مطالبات فعالان حوزه فرهنگی از دولت جدید چیست؟/۱۳/
شمشیر سیاست را باید از سر حوزه‌ی فرهنگ و هنر برداشت
اگر آقای روحانی قایل به بهبود شرایط کشور و مردم است، باید معیشت و فرهنگ مردم را به صورت هم‌زمان بهبود ببخشد. چرخ فرهنگ ایران باید بچرخد تا ایران و ایرانی در جهان سرفراز باشد.
ایلنا: یونس تراکمه(نویسنده) معتقد است: در سالهای گذشته تصمیمات و رویکردهای مدیران فرهنگی اساسا با غرض‌ورزی‌های ضدفرهنگی همراه بوده، لذا دولت و وزیر ارشاد بعدی باید نظام فرهنگی کشور را به شکل بنیادین تغییر دهد.
وی ضمن بیان این مطلب، درمورد این رویکردها به خبرنگار ایلنا گفت: در سالهای اخیر، برخلاف سیاست‌های قبلی که همواره سعی بر کنترل ادبیات مستقل داشته است، ما شاهد بودیم که رویکرد اصلی مدیران فرهنگی عوض شده و هدف اصلی‌اشان حذف ادبیات مستقل بوده، نه کنترل و نظارت بر آن!
تراکمه با اشاره به ممانعت از نگارش و تولید کتاب‌های ارزشمند در حوزه‌ی ادبیات مستقل افزود: غیرقابل چاپ شدن کتاب‌هایی که توسط نویسنده‌های مستقل نوشته شده‌اند و همچنین به تعطیلی کشاندن انتشاراتی‌هایی که سالیان سال فعالیت فرهنگی داشته‌اند، گواهی‌ست بر این مدعا. اما این تمام ماجرا نیست. متاسفانه به موازات این اقدامات ضدفرهنگی، در این سال‌ها شاهد رشد ناشران و نویسندگان وابسته و تقویت آن‌ها با سیاست‌های حمایتی دولت بوده‌ایم.
وی اضافه کرد: همه‌ی ما از بحران‌های اقتصادی مردم خبر داریم و می‌دانیم در شرایط حاضر، خرید کتاب از اولویت‌های پایین مردم است. این وضعیت باعث کاهش استقبال مردم از کتاب و کتابخوانی شده. اما در همین شرایط بحرانی، ناشران وابسته به نهادها و ارگان‌های دولتی روز به روز متمول‌تر می‌شوند و از تیراژهای چندده هزارتایی نویسندگانشان خبر می‌دهند. آیا جز این است که بخشی از ناشران و نویسندگانی از این دست از رانت‌ها و سرمایه‌های خارج از قاعده سود می‌برند؟
این نویسنده ضمن انتقاد به رویکرد تبلیغاتی برخی از صاحبان رانت‌های فرهنگی با توهین کردن به شخصیت‌های ارزشمند حوزه‌ی ادبیات، گفت: متاسفانه توهین به نویسندگان معاصر؛ مثل صادق هدایت و هوشنگ گلشیری، به آزمون ورودیه‌ی چتر حمایتی دولت تبدیل شده است.
تراکمه در پاسخ به این سوال که دولت و وزارت ارشاد جدید، چطور باید معضلات موجود را سر و سامان بدهد، افزود: من به حرکت گام به گام و اقدامات جزئی هیچ اعتقادی ندارم. برعکس؛ معتقدم نظام فرهنگی باید با یک زلزله‌ی قدرت‌مند دستخوش تغییرات بنیادین شود. تعریف‌هایی که امروز در مدیریت‌های فرهنگی باب شده، تعریف‌های غلطی‌ست. بنابراین اولین گام رییس جمهور و مدیران فرهنگی‌اش می‌بایست تغییر این تعریف‌ها و بازگشت به تعریف‌های حقیقی باشد.
