شعار تئاتر یعنی تعامل چه زمان محقق خواهد شد؟

ایلنا: معیار هیات بازبینی جشنواره تئاتر فجر برای انتخاب آثار در بخش‌های چندگانه این رویداد چه بوده است، چرا امكان اجرای نمایش‌های ضعیف در بخش اصلی فراهم شد اما نمایش‌ پرمخاطبی مانند «پچ پچه‌های پشت خط نبرد» امكان اجرا در جشنواره را پیدا نكرد، چرا در نشست رسانه‌ای گفته شد حضور در جشنواره تضمین اجرای عموم نیست اما دبیر امروز می‌گوید گروه‌های برگزیده همه بخش‌ها قطعا اجرای عموم دریافت می‌كنند و... این‌ بخشی از سوال‌هایی است كه مشخص نیست آیا پاسخی دریافت خواهد كرد یا خیر.

به گزارش خبرنگار ایلنا، سیعد كشن‌فلاح (دبیر سی و یكمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر) چهارشنبه شب (4 بهمن) در برنامه تلویزیونی مجله تئاتر حاضر شد و برای دومین بار طی ماه‌های اخیر به سوال پاسخ گفت.

كشن‌فلاح در پاسخ به سوالی مبنی بر دلایل حضور آثاری كه قبلا اجرای عمومی داشته‌اند در جدول برنامه‌های جشنواره، گفت: اجرای دوباره این آثار می‌تواند مفید باشد، شاید به دلیل فرصت 30روزه اجرای آثار، علاقه‌مندان امكان تماشای كارهای مورد علاقه خود را از دست داده باشند.

او ادامه داد: البته این اجرای دوباره نمایش‌های موفق طول سال در جشنواره می‌تواند برای هنرمندان و علاقه‌مندان شهرستانی هم كه امكان تماشای كارها در طول سال را نداشته‌اند؛ جذابیت داشته باشد.

این مدیر در همین رابطه به بخش‌های مختلف جشنواره اشاره و تصریح كرد: همین چند شب قبل ازدحام تماشاچیان برای تماشای یكی از آثار حاضر در بخش ویژه متاسفانه منجر به شكسته شدن درب سالن شد كه اشاره‌ای‌ تلویحی به اجرای نمایش «ویتسك» در تالار حافظ و در قالب روز دوم جشنواره محسوب می‌شد.

اشاره به ازدحام مخاطبان پشت درب سالن‌ها درحالی صورت می‌گیرد كه طبق نظر مخاطبان، ازدحام هنگام اجرای نمایش «ویتسك» در تالار حافظ دلیلی جز بی‌برنامه‌گی در صدور كارت‌های vip نداشت. چرا كه طبق مشاهدات عینی خبرنگار ایلنا، تمام مردمی كه از روزها قبل بلیت خریداری كرده بودند و همچنین خبرنگاران علی‌رغم حضور به موقع و سروقت پشت درب سالن نگه‌داشته شدند تا ابتدا میهمانان جورواجور جشنواره از سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف حتی در صورتی كه بسیار دیر به سالن برسند وارد شوند تا اگر جایی باقی‌ماند نوبت به آن‌ها برسد.

جشنواره‌ها همواره شاهد چنین ازدحام‌هایی بوده‌اند و قطعا امر جدیدی اتفاق نیفتاده است، تعداد مخاطبان نمایش موردنظر دبیر جشنواره به سادگی قابل هدایت بود، اما گویا عزم عملی در هدایت منظم تماشاگران برای ورود به سالن نمایش وجود نداشت. حال سوال این است؛ اگر یكی از تماشاچیان در این بی‌نظمی پیش آمده دچار آسیب‌دیدگی می‌شد، آیا مسئولان محترم جشنواره همچنان خود را بانی و مسئول این واقعه قلمداد می‌كردند یا خیر؟

كشن‌فلاح همچنین در پاسخ به سوالی دیگر در ارتباط به دلایل حضور اندك هنرمندان پیشكسوت تئاتر كشور در جشنواره سی‌ویكم، اظهار كرد: ما در بخش‌های مختلف جشنواره حضور جوانان در كنار افراد با تجربه را شاهد هستیم و شما نمی‌توانید با مرور نام‌ها تركیب بین میان‌ سال‌ها و جوانان را شاهد باشید.

