بجای پژوهش با انبوهی از کتابسازیها مواجهیم
در سال‌های اخیر پژوهش‌های مفید کم شده و همه به شکل پژوهش‌هایی سطحی درآمده / فروش پایان‌نامه‌ها در خیابان انقلاب یک امر معمول و جاری است در حالی که این روالی است که به عنوان یک آسیب جدی مطرح است. یکی از دلایل این مشکل، مدرک گرایی است.
توسعه، بدون پژوهش‌های گسترده مبتنی بر اصول علمی دست نیافتنی است؛ پژوهش گام نخستین و اساسی برای چیرگی بر چالش‌هاست و یافتن مجامع علمی - پژوهش پر نشاط و تولید کننده علم ضروری است. همچنین اخلاق و معیارهای اخلاقی اجزای جدایی ناپذیر پژوهشگری هستند و به همه مراحل و عناصر پژوهش تأثیر می‌گذارند. از این رو هرگاه اصول اخلاقی در پژوهش رعایت نشود ممکن است محقق برای جلب رضایت گروه یا فردی نتایج یافته‌های علمی خود را تنزل دهد و نقش پژوهشگری را از دست بدهد.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ آیین معرفی برترین‌های پژوهش فرهنگی وزارت ارشاد اسلامی، امروز صبح ۷ دی ماه با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات برگزار شد.
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم گفت: از همه پژوهشگران ارجمندی که کار‌هایشان به عنوان پژوهشگر بر‌تر مورد توجه قرار گرفته‌اند تشکر می‌کنم. آنچه در این پژوهشگاه شاهدش هستیم محصول تلاش میرسلیم و مسجد جامعی است و امروز از ثمرات آن بهره می‌بریم.
او همچنین با اشاره به رویکرد جدید پژوهشگاه بیان کرد: این رویکرد به سمت طرح‌ها و پروژه‌های ملی سوق داده شده است. طرح‌های پژوهش‌های ملی که قبلاً مطرح شده بود، امروز پیگیری می‌شود. اینکه اصولاً چه گروه‌هایی به عنوان گروه بر‌تر شناخته شده‌اند. طرح‌هایی که دنبال می‌شود به خصوص شبکه ملی نخبگان، کاری واجب و ضروری است که ما از آن غافل بودیم.
جنتی ادامه داد: باید در کشور جایگاهی وجود داشته باشد که هرکس نیاز داشت بتواند مجموعه نخبگان را در هر رشته‌ای شناسایی کند و از آثار آنان بهره‌مند شود. همچنین رصد فرهنگی که اخیراً آغاز شده طرح خوبی است که ما در سطح جهانی با آن روبه رو هستیم. کارهایی که انجام می‌شود کارهایی پراکنده است. باید این موضوع سامان پیدا کند که به طور مرتب مجموعه تحولات فرهنگی در داخل و خارج کشور را رصد کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: باید متوجه شد چرا در ابتدای انقلاب تعداد کسانی که سینما می‌رفتند خیلی زیاد بود و این تعداد در سال‌های بعد رو به کاهش رفت. هچنین مسئله‌ای مانند فوت یک خواننده پاپ ۴۰-۳۰ هزار نفر برای تشییع پیکر او در بهشت زهرا جمع می‌شوند، به گونه‌ای که تا شب نمی‌توانند مراسم خاکسپاری را انجام دهند! باید تحلیل شود که چرا این اتفاق افتاده است؟ پژوهشگاه باید توجه بیشتری به مسائل کاربردی داشته باشد. در حوزه‌های اجرایی انقدر سرگرم هستیم که فرصت فکر کردن به مسائل اساسی که جزء وظیفه‌مان است را نداریم.
در ادامه این برنامه احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران بیان کرد: از زمانی که روز پژوهش‌های فرهنگی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تقویم گنجانده شد؛ آسیب‌شناسی وضعیت فرهنگ و پژوهش را داشتیم و اینجا شد کانون مباحثفرهنگی و پیرامون پژوهش‌های برگزیده سال، طرحی برای گسترش پژوهش‌های فرهنگی در دانشگاه ارائه شدکه ما را به سمت تأسیس کتابخانه برای پژوهش‌های فرهنگی سوق داد و نخستین بار نمایه نویسی برای پژوهش‌ها آغاز شد و این مقدمه‌ای بود برای انتشار نشریه نمایه پژوهش.
مسجد جامعی ادامه داد: طراحی رشته مدیریت فرهنگی از پژوهشگاه آغاز شد. ما در روندی که داشتیم، آسیب‌شناسی نسبت به وضعیت فرهنگی کشور داشتیم. پژوهش‌های فرهنگی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند.
وی با بیان اینکه این روز‌ها پژوهشگری به نوعی مجادله تبدیل شده است افزود: کتاب‌هایی به نام توانستد مدارک علمی کسب کنند منتشر می‌شود که بعد‌ها مشخص می‌شود این کتاب به نوشته شخص دیگر بوده است. مشکل اول یک مورد بود که بعد‌ها گسترش پیدا کرد. در خیابان انقلاب خیلی بی‌پروا پایان نامه در هر موضوع و مقطع تحصیلی، با قیمت‌های مختلف را به فروش می‌رسانند. متأسفانه این بحث، خیلی عادی و معمولی شده. این روالی است که به عنوان یک آسیب جدی مطرح است. یکی از این آسیب‌ها ناشی از مدرک‌گرایی است که نظام اجرایی هم بر آن دامن زده است.
