ناشران باید در آوردن كتاب به نمایشگاه، آزاد باشند

ابلنا: فریده خلعتبری(مدیر انتشارات شباویز) درخصوص بیست وششمین نمایشگاه بین‌المللی كتاب تهران می‌گوید: نمایشگاه امسال‏ به شدت خلوت بود و به هیچ وجه قابل مقایسه با نمایشگاه‌های سال‌های قبل نبود. خصوصا در روزهای آغازین و میانی كه در برخی از ساعت‌ها، پرنده توی سالن‌ها پر نمی‌زد.

وی در تشریح خلوتی نمایشگاه و دلایل آن، به خبرنگار ایلنا گفت: دلیل اصلی خلوت بودن نمایشگاه كتاب امسال؛ خصوصا بخش كودك و نوجوان كه ما در آن هرساله غرفه داریم‎؛ نه گران شدن كتاب‌هاست و نه بی‌علاقگی مردم نسبت به كتاب و مطالعه! دلیل اصلی این است كه مردم می‌خواهند با حضور در نمایشگاه كتاب‏ به كتاب‌هایی دست‌رسی داشته باشند كه در كتابفروشی‌ها به آن‌ها دسترسی ندارند. این كتاب‌ها؛ كتاب‌های قدیمی‌تر هستند كه در فروشگاه‌های كتاب پیدا نمی‌شوند‎؛ حال آنكه كتاب‌های سه سال گذشته در همه جا وجود دارند و قابل دسترسی‌اند.

مدیر انتشارات شباویز اضافه كرد: خود من بارها و بارها در همین نمایشگاهی كه گذشت‏، با بازدیدكنندگانی روبرو بودم كه از ما كتاب‌های شاخصی كه ده-یازده سال قبل منتشر كرده‌ایم را می‌خواستند. این نشان می‌دهد كه مردم در نمایشگاه كتاب، مردم به دنبال كتاب‌های خاص و غیرقابل دسترسی در فروشگاه‌ها هستند.

وی اظهار داشت: ما باید این احترام و شخصیت را برای بازدیدكنندگان نمایشگاه كتاب تهران‏، قایل شویم و به آن‌ها امكان دسترسی به كتاب‌های قدیمی را هم بدهیم. و متقابلا‎؛ به ناشران هم این اجازه را بدهیم كه هر كتابی را كه صلاح می‌دانند به نمایشگاه بیاورند. مگر نه این است كه ناشر؛ اجاره‌ی غرفه را واریز می‌كند تا در این ده روز، پاسخگوی مشتریان خود باشد؟ مگر نه این است كه همه‌ی كتاب‌ها با مجوز وزارت ارشاد منتشر شده‌اند؟ پس نباید در كارشان دخالت كنند‎؛ چراكه صد در صد این درایت را دارند كه چه كتاب‌هایی را به نمایشگاه بیاورند و چه كتاب‌هایی را نه!

خلعتبری با اشاره به ماهیت برخی از كتاب‌ها و تمایزشان با یكدیگر، گفت: همانطور كه می‌دانید؛ ویژگی برخی از كتاب‌ها این است كه كندفروش هستند. یعنی فروش‌شان 4-5 سال زمان نیاز دارد. پس چرا باید شانس حضور چنین كتاب‌هایی كه 4-5 سال قبل منتشر شده‌اند را بگیرند و اجازه‌ ندهند كه از سوی ناشران به علاقه‌مندان و جستجوگران این كتاب‌ها ارائه شود؟

وی با رد این نظریه كه افزایش قیمت كتاب‌ها، باعث بی‌انگیزگی مردم برای آمدن به نمایشگاه امسال شده بود؛ گفت: اصلا اینطور نیست! ما در همین سالنی كه امسال در آن غرفه داشتیم، ناشرانی را می‌دیدیم كه به دلیل خلوتی نمایشگاه حاضر شده بودند 10 تا 12 كتاب داستان و رمان و نمایشنامه را به قیمت یكی دو هزار تومان حراج كرده بودند‎؛ یا ناشری را دیدم كه نوشته بود: «یك كتاب بخر؛ دو تا ببر!» یعنی كتاب‌هایش را با نرخ 80 تا 200 تومان به فروش گذاشته بود اما پرنده در غرفه‌شان پر نمی‌زد!

مدیر انتشارات شباویز ادامه داد: این نشان می‌دهد كه برای كتاب‌خوان‌ها‎؛ قیمت كتاب در اولویت نیست؛ بلكه نوع و كیفیت كتاب برایشان مهم است. آن‌ها حاضرند برای كتابی كه می‌خواهند، قیمت‌های جدید را هم متقبل شوند. اما موضوع این است كه كتابی را كه دلشان می‌خواهد می‌خرند، نه هر كتابی كه جلوی رویشان می‌گذاریم.

خلعتبری در پاسخ به این سوال كه در نمایشگاه‌های بین‌المللی وضع به چه شكل است، توضیح داد: در نمایشگاه‌هایی كه من شركت می‌كنم، نمایشگاه‌هایی هستند كه بخش فروش ندارند و تنها مبادله‌ی نشر در آن‌ها اتفاق می‌افتد. اما نمایشگاه‌های دیگری هم هست كه در آن‌ها كتابفروشی هم انجام می‌شود‎؛ مثل نمایشگاه تایپه، سوئد، دهلی و... در هر دو صورت و در تمام نمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی (چه بخش فروش داشته باشند و چه نه!) هرگز به ناشر تحمیل نمی‌كنند كه كتاب‌های چند سال اخیرش را فقط به نمایشگاه بیاورد.

وی ادامه داد: آن‌ها حق انتخاب را برای گزینش كتاب‌هایی كه می‌خواهند به نمایشگاه بیاورند، به ناشر می‌دهند. چون ناشر را به واسطه‌ی تجربیاتی كه در حوزه‌ی نشر داشته، قبول دارند.

مدیر انتشارت شباویز، همچنین در پاسخ به این سوال كه «محدودیت سال انتشار در سال‌های گذشته هم وجود داشته، اما چرا امسال در مقایسه با سال‌های قبل، با این كاهش بازدیدكننده نسبت به سال‌ةای قبل مواجه شدیم؟» گفت: دلیلش این است كه این رویه، كم كم اثرات خود را نشان می‌دهد. یعنی بازدیدكنندگان در طول نمایشگاه‌های سال‌های گذشته به این درك رسیده‌اند كه در نمایشگاه كتاب، نمی‌توانند كتاب‌های قدیمی مورد علاقه خود را(یعنی كتاب‌هایی كه پیش از سه سال اخیر منتشر شده‌اند.) پیدا كنند. به همین دلیل اعتماد و رغبت مردم به حضور در نمایشگاه، امسال كمتر از سال‌های قبل بود.

وی افزود: مردم می‌دانند كه به جای آمدن به نمایشگاه كتاب، می‌توانند در هر روزی از سال به فروشگاه انتشارات مورد نظرشان بروند، به تمامی كتاب‌هایش دسترسی داشته باشند و در نهایت با تخفیف مناسب، كتاب‌هایشان را تهیه كنند. با این حساب چه انگیزه‌ای برای حضور در نمایشگاه خواهند داشت؟