۲۵ درصد روستاهای کشور فاقد آب شرب و بهداشتی هستند / وضعیت آب در برنامه هفتم از امروز بدتر خواهد شد

به گزارش ایلنا از مشهد، رضا حمیدی در جلسه بحران آب و چالش‌های توسعه پایدار که در اتاق بازرگانی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: کشور ما در تغییر اقلیم و کمربند خشک جهانی قرار دارد که سبب کاهش بارندگی از ۲۸۰ به ۲۰۰ میلی‌متر شده در حالی که مصرف آب افزایش یافته است.

وی افزود: خشکسالی در سه سال اخیر در ۷۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. در اکثر سال‌ها در حق آب ظلم شده و بحران آب رنگ خطری بوده که همیشه به گوش می‌رسد و مقابله با آن نیازمند عزم ملی است. دولتمردان تلاش‌های خوبی انجام دادند اما حدود ۳۰۰ شهر در تنش آبی قرار دارند. سهم کشاورزی ۸۷.۹ درصد، صنعت ۲.۱ درصد و آب شرب ۸.۲ اعلام شده است. میران هدررفت آب در ایران وحشتناک بوده، بیش از ۲۵ درصد روستاها فاقد آب شرب و بهداشتی هستند و با تانکر آبرسانی می‌کنیم و فقط ۷ استان مشکل آبی ندارند.

حمیدی با بیان اینکه متناسب با افزایش جمعیت به فکر آب نبوده‌ایم و تولید آب رشد پیدا نکرده است، عنوان کرد: ۱۲ استان کشور تا ۴۵ سال آینده تمام سفره‌های آب زیرزمینی خود را از دست خواهند داد. در سال ۹۷ اعلام شد که از ۲۴ تالاب کشور که در وضعیت بحرانی قرار دارند، ۱۸ تالاب به طور کامل خشک شده و قطعا امروز افزایش یافته است. براساس اعلام سازمان جهانی فائو کشاورزان ایران ۲۲ درصد بیشتر از متوسط مصرف جهانی آب مصرف می‌کنند و مصرف سرانه آب در شبانه‌روز در ایران به ویژه تهران بیشتر از استانداردهای جهانی است. 

رئیس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی گفت: برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب موجب شوری خاک و افزایش فرونشست زمین شده است. از ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار حلقه چاه، ۴۰۰ هزار حلقه چاه مجاز و ۳۵۰ هزار حلقه غیر مجاز هستند. وابستگی استان خراسان رضوی به منابع آب زیرزمینی ۷۸ درصد است. نشست زمین در دشت مشهد ۴ تا ۸ سانت بوده، دما طی سالیان اخیر ۲ درجه افزایش یافته و موجب افزایش تبخیر آب شده است. بحران آب موجب تخریب طبیعت و محیط زیست، تخلیه روستاها و افزایش حجم حاشیه‌نشینی شهرهای بزرگ می‌شود.

وی بیان کرد: همه نهادهای مختلف ذیربط آب کشور باید تبدیل به یک واحد متشکل شوند تا زیر نظر رئیس‌جمهور کار کنند. اصلاح الگوهای مصرف و نیاز واقعی به آب باید متناسب با رشد جمعیت باشد. تمام عوامل تاثیرگذار در مدیریت آب باید شناسایی و تمام منابع تامین آب کشور تعیین شود. باید تعیین و آموزش فرهنگ استفاده و صرفه‌جویی آب اتفاق بیفتد.

حمیدی افزود: توجه به آب باید در برنامه هفتم مورد بازنگری قرار گیرد. با میزانی که در این برنامه تعیین شده وضعیت از امروز بدتر خواهد شد. باید به مصرف واقعی آب توجه شود. برای قطع کشت و صادرات کالایی که استعمار تحمیل کرده از جمله هندوانه، گندم و برنج باید اقداماتی انجام دهیم. توجه به رشد بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف آب کمک می‌کند که کمبود آب مقداری کاهش پیدا کند. برداشت بی‌رویه از منابع آب باید با کمک قوه قضاییه کاهش پیدا کند.

رئیس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی ادامه داد: باید در انتخاب شهرک‌های صنعتی به میزان مصرف آب صنایع و محل استقرار آن‌ها توجه شود که در اکثر شهرک‌های صنعتی توجه نشده است. گسترش کشت فراسرزمینی باید اتفاق بیفتد. کشت گلخانه‌ای تا ۹۵ درصد موجب صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود، بنابراین باید گسترش پیدا کند اما ما در مشهد از رتبه ششم به دهم تنزل پیدا کردیم. گسترش کشت در آب که موجب صرفه‌جویی ۵۰ تا ۹۰ درصدی آب می‌شود، مهم است. بارورسازی ابرها ۵۰ برابر ارزان‌تر از روش‌های دیگر تامین آب شرب است اما ما برای این کار یک هواپیما داریم در حالی که باید چهار هواپیما داشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: اصلاح روش کشت مصرف آب را تا ۴۰ درصد کاهش می‌دهد. ۳۰ درصد آب کشور در نقل و انتقال در لوله‌کشی‌ها ضایع می‌شود. باید به اقتصادی بودن نوع محصول هندوانه توجه شود در حالی که ایران رتبه اول یا سوم صادرات هندوانه را در جهان دارد. روش سدسازی باید مورد بازنگری قرار گیرد. ظرفیت آب رودخانه‌های ما ۴۶ میلیارد متر مکعب بوده اما ظرفیت سدها ۷۶ میلیارد متر مکعب است. تاکنون ۵۹۰ سد ساخته شده، ۱۳۵ سد در دست ساخت بوده و ۵۵۰ طرح سد در حال بررسی است. 

حمیدی اضافه کرد: استفاده از روش‌های نوین و دانش‌بنیان، انتخاب نوع مناسب کود و بذر، گسترش آبیاری قطره‌ای در مقابل غرقابی، تعیین هدف صحیح میزان کشت و برداشت و مقایسه با چند کشور موفق در دنیا، تعیین سیاست تعامل‌های جهانی با کشور دیگر و ایجاد انگیزه‌های اقتصادی برای ورود سرمایه و سرمایه‌گذار برای تولید آب از دیگر راهکارها است.

رئیس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی با اشاره به اینکه کشورهای عربی بیشترین سهم را در استفاده از آب شیرین‌کن دارند اما در ایران فقط دو درصد استفاده می‌شود، تصریح کرد: امروز برای حفظ بیشتر آب باید به زیبایی چمن مصنوعی رضایت دهیم. ما برای حفظ آب باید نگران فرزندانمان باشیم و مملکتی خشک تحویل آن‌ها ندهیم. کم‌آبی تاثیر ناخوشایندی در زندگی نه چندان دور مردم کشورمان خواهد گذاشت.