مسجد جامعی ادامه داد: مبنای هر رشد و درآمد و امتیاز در کشور مدرک است و نظام اجتماعی هم به این مسئله دامن می‌زند. همچنین ما با مسئله کمیت‌زدگی روبه رو هسیتم. گاهی تعجب می‌کنم که در کارنامه یک استاد صد‌ها مقاله وجود دارد. چطور چنین چیزی ممکن است؟
در این مراسم محمد جوادی یگانه، رییس پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات گفت در سال‌های اخیر این مجموعه با افت خیزهای زیادی روبه‌رو بوده و به همین دلیل نتوانستیم جشنواره فرهنگی را برای امسال سامان دهیم.
او درباره رویکردهای جدید پژوهشگاه افزود: در سال‌های جدید با موضوعات پیچیده‌ای روبه رو شدیم. در ماجراهای اخیر مثل فوت مرحوم پاشایی که یک پدیده ساده تعجب برانگیز شد و خاکسپاری وی تعجب‌برانگیز‌تر. این نشان می‌دهد که دهه جدید دهه اجتماعی - فرهنگی است.
جوادی یگانه با بیان اینکه پژوهش‌های فرهنگی در سال‌های اخیر کم شده است گفت: متأسفانه به جای پژوهش‌های فرهنگی با انبوهی از پژوهش‌های سطحی و کتابسازیها روبه‌رو هستیم. همچنین باید بگویم که داده‌های گسترده در دسترس نیستند. نهضت دسترسی به منابع فرهنگی باید ایجاد شود. در سال‌های اخیر شروع به جمع آوری منابع پژوهشی کردیم و آن‌ها را به صورت روی سایت قرار دادیم تا در دسترس همگان باشد.
او افزود: پژوهشگاه باید باز تعریف می‌شد. یکی از مهم‌ترین کارهای وزارت خانه، پژوهش ملی بوده. طرح‌های ملی که وجود داشت گسترده بوده و ما در حال حاضر شروع به انجام این طرح‌ها کرده‌ایم. این طرح‌ها در چند عنصر در سطح کلان هستند: پژوهش در بخش میانه، پژوهش‌های بخشی و کارکردی، پژوهش‌های خرد. همچنین طرح ملی سنجش ارزش‌ها و نگرش‌های ایران. سنجش زائقه موسیقی ایران. طرح ملی کتابخوانی، که در حال حاضر داده روشن و قابل قبولی از وضعیت کتابخوانی نداریم.
به گفته جوادی یگانه شبکه ملی نخبگان باید سامان پیدا کند.
وی با اشاره به اینکه در ارشاد بخش‌های متعددی داریم بیان کرد: در دوره جدید میز تعریف کردیم که هر میز یک واحد پژوهشی در پژوهشگاه است که مرتبط با یکی از بخش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
رییس پژوهشگاه در رابطه با رصد فرهنگی در سطح خرد اظهار داشت: معضلات ما ریشه فرهنگی دارد و ما نسبت به آن بی‌توجه هستیم. این بی‌توجهی نهادهای سیاست‌گذار باعثشده شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جمعی در حال ساماندهی هستند و ما در این شبکه‌ها حضور نداریم. و از این رسانه‌های جمعی بیگانگان استفاده می‌کنند. متأسفانه حکومت خیلی دیر متوجه می‌شود. زمانی متوجه می‌شوند که دیگر افکار عمومی به وسیله این رسانه‌ها سامان گرفته است.
در ادامه برنامه مراسم تقدیر از «سید محمد باقر حجتی» قرآن پژوه و «سید مصطفی میر سلیم» وزیر سابق وزارت ارشاد و عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر، توسط علی جنتی و یگانه انجام گرفت.
میرسلیم با بیان اینکه از جانب همفکرانم از بزرگان این مراسم تشکر می‌کنم گفتک تقدیر از مجموعه فعالیت‌های فرهنگی، تقدیر از یک روحیه است. یکی از مؤلفه‌های فرهنگ، ادب، اخلاق و باورهای حاکم بر آن است. قبل از سمت و سود دادن به جهد و تلاش و فعالیت‌های فرهنگی، بر جان و دل انسان اثر می‌گذارد.
او افزود: هر نسل از جامعه در کسب و شکل دادن و حفظ و ارتقا و پیرایش فرهنگ خود مسئول است. رشد واقعی هر نسل در زمینه فرهنگی در اختیار خود اوست و این همان استقلال فکری است. امروز پیاده و سواره اهریمنی ضد اسلام با دست‌آویز قرار دادن هر آوا و ندا و به کار گیری هر رنگ و ننگی کمند خود را برای به دام‌اندازی نسل جدید انداخته‌اند. نظارت فرهنگی یعین حفظ هوشیاری عمومی در مقابل این تله‌گذاری‌ها.
معرفی برترین‌های پژوهش فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی:
پژوهش‌های بر‌تر:
رتبه اول: بررسی تحلیلی «تدوین و تألیف شاهنامه کردی / پژوهشگر: محمدرضا همزه‌ای» اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمانشاه
رتبه دوم: فرهنگ عامه شهر یزد / پژوهشگر: صدیقه رمضانخانی. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد.
رتبه سوم: پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران / پژوهشگر: سیده راضیه یاسینی. پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
شایسته تقدیر: فرهنگ مردم استان مرکزی / پژوهشگر: غلامعلی ولاشجردی فراهانی. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مرکزی
پژوهشگران بر‌تر:
رتبه اول: سید عبدالله انوار / ادراه کل فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران
رتبه دوم: نادره جلالی / انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و سعید نوریان / اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اردبیل
شایسته تقدیر: نظام بهرامی کمیل / معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
