گردو شکستن آیین مردم یزد در رمضان/ "دوست دوست، دوستِ علی" آیین ویژه یزدی ها

به گزارش خبرنگار ایلنا از یزد، در ماه مبارک رمضان مردم هر دین و آیین بر اساس عقاید و رسوم خود به استقبال این ماه می‌روند و مردم یزد نیز بر اساس آداب و رسوم خود آیین‌های این ماه مبارک را با شور و شکوهی خاص برگزار می‌کنند.

گردوشکستن و بخت گشایی دختران

به گفته یک پژوهشگر یزدی آداب و رسوم مردم یزد در شب بیست و هفتم ماه رمضان خاص و منحصر است که از گذشته تاکنون به قوت خود باقی است.

صدیقه رمضانخانی با بیان اینکه یکی از رسوم در این شب، رسم گردو شکستن است اظهار داشت: بخت گشایی دختران نیز رسمی رایج در ۲۷ رمضان است که در گذشته رایج بوده و اکنون هم رایج است و در ظهر جمعه هر هفته و شب بیست و هفتم ماه رمضان برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه این رسم در حال حاضر در مسجد جامع یزد رایج است، افزود: دختران دم بخت یک کیسه گردو یا بادام و یک عدد قفل را که بسته‌اند همراه پیرزن یا "مُلای خود" (زنی که نزدش قرآن می خواندند) برمی‌داشتند و به طرف مسجد جامع راه می‌افتادند.

این پژوهشگر یزدی با بیان اینکه این رسم در پله‌های مناره مسجد جامع برگزار می‌شود ادامه داد: بر اساس این رسم وقتی دختران دم بخت به نزدیکی مسجد می‌رسیدند، مقداری قند، نبات یا شیرینی را به عنوان هدیه و کام شیرینی به خادم مسجد داده و برای مراسم گردو شکستن وارد مسجد می‌شدند.

وی در پله‌های مسجد جامع یزد، هنوز هم پوسته های گردو و بادام دیده می شود تصریح کرد: دختران در هر پله‌ای که بالا می رفتند، یک عدد گرد و یا بادام زیر پا می‌گذاشتند و می‌شکستند تا به بالای مناره می رسیدند و اگر گردو یا بادام زیاد می آمد، آن را به فال نیک می‌گرفتند.

مولودی خوانی و "قاشق زنی" در شب ۲۷ رمضان

رمضانخانی با بیان اینکه از دیگر رسومات مردم یزد در این ایام مولودی خوانی در شب ۲۷ رمضان است که آداب و رسوم خاص خود را دارد و اغلب توسط زنان برگزار می شود به ایلنا گفت: بعضی خانواده‌ ها مولودی خوانی را نذر می‌کردند و برای آن از چند روز قبل تدارک می دیدند و به آماده سازی خانه می پرداختند و سپس این مولودی خوانی برگزار می شد.

وی دیگر مراسم این شب را "دوست‌ دوست" یا "قاشق‌ زنی" دانست و افزود: این رسم هنوز هم رنگ و بوی خاص خود را دارد و در میان مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار است که به صورت گروهی و پس از افطار در بین یزدی ها برگزار می شود.

رمضانخانی به تشریح جزئیات این سنت کهن یزدی ها پرداخت و تصریح کرد: در این آیین اعضای گروه با روی پوشیده و پس از افطار به در هفت خانه که رو به قبله بود، می‌ رفتند و با قاشق به در می‌کوبیدند و از افراد داخل خانه چیزی می‌گرفتند و بین خودشان تقسیم می‌کردند یا به نیت شفا، به مریض می‌ دادند.

وی با بیان اینکه در این رسم کودکان نیز شرکت می کنند و با خواندن اشعاری در مدح مولای متقیان، مقداری خوراکی از انواع شیرینی جات و نخود مشکل گشا و کشمش و ... می گرفتند اضافه کرد: آیین "دوست دوست على" مراسمی برای زنده نگه داشتن فرهنگ کمک به یتیمان و کودکان بی‌سرپرست است و در گذشته اغلب چهره خود را می‌پوشانیدند تا شناخته نشوند اما اکنون دیگر این کار انجام نمی‌شود.

این پژوهشگر یزدی بیان داشت: صاحبخانه ها نیز که اغلب با این رسم آشنایی دارند، با خوراکی هایی که از قبل آماده کرده اند، از کودکان استقبال می کنند.

این پژوهشگر، مراسم دوستِ علی را یکی از معروف ترین مراسم های یزد و یادگاری از ایام باستانی این دیار دانست و خاطرنشان کرد: براساس اعتقادات موجود، کسانی که به مراسم "دوست دوست، دوستِ علی" می روند چیزهایی که هر صاحبخانه به آنها می دهد را به عنوان تبرک به مال خود اضافه و در طول سال از آن برای برکت زندگی استفاده می‌کنند.