درسگفتار هنر و انقلاب: انقلاب خاموش در زیباییشناسی از واگنر تا رانسیر برگزار میشود
درسگفتار هنر و انقلاب: انقلاب خاموش در زیباییشناسی از واگنر تا رانسیر، توسط صالح نجفی از روز دوشنبه ۱۷ مهرماه از ساعت ۱۷ الی ۱۹ در محل موسسه پرسش برگزار میشود.
ایلنا: درسگفتار هنر و انقلاب: انقلاب خاموش در زیباییشناسی از واگنر تا رانسیر، توسط صالح نجفی از روز دوشنبه ۱۷ مهرماه از ساعت ۱۷ الی ۱۹ در محل موسسه پرسش برگزار میشود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مباحث مطروحه در این دوره به شرح زیر است:
ریشارد واگنر هوا خواه پرشور انقلابهای ۱۸۴۸بود و در انقلاب درسدن (۱۸۴۹) حضوری فعال داشت. به همین سبب، مجبور شد سالهای زیادی را در تبعید بگذراند. واگنر در تبعید تعدادی مقاله جدلی نوشت و از آن جمله، مقالهای با عنوان «هنر و انقلاب». در این مقاله، واگنر با عطف نظر به شکست انقلابهای ۱۸۴۸ از آرمانهای خود درباره تاسیس جامعهای نظیر آنچه به زعم او در یونان باستان وجود داشت سخن میگوید: جامعهای وقف پرورش هنرها و اخلاقاً مستظهر به هنرها.
هفتاد سال پس از نگارش «هنر و انقلاب»، آناتولی لوناچارسکی، تحت تاثیر نخستین تجربههای سیاستهای فرهنگی دولتی که از دل انقلاب ظفرنمون اکتبر بر آمده بود، دو بخش از مقاله کوتاهش را زیر عنوان «انقلاب و هنر» منتشر کرد. لوناچارسکی در آن زمان وزیر آموزش و تنویر افکار عمومی در شوروی بود.
نکته جالب توجه، تفاوت ظریفی است که میان عنوانهای این دو مقاله وجود دارد: در مقاله واگنر، هنر مقدم بر انقلاب است و در مقاله لونا چارسکی، هنر موخر بر انقلاب است. واگنر در پی ناکامی انقلاب از نسبت هنر و انقلاب مینویسد و لوناچارسکی در پی انقلابی کامیاب به این موضوع روی میآورد. این تقدم و تاخر نشان از تضادی دارد که در میان مواضع ایدهئولوژیک دو نویسنده به چشم میخورد. در یک طرف، آهنگساز دربار ساکسونی (امپراطوری سابق آلمان) و مدافع ایده «گزامت کونستورک»] = «هنر جامع و تام» [ایستاده که بعدها نازیها از قلم فرساییهای متاخر او در باب ملیگرایی، میهنپرستی افراطی و یهود ستیزی کمال استفاده را هم از منظر زیباشناسی و هم از منظر سیاست بردند، و در طرف دیگر، مردی را داریم که ۱۲ سال تمام عضو دولتهای لنین و استالین (تا سال ۱۹۲۹) بود. لوناچارسکی در ۱۹۳۳ از دنیا رفت. او از چهرههای مهم و اثر گذار در تدوین سیاستهای فرهنگی شوروی بود.
بحثهای این دوره را از مطالعه تطبیقی این دو مقاله بسیار مهم و همانندیهای ساختاریشان علیرغم تفاوتهای آشکار مواضع مولفانشان آغاز خواهیم کرد و در ادامه میکوشیم که از خلال مباحث بیپایان میان هواداران «هنر متعهد» و طرفداران «هنر برای هنر» و در ترازی فلسفیتر میان قائلان به «دگر آیینی» هنر و متعهدان به «خود آیینی» هنر به دیدگاه بدیل و بدیع فیلسوف رادیکال فرانسوی، ژاک رانسیر، ختم میشود. رانسیر در مقاله «انقلاب زیباشناختی و نتایج آن» به بسته شدن نطفه انقلابی خاموش در زیباشناسی به لطف ایدههای درخشان شیلر در باب نسبت میان مفهوم «بازی» و انسان بودن اشاره میکند. شیلر میکوشد شالودهای برای برقرار ساختن پیوندی دوباره میان هنر و زندگی یا هنر زندگی و ایده بازی پیش نهد.
واگنر نیز آرمانی نظیر این را در شاهکارهای تراژیک یونانیان باستان میجست و لوناچارسکی تلاش میکرد شاّن تازه هنر را در جهان نوبنیادی تعیین کند که تازه در تکاپویزاده شدن و بالیدن بود.
از «هنر و انقلاب» واگنر تا «انقلاب زیباشناختی» رانسیر، شاهد کوشش پیگیری هستیم در راه (باز) تعریف راههای رهایی (اجتماعی و سیاسی) به یاری تجربههای آفرینش – نقد در عرصه هنر و زیباشناسی.
علاقمندان برای حضور در این کلاسها میتوانند به آدرس موسسهٔ پرسش واقع در خیابان ولیعصر، ضلع شمالی پارک ساعی، ساعی یکم، پلاک ۷ مراجعه کنند و همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت این موسسه به آدرس www. qporsesh. com مراجعه و یا با شماره تلفن ۸۸۶۵۸۶۰۳ تماس حاصل نمایند.