کاهش ۳۰ درصدی کشت ارقام پرمحصول برنج در مازندران

به گزارش خبرنگار ایلنا، خشکه‌کاری برنج که از آن به‌عنوان روش مقرون‌ به‌صرفه در شرایط کم‌آبی یاد می‌شود کشت مستقیم یا هوازی برنج است. به معنایی دیگر؛ یک روش مناسب در شرایط تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی به‌ویژه در استان مازندران است که تأمین‌کننده برنج کشور و امنیت غذایی محسوب می‌شود. 

در این روش، بذر برنج به‌صورت خشک در بستر خشک و به‌صورت مستقیم، در اوایل اردیبهشت شبیه روش کاشت گندم کشت می‌شود و آبیاری برخلاف روش غرقاب دائم مرسوم و رایج، به‌صورت دوره‌ای و برحسب نیاز و شرایط خاک صورت می‌گیرد، البته برای برنجی که کشت تابستانه است باید با رعایت ظرفیت آب مزرعه از وقوع تنش‌های اواسط تابستان، با برنامه آبیاری مناسب جلوگیری شود.

خشکه‌کاری برنج در‌ ۴۶.۵ هکتار از اراضی بهشهر، نکا و گلوگاه

استان مازندران که تأمین‌کننده بخش زیادی از برنج کشور است و این محصول علاوه بر غذا در درآمد اصلی کشاورزان این استان نقش مهمی دارد؛ اما در سال جاری به دلیل تنش آبی و تغییر شرایط اقلیمی بسیاری از کشاورزان، نتوانستند از روش کشت غرقابی استفاده کنند و بنا به توصیه کارشناسان حوزه کشاورزی و مرکز تحقیقات آب و خاک ۴۶ و نیم هکتار از مزارع شرق استان از جمله نکا و گلوگاه و بهشهر با روش بذرپاشی زیر کشت برنج رفت. 

در روش سنتی ابتدا بذر شالی در خزانه کشت و بعد از حدود یک ماه در زمین غرقابی نشاء می‌شود، اما در شیوه خشکه‌کاری بذر شالی در زمین اصلی که شخم زده‌ شده همچون بذر دیگر محصولات مانند غلات پاشیده و کشت می‌شود. 

احسان عباسپور معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در تور نیم روزه خبرنگاران از طرح الگویی خشکه‌کاری برنج از مزارع دشت ناز میاندورود و حسین‌آباد بهشهر که به دعوت جهاد کشاورزی مازندران صورت گرفته بود در توضیح این طرح گفت: با توجه به تغییر اقلیم آب و هوایی و کم‌آبی این طرح با کمک دستاوردی که در حوزه تحقیقات داشتیم در سطح استان در قالب دو پروژه تحقیقاتی و اجرایی اعم از کاشت در قالب نوار تیپ و کاشت مزرعه با روش عادی آماده‌سازی و‌ کشت روش سنتی به‌صورت مقایسه‌ای صورت گرفت.

این کارشناس کشاورزی اظهار داشت: طرح کشت پژوهشی در دو هکتار از اراضی روستای حسین‌آباد بهشهر و ۶ هزار متر در موسسه تحقیقاتی آمل انجام شد. 

وی افزود: طرح خشکه‌کاری برنج سال گذشته در استان گلستان اجرا شد و امسال در استان‌های مازندران، گلستان، گیلان و خوزستان اجرا می‌شود که تا خروجی این طرح با توجه به کاهش ۳۵ درصدی نزولات و منابع آبی راهکاری برای فرار از خشک‌سالی باشد. 

مشارکت ۹ شالیکار مازندران در طرح خشکه‌کاری برنج

به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران ۹ شالیکار مازندرانی در طرح خشکه‌کاری برنج در ۴۶.۵ هکتار از مزارع استان همکاری دارند. 

مدیر تولید کشاورزی مجموعه دشت ناز نیز در ادامه گفت: با توجه به بحران آب در منطقه از سال گذشته‌ بررسی امکان‌سنجی و شناخت نسبت به کاشت شالی به‌صورت خشکه‌کاری اقدام و تجربیات فنی، زراعت آب‌وخاک از استان گلستان که این طرح را سال گذشته آغاز کرد جمع‌آوری شد.

علی احسانی ادامه داد: امسال برای نخستین بار در ۱۵ هکتار از اراضی دشت ناز شامل ۵ هکتار آبیاری تیپ برنج طارم هاشمی و ۱۰ هکتار طارم هاشمی و رقم کشوری با آبیاری تحت‌فشار لینیر در مجموعه دشت ناز به‌صورت مزرعه آزمایشی انجام شد و اطلاعات و نتایج جمع‌آوری و با سیستم میزان آب مصرفی ثبت می‌شود. 

وی با بیان اینکه استراتژی بودن برنج شمال کشور با توجه به نیاز آبی کمتر یک فرصت برای کشاورزان شمال کشور است تا بتوانند این محصول را در سبد تولید خود حفظ کنند، افزود: تاکنون ۷۰ درصد از مسیر این نوع کشت طی شد و تلاش داریم با کمک مرکز تحقیقات دیگر ارقام برنج را که با محیط این استان سازگارای دارند را به ارقام موجود اضافه کنیم.

