تخریب خانه حاجباشی از سوی شهرداری تخلف است/ شهرداری حکم تخریب نداشته/ عدم انجام ماده 79 پس از 2 سال از ارائه درخواست

به گزارش خبرنگار ایلنا، اما موضوع اصلی اینجا بود که به دلیل مخالفت مالکان و وراث خانه حاجباشی با ثبت شدن این خانه، همکاری های لازم جهت حفظ و مرمت آن صورت نگرفت و از سویی دیگر اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی نیز اعتبار لازم جهت مرمت یا تملک را در اختیار نداشت. بدنبال پیگیری ورثه جهت خروج این بنا از فهرست آثار ملی، نهایتاً دیوان عدالت اداری در ابتدای سال 1399 حکم بر خروج این بنا از فهرست مذکور داد. هرچند که متأسفانه در تاریخ 6 فروردین ماه سال ۱۳۹۸ بخشی از این بنا توسط ورثه تخریب شد و به دنبال تخریب پی در پی که عملاً ۸۰ درصد بنا از دست رفته بود، شامگاه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ این خانه  قدیمی توسط شهرداری تخریب و شبانه از روی زمین محو شد.

اعتراض وراث به اصل موضوع ثبت ملی شدن

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در رابطه با وضعیت خانه حاجباشی در اراک، گفت: خانه حاجباشی همانگونه که استحضار دارید به عنوان یک اثر تاریخی ملی به ثبت آثار ملی رسیده بود. بعد از ثبت ملی مجموعه وارثین این خانه به اصل موضوع ثبت ملی شدن این خانه معترض بودند و راضی به این اتفاق نبودند و از همان ابتدا نیز اعتراض خود را اعلام کردند و به ثبت رساندند و پیگیری های لازم را نیز در این خصوص انجام دادند.

مصطفی مرزبان در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، افزود: دیوان عدالت اداری نیز پیگیری های بسیاری انجام داد تا این مجموعه از ثبت ملی خارج شود. دادگاه در 13 اردیبهشت ماه در اعتراض به دادنامه شماره 75 صادره از شعبه 14 بدوی وارد شد و رأی بر خروج خانه حاجباشی از ثبت ملی آثار تاریخی داد. در این رابطه مجموعه میراث فرهنگی به رأی صادره اعتراض کرد و پس از آنکه فرایند اعتراض انجام شد، رأی قطعی در رابطه با رأی دادگاه بدوی صادر شد.

وی ادامه داد: زمینه اعتراض مجموعه میراث فرهنگی اعمال ماده 79 تجویز دادخواست بود، اما پس از گذشته 2 سال از درخواست اعمال ماده 79، این ماده انجام نشده است و هنوز هیچگونه پاسخی به مجموعه میراث فرهنگی ابلاغ نشده است. هر چند که در تبصره ذیل ماده 79، عنوان شده است رأی قطعی لازم الاجرا است و دلیلی برای توقف حکم صادر شده وجود ندارد. خروج از ثبت آثار ملی باید از طریق وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به استاندار ابلاغ شود و استاندار نیز به مدیرکل میراث فرهنگی استان موضوع را اعلام کند و از این طرق بنای خانه حاجباشی قانوناً از ثبت خارج شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی اظهار داشت: خانه حاجباشی به دلیل آنکه مالک اصلی آن مجموعه میراث فرهنگی نیست و در تصرف وارثین مرحوم حاجباشی قرار دارد، قطعاً میراث فرهنگی نمی تواند دخل و تصرفی در این ملک داشته باشد. در این رابطه تنها می تواند بر اساس قانون برای مرمت و رفع خطر این خانه وارد عرصه شود که این فرایند نیز باید با رضایت مالکان انجام شود. مجموعه میراث فرهنگی چندین سال برای مرمت اضطراری و رفع خط بنا وارد عرصه شد، اما با مخالفت مالکان روبرو شد. در سال گذشته بر اساس بازدیدهایی که از سوی میراث فرهنگی و شهرداری انجام گرفت، مقرر شد فرایند رفع خطر و مرمت اضطراری این بنا طبق قانون انجام شود، اما متأسفانه با تخریب این خانه تاریخی مواجه شدیم.

مرزبان تصریح کرد: در همان شب حادثه تخریب خانه حاجباشی، فرمانده نیروی یگان حفاظت میراث فرهنگی و مأموران این مجموعه، در محل حضور داشتند و اقدام به جلوگیری از تخریب این اثر تاریخی نیز کردند، اما مأمورین شهرداری عنوان کرده بودند که حکم داشتیم. اما پس از وقوع حادثه متوجه شدیم که حکمی که مجموعه شهرداری در اختیار داشته، حکم تخریب نبوده، بلکه حقوق مرمت و رفع خطر بنا بوده است.

وی بیان داشت: بنابراین تخریب خانه حاجباشی از سوی شهرداری تخلف است. موضوع تخلف انجام شده از سوی شهرداری یک موضوع است، اما موضوع دیگر رأی دیوان عدالت اداری است که باید قطعی شود که البته قطعی نیز شده و تنها مراحل اجرای آن طی نشده است. از سوی دیگر موضوع اعمال ماده 79 نیز هنوز اجرا نشده است و در مدت این 2 سال از اعلام درخواست این ماده از سوی مجموعه میراث فرهنگی، هنوز پاسخی به این مجموعه ابلاغ نشده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی تأکید کرد: مراحل قانونی این موضوع سپری شده است و معاونت میراث فرهنگی را از طریق وزارت متبوع در جریان گذاشته ایم و همچنین از سوی اداره کل بازرسی نیز پیگیری های لازم را انجام داده ایم و مکاتبات نیز انجام شده است. ضمن اینکه بر اساس نامه معاونت وقت وزارت میراث فرهنگی و طبق قانون اگر ماده 79 به نتیجه برسد، ساخت عین به عین مجموعه باید انجام شود، که این موضوع را با جدیت پیگیری خواهیم کرد.