطقه سرآب بهرام در جنوب ممسنی و در فاصله ۹ کیلومتری سمت راست جاده شیراز- نورآباد، نقش برجسته صخره‌ای از دوران ساسانی وجود دارد که به واسطه وجود چشمه آبی در کنار آن به نقش سرآب بهرام معروف شده است. این نقش برجسته، بهرام دوم را نشان می‌­دهد که در دو طرفش دو نفر از بزرگان ساسانی به حالت احترام ایستاده‌اند و به نشانه احترام انگشت سبابه خود را رو به بالا نگه داشته‌اند.

میل اژد‌ها، دیمه میل

این برج مربع سنگی چهارگوش در پایه کوه شیرمرد و در منقطه‌ای به نام دیمه میل در ۱۰ کیلومتری غرب شهر نورآباد واقع است.

این برج که ظاهراً یک پرستشگاه یا آتشکده بوده ۷ متر ارتفاع و ۴۰/۳ متر عرض دارد که شامل ۱۵ ردیف سنگ لاشه سفید مکعبی شکل است.

بنای کل لوله، شهر قدیمی چشمه سردو، قلعه سفید، قلعه شاه جهان احمد، قلعه چرو؛ قلعه ککا از دیگر آثار تاریخی این منطقه است.

جاذبه‌های طبیعی

تنگ بوان یا بهشت گمشده در حدود ۲۰ کیلومتری از شهر نورآباد فاصله دارد. این تنگ سرسبز سالانه هزاران نفر از هم میهنانمامان را برای تماشای خویش جذب می‌کند. بوان دارای چشمه‌ها و آبشار‌های فراوان و دیدنی زیادی هست که در فصل تابستان باعث خنکی این منطقه می‌شوند به طوری که با آنکه فاصلهٔ تنگ بوان تا شهر نورآباد با ماشین حدود ۱۰ دقیقه است ولی دمای آن همیشه به طور متوسط ۱۰ درجه از نورآباد خنک‌تر است.

بزرگ‌ترین آبشار بوان «آبشار پولکی» نام دارد و پنجمین آبشار بزرگ ایران است. این مکان به علت نزدیکی به جاده اصلی، در محور چهار استان فارس، بوشهر، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته و امکان دسترسی ساکنان شهرهای پر جمعیت این استان‌ها را در فاصله زمانی مناسب فراهم می‌آورد. زیر حوزه آبخیز وسیع و منطقه جنگلی پر باران بالادست این تنگ، موجب فراوانی آب شیرین و گوارای تنگ بوان شده است، به طوری که در طول سال به ویژه در فصل بهار از روی اغلب دیواره‌های صخره‌ای تنگ، آبشارهای زیبا سرازیر می‌شوند. درختان گردوی تنومند باغ‌های این منطقه، عمری طولانی دارند. بعضی از این درختان تا شعاع ۱۰-۱۵ متری از ورود نور آفتاب به زیر درختان جلوگیری می‌کنند. اختلاف درجه حرارت این تنگه با نورآباد در روزهای گرم تابستان،‌گاه به بیش از ده درجه سانتی گراد می‌رسد.

هرایرز

از دیگر جاذبه‌های طبیعی این شهرستان هرایرز است که در آن دو رودخانه پر آب فصلی و چندین چشمه دائمی جریان دارد که محیط سرسبز و دل انگیزی را در مسیر خود به وجود آورده‌اند. چشمهٔ سراب باغ که از جمله چشمه‌های دائمی این منطقه است، حتی در فصل تابستان نیز به لحاظ محیط خنک و سرسبز اَن و برکه‌ای که در سرچشمه اَن ساخته شده است، تفرجگاه بسیار مناسبی برای گذران اوقات گرم سال است. مشابه همین چشمه و محیط اَن به فاصلهٔ هزار متری در منطقه‌ای به نام هرایرز بالایی قرار دارد، که قسمتی از اَب روستا نیز از اَن تأمین می‌شود. یکی دیگر از ویژگی‌های منطقه هرایرز، تنوع گونه‌های گیاهی است. این منطقه همانند بسیاری از مناطق دیگر زاگرس، دارای کوه‌های پوشیده از درخت بلوط است. درختان بلوط این منطقه برخلاف مناطق سردسیر رشته کوه زاگرس که عموماً دارای جثه ریزی هستند به مراتب از تنه و ساقه بزرگتری برخوردار هستند.