خشکه‌کاری شالی توجیه اقتصادی دارد و قابل توسعه است

مدیر آب‌وخاک سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: اگرچه میزان تولید در روش خشکه‌کاری شالی به نسبت غرقابی بسیار کمتر می‌شود اما با توجه به میزان آب مصرفی کشت خشکه‌کاری شالی توجیه اقتصادی دارد و قابل توسعه است.

علیزاده با اشاره به حمایت‌های دولت در این نوع کشت، افزود: دولت نیز در راستای حمایت از تولید برای هر هکتار ۵۴ میلیون تومان تسهیلات بلاعوض پرداخت می‌کند و هر میزان هزینه داشته باشد مابه‌التفاوت به کشاورز پرداخت می‌شود.(به روش لینیر (آبیاری خطی) ۴۵ میلیون تسهیلات بلاعوض در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد). 

وی گفت: با توجه به خرده مالکی و اراضی زیر یک هکتار، سیستم تیپ بهترین روش آبیاری برای خشکه‌کاری است.

خلیل حقیقی مدیر زراعت جهاد کشاورزی مازندران در ادامه این بازدید، حفظ بافت و بهبود ساختمان خاک را از مزیت‌های کشت خشکه‌کاری دانست و گفت: موفقیت کشت خشکه‌کاری، رعایت تاریخ کشت است که زمان درست آن دهه اول اردیبهشت به دلیل تناسب دمای هوا و خاک است مدیریت تغذیه خاک نیز از اهمیت بالایی دارد. 

 وی افزود: ساخت خزانه و گِل آب‌کردن مزرعه، جهت آماده‌سازی کشت شالی، موجب هدر رفت تبخیر و نفوذ آب می‌شود اما در مرحله خشک کاری این روش حذف شد. 

مدیر زراعت جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه سطح زیر کشت ارقام پر محصول سال گذشته ۶۸ هزار هکتار بود که امسال به ۲۸ هزار هکتار رسید، ادامه داد: سطح زیر کشت ارقام محلی نیز ۱۸۰ هزار هکتار است با توجه به تفاوت قیمت میان ارقام کیفی و پر محصول شالی‌کار از ارقام محلی استقبال بیشتری می‌کند. 

وی کاهش ۴۰ درصدی هزینه تولید را از مزیت‌های خشکه کاری برنج عنوان کرد. 

کاهش هزینه و حفظ خاک مزیت مهم خشکه‌کاری برنج

مقصد پایانی بازدید خبرنگاران «مزرعه نوآوری برنج به روش خشکه‌کاری» بود که در دهستان میانکاله روستای حسین‌آباد قرار دارد و ذبیح‌الله رحمانی کشاورز نوآور مجری این طرح خشکه‌کاری که شالیزاری دو هکتاری است در تشریح این طرح کاهش مصرف انرژی، کاهش هزینه کارگری، مصرف بذر، آماده‌سازی زمین، و حفظ خاک را از مزیت این نوع کشت عنوان کرد. 

وی با بیان اینکه طرح خشکه‌کاری را از هفت سال قبل تاکنون در مزرعه خود اجرا کرده است، افزود: سختی کار نشا و خزانه‌داری برنج از جمله مشکلاتی بود که با این روش ترغیب شده است. 

رحمانی با بیان اینکه کشت برنج به‌عنوان غذای اصلی مازندرانی‌ها باید در سبد کشاورزان باشد، ادامه داد: علاوه بر این بسیاری از جوانان و کارگران این خطه با کار کردن در مزارع امرار معاش می‌کنند چنانچه به هر دلیلی از جمله تنش آبی این کشت متوقف شود بسیاری از افراد شغل خود را از دست می‌دهند. 

این کشاورز حسین‌آبادی با بیان اینکه در این روش حداقل ۵۰ درصد مصرف آب کاهش پیدا می‌کند، گفت: کشاورزان استان‌های شمالی حرف اول را در کشت کمی و کیفی برنج می‌زنند و نمی‌توانند این محصول را رها کنند.

وی اظهار داشت: برای حفظ محیط‌زیست و کمک به مصرف آب دولت وارد عمل شود و حمایت‌های خود را از کشاورزان با بکارگیری و ترویج روش کشت جدید به‌ ویژه در بحث خشکه‌کاری بیشتر کند.

کارشناسان حوزه کشاورزی اعتقاد دارند که در شرایط فعلی می‌توان تهدید اقلیمی و آبی کشور را به فرصتی برای ارتقاء بهره‌وری نهاده‌های کشاورزی به ویژه آب، کود و سموم شیمیایی تبدیل کرد. می‌طلبد پژوهش و ترویج در اقلیم‌های مختلف کشور به سمت روش‌هایی با مصرف آب کمتر و سهولت و بهره‌وری بیشتر پیش برود تا کشاورزان در شرایط کم‌آبی، از فواید و عواید حاصل از این کشت سودمند محروم نشوند و تولید این محصول رونق داشته باشد.