افغانستان به تعهداتش در مقابل حقابه ایران عمل نکرد / رفع تنش آبی سیستان و زاهدان در گرو تحقق حقابه ایران

مصطفی سیاسر در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار داشت: حق‌آبه حق مردم ایران است. موضوع حقابه در معاهده 1351 منعقد شده و از سد کجکی بوده است.

وی افزود: کشور ایران آن زمان احتمال می‌داد که شاید دیگر به ایران آب داده نشود به همین دلیل معاهده‌ای بین ایران و افغانستان بسته شد که مسئولان ایران خیال شان از دریافت حقابه راحت باشد.

وی اذعان داشت: حقابه از سد کجکی است و آب بعد از سد کجکی که شاید در سیلاب ها بیاید شامل آن نمی‌شود. در سال‌های اخیر اصلا حقابه ایران از سد کجکی تامین نشده است.

وی افزود: حقابه‌ای که ایران مشخص کرده از خود سد کجکی است. یعنی ما حقابه‌ای را به میزان 850 میلیون متر مکعب در سال، از سد کجکی داریم که افغانستان موظف شده طی 12 ماه به ایران تحویل بدهد و در محل ورودی آب رودخانه هیرمند است که در معاهده مشخص شده است.

وی در ادامه گفت: بعدها مسئولان اعلام کردند چون حقابه ورودی متغیر است خواسته شده که حقابه در دو مرحله یا دو فصل به ایران داده شود تا حجم آب ورودی قابل توجه باشد اما چند وقت است که افغانستان پایبند حقابه نیست.

این مسئول عنوان کرد: آخرین آب قابل توجه، سال 97 وارد ایران شده که آنهم از سیلاب پشت سد کجکی بوده که در حد فاصل ایران و سد کجکی به چاه نیمه ها و به دریاچه هامون ریخته است.

سیاسر عنوان کرد: افغانستان تاکنون به معاهده‌اش پایبند نبوده و نتوانسته حقابه ایران را بدهد. از دو سال قبل که سد کمال خان وارد مدار شد همان آوردِ رودخانه هیرمند که شاید سرریز سد کجکی و یا دشت مال‌ها بود را هم منحرف کردند و به گودالی میریزد که هیچ استفاده‌ای ندارد. این یک فاجعه است که بخواهند یک منطقه را دچار تنش آبی و فاجعه زیست محیطی کنند.

وی افزود: منطقه سیستان و بخشی از مردم زاهدان دچار گرفتاری شدند و اگر حق‌آبه محقق نشود استان دچار تنش آبی شدید می‌شود. اگر طالبان می‌گویند آبی پشت سد نیست اجازه بدهند کارشناسان این حوزه نظر بدهند اگر نمی‌خواهند کارشناسان ایران نظر بدهند کارشناسان بین المللی را پای کار بیاورند تا مشخص شود و وضعیت آب پشت سد را بررسی کنند‌.

وی عنوان کرد: سازمان ملل، یونیسف و تمام سازمان‌های بشر دوستانه باید کارشناس‌های مربوطه خود را برای بررسی آب پشت سد کجکی که حجم خوبی هم دارد به افغانستان بفرستند تا مشخص شود با وجود این حجم آب، مردم هم مرز با افغانستان با چه شرایط سختی در تنش‌های آبی دست و پنجه نرم می‌کنند.

وی عنوان کرد: بسیاری از مردم کشاورزی، دامداری و صیادی شان را از دست داده‌اند و با چنین وضعیتی تا چند وقت دیگر شاید آب شرب هم نداشته باشند و به ناچار مهاجرت کنند.

وی عنوان کرد: ما مقدار کمی ذخیره آبی در چاه نیمه‌ها داریم که به نوعی حجم مرده آب است و حجم ذخیره استفاده شده و در واقع عملا آبی نیست و نمی تواند آب مورد نیاز مردم استان را تامین کند.

وی عنوان کرد: اگر بحث انتقال آب از دریای عمان هم سرعت بگیرد بخشی از مشکلات بی آبی حل می شود اما متاسفانه با زمان بندی 5 ساله ای که برای این طرح مشخص شده و ذخایرِ کمِ آب، نمی‌شود روی این طرح برنامه ریزی کوتاه مدت برای تامین آب و حل مشکلات آبی کرد.

وی در پایان گفت: در حال حاضر تنها راه، حل مشکلات آبی مردم، حقابه است که امیدواریم دولت فعلی افغانستان پای معاهده ای که منعقد شده بماند و اجازه بدهد کارشناسان و متخصصین آب پشت سد کجکی را بررسی کنند و حقابه ایران را این مردم بازگردانند‌.