او با بیان اینكه چرا حضور پیشكسوت‌ها فقط در حوزه كارگردانی مورد توجه قرار می‌گیرد، گفت: در حوزه كارگردانی جوان‌گرایی شده است، اما باید مجموعه آثارجشنواره را در كنار هم دید و نسبت به كاهش حضور افراد پیشكسوت در این دوره نظر داد. ما الان جوانی 28 ساله را در تركیب جشنواره داریم كه بازیگری پیشكسوت همچون گلاب آدینه در نمایش ایشان ایفای نقش كرده است.

وی اضافه كرد: به عقیده من به عنوان یك معلم، از میان جوانان نخبه‌هایی بیرون می‌آید كه اگر به آن‌ها فرصت داده نشود استعداد او از دست می‌رود. همه باید امكان رقابت در جشنواره را داشته باشند و از میان آن‌ها هركدام بهتر بود می‌تواند برای اجرای عمومی معرفی شود.

كشن‌فلاح در این بخش تلویحا به اجرای نمایش «بیوه‌های غمگین سالار جنگ» نوشته محمدامیر یاراحمدی و كارگردانی شهاب‌الدین حسین‌پور اشاره داشت. اما گذشته از این استثنا،عنوان نكرد چه عاملی موجب شد طی این مدت شاهد آثارزیادی باشیم كه تماشاچیان در میانه اجرا سالن را ترك كردند اما نمایشی پرمخاطب و موفق مثل «پچ پچه‌های پشت خط نبرد» به كارگردانی اشكان خیل‌نژاد امكان اجرا در جشنواره پیدا نكرد. چرا نام افرادی مانند علیرضا نادری، محمد رحمانیان، نادربرهانی مرند، محمد یعقوبی، فرهاد مهندس‌پور و... دیده نمی‌شود و جوانتر‌هایی كه مسئولان معتقدند گوی سبقت از اساتید خود ربوده‌اند چطور قرار است جای خالی این افراد را در جشنواره پر كنند.

دبیرسی و یكمین جشنواره بین‌المللی تئاترفجر در ادامه صحبت‌های خود در برنامه مجله تئاتر، با اشاره به قولی كه قبلا از مسئلولان گرفته است، اشاره كرد و گفت: آثاری كه در بخش‌های مختلف جشنواره مورد تقدیر داوران قرار بگیرند حتما اجرای عمومی خواهند داشت، این قولی است كه من پیش از اعلام فراخوان جشنواره از مدیرمركز گرفته‌ام و آثار برگزیده هر بخش حتما اجرای عمومی دریافت می‌كند.

او در همین رابطه ادامه داد: از مدیران سالن‌ها مختلف تئاتری هم درخواست كرده‌ایم آثار را ببینند تا به این واسطه بتوانند نمایش‌های منطبق با شرایط سالن خود را برای برنامه‌ریزی پس از جشنواره انتخاب كنند.

این گفته نیز درحالی بیان شد كه طی نشست رسانه‌ای دبیر جشنواره و مدیركل مركزهنرهای نمایشی به هیچ وجه سخنی از تضمین اجرای عمومی آثار به میان نیامد، بلكه مدیران برعهده گرفتن هرگونه مسئولیت بابت تضمین اجرای عمومی آثار را منتفی دانستند، بر همین اساس قطعی بودن اجرای عمومی نمایش‌های برگزیده در تمام بخش‌ها گفته جدیدی است.

وی با تاكید بر اینكه در حوزه تئاتر هیچ اثری رد نیست، بیان كرد: از نظر ما هیچ اثری رد نشده و فقط در مقایسه با دیگر آثاردر اولویت قرار نگرفته است، در همین دوره شاهد كارهایی بودیم كه با فراهم شدن فرصت یك‌ماهه برای تمرین و برخورداری از مشاور با تجربه قابلیت بهتر شدن داشت.

