پدیده فرونشست زمین در ایران تقریبا 90 برابر میانگین کشورهای توسعه یافته است/قطع شدن جریان آب زاینده رود باعث فرونشست زمین در اصفهان شد/ صدماتی وارده به اماکن تاریخی قابل جبران نیست

محمدرضا فلاح در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار داشت: عامل اصلی پدیده فرونشست زمین کاهش آب‌های زیر زمینی است که متاسفانه در بسیاری از کشورها این پدیده اتفاق میافتد و پدیده فرونشست زمین در ایران تقریبا به میزان 90 برابر میانگین کشورهای توسعه یافته است که متاسفانه شامل بسیاری از شهرها و به ویژه کلانشهر اصفهان، تهران، گیلان، مازندران و ... شده که عامل اصلی این فرونشست افت آب‌های زیرزمینی و کسری مخازن آبخوان‌ها است که در بسیاری از شهرها رخ داده است.

وی ادامه داد: در حال حاضر به پدیده فرونشست زمین بسیاری از کارشناس‌ها و افرادی که در این زمینه تخصص دارند ورود پیدا کرده‌اند و تلاش می‌کنند که از پیشرفت این پدیده جلوگیری کنند. تحقیقات زیادی را انجام داده‌اند که عمده اصلی این فرونشست همین کاهش آب‌های زیرزمینی است. در کشور ما که دارای اقلیمی گرم و خشک است و به ویژه شهرهای مرکزی کشور مانند اصفهان که یک اقلیم گرم و خشک جغرافیایی را نسبت به بعضی از استان‌های دیگر دارد و تقریبا استانی کم آب است، این فرونشست‌ها بیشتر رخ داده که بسیاری از کارشناسان و افرادی که در زمینه محیط زیست فعالیت دارند تلاش می‌کنند که راه کاری را برای این مشکل پیدا کنند.

عضو شورای عالی استان‌ها ادامه داد: فرونشست یک عامل طبیعی است و ما تلاش می کنیم که در آینده این فرونشست‌ها به حداقل برسد و ساخت و سازها به ویژه در کلانشهر اصفهان در جاهایی صورت بگیرد که فرونشست در آنجا کمتر است و از لحاظ سازه‌ای  باید به سمت و سویی برویم که فرونشست‌ها به این ساختمان‌ها کمتر آسیب برساند. ضمن اینکه در اصفهان تلاش کرده‌ایم که از ارتفاع ساختمان‌ها کاهش یابد که حداقل در تشدید فرونشست تاثیر آنچنانی نداشته باشد.

فلاح تصریح کرد: باید تلاش شود که جریان آب مداومی در زاینده رود جاری شود. چرا که یکی از عوامل اصلی فرونشست زمین در اصفهان قطع شدن این جریان مداوم آب در زاینده رود است که متاسفانه حدودا از سال 1397 صورت گرفت. قطع شدن جریان آب زاینده رود همچنین باعث تخریب محیط زیست و آسیب به کشاورزان منطقه، تولید و لطمه‌ به تامین آب شرب در اصفهان شد.

عضو شورای عالی استان‌ها ادامه داد: اگر بخواهیم در اصفهان تا حدودی از فرونشست زمین جلوگیری بکنیم مدیران کشوری و متولیان امر و بویژه وزارت نیرو باید تلاش کنند جریان مداوم زاینده رود را برقرار کنند.  اگر این جریان برقرار شود شاید تا حدودی آبخوان‌ها تغذیه و از پدیده فرونشست جلوگیری شود.

فلاح گفت: البته جاری شدن آب زاینده رود صرفا برای شهر یا استان اصفهان نیست  و مانند دریاچه ارومیه یکی از رگ‌های حیاتی  کشور است. امیدورایم زاینده رود هم مثل دریاچه ارومیه پرآب و آب در آن جاری شود.  اگر این اتفاق بیافتد فرو نشست در کل کشور تا حدود زیادی کاهش می یابد.

نماینده اصفهان در شورای عالی استان‌ها اضافه کرد: در خصوص پدیده فرونشست زمین در شورای عالی استان‌ها طرحی در کمیسیون‌ها مطرح شده که از این پدیده جلوگیری شود.  همچنین برای این طرح دبیرخانه‌ای در کل کشور تشکیل می‌شود و با تشکل اعضای بسیاری از وزارت خانه‌ها از جمله نیرو، کشاورزی،  وزارت کشور و ... می‌توانند نقش اساسی در جلوگیری از پدیده فرونشست را داشته باشند. امیدوارم این دبیرخانه شکل بگیرد و در تمام استان‌ها نقش آفرینی کند و همه دستگاه‌ها بتوانند به پدیده فرونشست ورود پیدا کنند.

وی عنوان کرد: هم اکنون در خود مرکز شهر اصفهان پدیده فرونشست متاسفانه صدمات بسیاری را به آثار تاریخی ما که ثروت‌های ملی کشور هستند از جمله سی و سه پل و میدان نقش جهان وارد کرده است.  در این اماکن تاریخی فرونشست هایی به وجود آمده و آسیب هایی وارد شده که قابل جبران نیستند.

فلاح ادامه داد: در محدوده منطقه 11 و 15 شهر اصفهان متاسفانه با پدیده فرونشست زمین مواجه‌ایم همچنین در اطراف اصفهان از جمله شاهین شهر، فلاورجان و نجف آباد و اطراف فرودگاه شهید بهشتی نیز متاسفانه فرونشستگی زمین را به وفور مشاهده می‌کنیم. در اطراف شهر خورزوق که نزدیک اصفهان است فرونشست را داشته ایم. ضمن اینکه در خود محله‌های مرکزی شهر هم پدیده فرونشست را داریم و همه این فرونشست ها بر اثر کاهش آب‌های زیر زمینی رخ داده است.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به آخرین وضعیت تالاب بین المللی گاو خونی هم اشاره کرد و گفت: گاوخونی یکی از تالاب‌های بی نظیر در دنیا است که به ثبت رسیده است. متاسفانه به دلیل عدم جاری بودن آب زاینده رود این تالاب هم خشک شده و این خشک شدن تالاب گاوخونی علاوه بر اینکه  مشکلات محیط زیستی را برای کل کشور و بویژه برای خود استان اصفهان و اهالی منطقه ایجاد کرده، امراض و بیماری هایی را هم به همراه داشته که متاسفانه اینها هیچ کدام شان قابل جبران نیست. همچنین تاثیر بسزایی هم در فرونشست زمین داشته و خود کارشناسان در حوزه زمین شناسی و محیط زیست اعلام کرده‌اند که خود تالاب هم چند درصدی فرونشست نشست داشته است. حدودا با توجه به این بارش‌هایی که داشته‌ایم باعث شده که تقریبا 5 درصد از ظرفیت تالاب پر شود. 

گفت و گو: مریم بازوند