وی ضمن بیان این مطلب که رییس جمهور باید بداند آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی، حتی به اعتقادات مردم نیز صدمه می‌زند، اظهار داشت: حذف دخالت‌های دولتی از کلیه‌ی امور خلاقه در حوزه‌های فرهنگی هنر، باید از اولویت‌های مدیریت فرهنگی باشد. این کار، شکافتن اتم که نیست! چرا مدیریت فرهنگی ما از تجربیات جهانی استفاده نمی‌کند؟
این نویسنده خاطرنشان کرد: در کدام‌یک از کشورهای توسعه یافته، بررسی قبل از چاپ تا این حد که به ذهن نویسنده ورود پیدا کنند و با اندیشه‌هایش برخورد شود، وجود دارد؟ در کجای جهان سراغ دارید که سانسور به این شکل سیستماتیک و هدف‌مند دنبال شود؟ در بررسی رمان‌هایی که در این سال‌ها با اصلاحیه و حذفیات منتشر شده‌اند، به راحتی می‌توان دریافت که چه هوشمندانه بخش‌هایی از این كتاب‌ها را حذف كرده‌اند، به‌گونه‌ای كه ساختار اثر و مواضع خالق اثر هم دگرگون شده است.
تراکمه که معتقد است ممیزی از کلمه و جمله به صفحه و صفحات متعدد رسیده است. او گفت: اگر رییس جمهور جدید، مطالعه كند، درمی‌یابد که در طول این سال‌ها چه بلایی سر فرهنگ جامعه آمده است و درصدد تغییر مسیر فرهنگ و تولید آثار فرهنگی، به مسیر اصلی‌اش برخواهد آمد.
وی در ادامه به مصائب و معضلاتی که در طول سالهای اخیر گریبان جوایز ادبی مستقل را گرفته است، اظهار داشت: مدیران فرهنگی حاضر چشم روی این حقیقت بسته‌اند که هدف اصلی جوایز و جشنواره‌های فرهنگی و هنری، ایجاد نشاط و شادابی فرهنگی در جامعه است. متاسفانه با رویکردهای اشتباه، سال به سال موجبات کمرنگ شدن و حتی متوقف شدن برخی از جوایز خصوصی را فراهم آوردند. تا جایی که مثلا جایزه‌ی مهرگان و جایزه‌ی هوشنگ گلشیری، مجبورند مراسم اختتامیه‌ی خود را در دفتر كار یا منزلی به شکل خصوصی و با دعوت‌های بسیار محدود و منفك از جامعه برگزار کنند.
تراکمه گفت: مساله‌ی بعدی این است که سانسورهای اداره‌ی کتاب در سالهای اخیر باعث رکود و افت شدید کیفیت آثار داستانی شده. آنچنانکه کتاب‌های منتشر شده، به هیچ وجه نماینده‌ی ادبیات داستانی بالقوه کشور نیستند.
تراکمه در بخش پایانی سخنانش به برخی بداخلاقی‌هایی که مدیران فرهنگی نسبت به اهالی فرهنگ و ادب روا می‌دارند انتقاد کرد و گفت: ارشاد باید به ناشران احترام بگذارد. چراکه این افراد از مفاخر فرهنگی کشور به حساب می‌آیند. ناشرانی مثل آگاه، اختران، چشمه و... که آن‌ها را به تعطیلی کشانده‌اند، بخشی از غرور و حیثیت فرهنگی کشورما به حساب می‌آیند.
وی با اشاره به رای مسوولان ارشاد مبنی بر تعطیلی نشر چشمه افزود: آن زمان در همین خبرگزاری ایلنا خواندم که مدیر مربوطه گفته بود «نشر چشمه را تنبیه کردیم». این جمله نادرست‌ترین جمله‌ای‌ست که می‌شود به اهل فرهنگ نسبت داد!
این نویسنده سرآخر اظهار داشت: اگر آقای روحانی قایل به بهبود شرایط کشور و مردم است، باید معیشت و فرهنگ مردم را به صورت هم‌زمان بهبود ببخشد. چرخ فرهنگ ایران باید بچرخد تا ایران و ایرانی در جهان سرفراز باشد. مضاف بر اینکه شمشیر سیاست را باید از بالای سر حوزه‌ی فرهنگ و هنر برداشت.