این اشاره نیز در حالی اتفاق افتاد كه تعدادی از آثار(مشخصا نمایش راز اثر اعظم بروجردی) ابتدا طبق نظرهیات بازبین مردود اعلام شد اما طبق نظر دبیر به جشنواره بازگردانده شد و در بخش ویژه هم قرار گرفت. حال اینكه چطور و طبق چه معیاری اثر مردودی به یك‌باره قابلیت حضور در این بخش ویژه جشنواره را پیدا كرد سوالی است كه خبرنگاران امیدی به دریافت پاسخ آن ندارند.

كشن فلاح در این برنامه همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینكه آیا به گروه‌هایی برای حضور در جشنواره سفارش داده شده است، اظهار كرد: بله، قبل از شروع جشنواره به افرادی برای حضور در سفارش داده شد كه تعدادی از آن‌ها طبق نظر بازبین‌ها امكان قرار گرفتن در بخش مسابقه را نیز پیدا كردند.

اما بخش پایانی صحبت‌های دبیر جشنواره صرف پاسخ به سوال‌ درباره مشكلات پیش آمده برای افراد و گروه‌هایی شد كه امكان حضور در جشنواره را پیدا نكردند، پاسخ‌هایی كه انتظار می‌رفت دبیر محترم خیلی پیشتر نسبت به پاسخگویی در رابطه با آن‌ها اقدام كند.

وی در این زمینه، اظهار كرد: برخی از افراد در این دوره برخورد‌ خوبی نداشتند كه به نظر من خیلی به رفتارهای تئاتری نزدیك نبود. مثلا گروهی داشتیم كه ابتدا كار آن‌ها برای حضور در جشنواره انتخاب شده بود اما در ادامه احساس كردیم ضعف‌هایی دارد كه امكان اجرا نخواهد داشت. اما آن‌ها تا این مسئله را متوجه شدند نشست خبری گذاشتند و سالن اجرا را بهانه كردند و گفتند به این دلیل از جشنواره انصراف می‌دهند.

كشن‌فلاح در پایان، گفت: كار هنری بخصوص در زمینه تئاتر نیاز به اخلاق حرفه‌ای دارد كه جوانان باید از پیشكسوت‌ها یاد بگیرند. تئاتر یعنی تعامل؛ اخلاق هنری و تئاتری باید در میان هنرمندان این عرصه در جریان باشد كه به نظر گاهی تعطیل می‌شود و به نظر من جوان‌ترها باید آن را از بزرگترها و پیشكسوت‌ها یاد بگیرند. طی این سا‌ل‌ها توجه به مسائل مالی در حوزه تئاتر بیشتر شده كه اصلی مهم است اما بنیان تئاتر را شكل نمی‌دهد.

شعار تئاتر یعنی تعامل؛ مبحثی است كه خبرنگاران از ابتدای تكیه زدن سعید كشن‌فلاح بر صندلی دبیری جشنواره سی و یكم پی‌گیر تحقق آن برای دریافت پاسخ سوال‌های خود درباره رویدادهای قبل و در حین برگزاری جشنواره بودند، اما برخلاف اندرز پیشكسوت محترم، تنها تعامل یك‌سویه با نگاهی از بالا به پایین اتفاق افتاد كه موجب شد خبرنگاران سرانجام از پی‌گیری برای دریافت پاسخ سوال‌های خود مانند تعدادی از هنرمندان انصراف بدهند. دبیر جشنواره سی ویكم درحالی شعار تئاتر یعنی تعامل را مطرح می‌كند كه طی این چند ماه‌، تنها دو مرتبه به سوال‌ها درباره نحوه برگزاری جشنواره تئاتر فجر پاسخ داده است و البته كه دومی بیشتر جنبه حضور تلویزیونی داشت تا پاسخگویی.