چشمهٔ سراب باغ

این چشمه از جمله چشمه‌های همیشگی این منطقه است، حتی در فصل تابستان نیز به لحاظ محیط خنک و سرسبز آن و برکه‌ای که در سرچشمه آن ساخته شده‌است، تفرجگاه بسیار مناسبی برای گذران اوقات گرم سال است. مشابه همین چشمه و محیط آن منطقه‌ای در فاصله هزار متری این منطقه به نام هرایرز بالایی قرار دارد، که قسمتی از آب روستا نیز از آن تامین می‌شود.

چشمه انجیری

چشمه سارهای مراسخوان این مکان تفرجگاهی دارای چشمه سارهای جوشنده و محل خوبی برای استراحت و تفریح گردشگران و مسافران است. چشم‌انداز این منطقه رودخانه کوه و آثار تاریخی است.

این محل تفرجگاهی به فاصله ۴۰ کیلومتری شمال غربی شهر مصیری نزدیک به روستای مراسخوان سفلی قرار دارد.

سراب سیاه منصورآباد

این جاذبه طبیعی در حدود ۲۸ کیلومتری شمال غربی مصیری و در کنار روستای سراب سیاه منصورآباد رستم واقع شده‌است چشم‌انداز این مکان تفرجگاهی چشمه سارهای جوشنده قابل قایق‌رانی و سرگرمی آن شنا و ماهی‌گیری و زیارت امامزاده سید نورالدین و دیدار آثار تاریخی است.

پتکون زیرد

جاذبه پتکون در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی شهر مصیری و در شرق روستای برافتاب و شمال روستای زیردو قرار دارد چشم‌انداز این مکان چشمه سارهای جوشنده، کوه، صحرای سرسبز، و آثار تاریخی است.

دلی زوال و دشتک

این دو نقطه از شهرستان رستم دارای جاذبه گردشگری و تفرجگاهی می‌باشد و در ۵ کیلومتری شمال بابامیدان واقع است.

سرچشمه گجستان

این جاذبه طبیعی در حدود ۵۰ کیلومتری شمال غربی شهر مصیری قرار دارد. دارای چشمه سار‌ها و جنگلهای طبیعی و آثار تاریخی چشم‌انداز این نقطه پر مصفا است.

آبشار تنگسا به فاصله ۱۶ کیلومتری شمال شرقی نورآباد، تفرجگاه دیمه میل به فاصله ۷ کیلو متری جنوب غربی نورآباد، تفرجگاه سراب بهرام به فاصله ۶ کیلومتری شرق نورآباد، تفرجگاه تنگه گجستان به فاصله ۶۰ کیلومتری شمال غربی نورآباد، تفرجگاه برم شور ماهور به فاصله ۸۰ کیلومتری نورآباد از دیگر مکان‌های دیدنی و تاریخی هستند که جاذبه‌های متعدد طبیعی و زیبایی دارند.

اقتصاد شهرستان ممسنی

اقتصاد شهرستان ممسنی بر پایه کشاورزی، دامداری و قالی بافی استوار است. آب کشاورزی در این منطقه از چشمه، کاریز‌ها، چاه‌ها و رودخانه‌ها تامین می‌شود. مهم‌ترین فرآورده‌های کشاورزی آن برنج، گندم، جو، مرکبات و خرما است در آبادی‌های این شهرستان دامداری رونق بسیار داشته و دام‌ها بیشتر شامل گوسفند و گاو است.

در نورآباد صنایع دستی زیبا و جذابی از جمله قالی بافی «گلیم بافی و گبه بافی وجود دارد. در این میان فرش دستی قشقایی نورآباد زبانزد خاص وعام است.

نورآباد گرچه وسعت زیادی ندارد، اما با آب و هوای لطیف و طبیعت منحصر به فردش بهشت کوچکی است در دل استان پهناور فارس. بهشتی که جاذبه‌های آن در بهار دل هر ایرانگردی را می‌رباید.

گزارش از نرگس فرجام