کتاب درسی نباید غلط چاپی داشته باشد زیرا ضامن آن حکومت است

به گزارش خبرنگار ایلنا، حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در سیزدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدید آورندگان مواد و رسانه‌های آموزشی و تقدیر از برترین‌های جشنواره شهید حججی گفت: من این گردهمایی و این جلسه را از دو جهت مهم می‌دانم؛ اول از جهت توجه به کتابهای درسی و احترام به مولفین و دوم از جهت توجه به موضوع دفاع مقدس و ایثارگران و رزمندگان و نیز نمادهای برجسته‌ در دفاع مقدس همچون شهید حججی که نامبردار شده است.

وی ادامه داد: نفس اهتمام به کتاب درسی و احترم به مولف یک امر شایسته است من کاملا این اهتمام را تایید و تحسین می‌کنم. مولفین کتاب درسی معمولا گمنام باقی می‌مانند و گویی مولف نیستند و کمتر اشخاصی در جامعه ما به عنوان مولف کتاب درسی شناخته شدند و کسی با این صفت و حیثیت شناخته نمی‌شود اما یک دلیل آن این است که اسم مولف روی جلد کتاب نمی‌آید. البته سابقا اینطور بود ولی امروزه اینگونه نیست و دیگر اسم مولف روی کتاب درسی نمی‌آید. از زمانی که کتاب‌ها تک مولفی شدند یا یک کتاب برای همه سراسر کشور تالیف شد، دیگر برای کسی فرقی نمی‌کرد مولف کیست اما پیش‌تر یک کتاب درسی چند مولف داشت و اسامی‌شان روی کتب درسی درج می‌شد. خوب است مسئولان اسم مولف را روی کتاب درج کنند.

عادل با بیان اینکه به مولفین بی‌توجهی می‌شود، اضافه کرد: متاسفانه مولف کتاب درسی بی‌ارج هستند و عموما با یک اعتبار مادی و معنوی از آنان تقدیری نمی‌شود از این رو این نوع جلسات که برای قدردانی از مولفین تشکیل می‌شود خیلی شایسته است. کتاب درسی خیلی مهمتر از هر کتاب دیگری است، کتب درسی همچنین از حیث شمارگان حائز اهمیت است مثلا اگر امروز برای کتب دبیرستان شمارگان یک میلیون جلد است معنی آن این است که حداقل یک میلیون نفر مخاطب این کتاب هستند. علاوه بر این سطر به سطر کتاب درسی آموخته و آموزش داده می شود ولی دیگر کتاب‌ها اینگونه نیستند کتاب درسی به نوعی در ذهن دانش آموز تزریق می‌شود به همین جهت مولف کتاب درسی زحمت بیشتری دارد و مولف کتب درسی خیلی کارها می‌کند که مولف کتاب غیردرسی نمی‌کند.

او افزود: کتاب غیردرسی نوشتن خیلی مفهموم بیشتری از خود مولف دارد. مولف کتاب درسی نمی‌تواند عنان قلم را رها کند و انشا بنویسد و دانش آموز را تحت تاثیر قرار دهد و از این رو کار سخت‌تری دارد زیرا هر کلمه‌اش حساب شده است. خیلی از کارها برای کتب درسی واجب و برای کتب غیردرسی مستحب است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی تاکید کرد: کتاب درسی نباید هیچ غلط چاپی داشته باشد و این معنا ندارد که برای کتاب درسی غلطنامه درست کنیم زیرا ضامن کتب درسی حکومت است از این رو هیچ غلطی نباید در آن وجود داشته باشد، از طرفی  برخی کتب درسی را مرجع قرار می‌دهند و می‌گویند در کتاب درسی اینگونه نوشته شده است.

وی ادامه داد: تا زمانی که به سازمان پژوهش نیامده بودم، ظرافت و حساسیت کتاب درسی را لمس نکرده بودم و متوجه شدم هر چقدر پایه درسی پایین‌تر است، نوشتن سخت‌تر است.

حداد عادل با بیان اینکه کتاب درسی هر کلمه‌اش حساب دارد، افزود: خیلی از کارها برای کتاب‌های معمولی، مکروه است اما برای کتاب درسی حرام است؛ یک نمونه موضوع غلط گیری در کتاب درسی است یعنی کتاب درسی غلط چاپی نباید داشته باشد  و نباید برای کتاب درسی غلط نامه درست کنیم.

وی تصریح کرد: نمی‌شود کتاب درسی را سرسری گرفت و حتی یک غلط چاپی داشته باشد. مثلاً اگر   در کتاب ریاضی به جای به علاوه، منها باشد، مشکل ایجاد می‌شود زیرا فرض معلم و شاگرد این است که آنچه در کتاب درسی آمده است، حتما درست است و باید این فرض را محترم بشماریم.

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی افزود: به عنوان مثال در کتاب‌های طبیعی و زیست‌شناسی در کلاس هشتم ۱۳۳۷، حیوانات را معرفی می کردند که درباره بالن آمده بود «خوراکش حیوانات کوچک است» اما نقطه «خ» افتاده بود و معلمی خوانده بوده بالن حوراکش ماهی‌های کوچک است؛ معلم به بچه‌ها گفته بود ماهی‌های کوچک کنار بالن جمع می‌شود و حورا می کشد یعنی معلم با خود  می‌گوید کتاب درست است و اینگونه توجیه می‌کند.

حداد عادل با بیان اینکه امروزه در نثر فارسی ما عبارات زاید فراوان است، اظهار کرد: احتیاجی به آوردن عبارات زاید نیست و از این جور کلمات زاید در نوشته‌های ما به خصوص نثر اداری وجود دارد اما در کتاب درسی حتی‌الامکان عبارات باید شسته و رفته و ساده باشند. مثلاً در دعوت‌نامه می نویسم «بدین وسیله دعوت می‌شود» که «بدین وسیله» زائد است و از این بدین وسیله‌ها در نوشته‌ها فراوان است.

وی با تأکید بر اینکه بخش ویراستاری را در کتاب‌های درسی باید تقویت شود، افزود: اهمیت ویراستاری کمتر از اهمیت تألیف نیست و اگر ناشری موفق است، بخش ویراستاری توانایی دارد و ویراستاری کتاب درسی تخصصی است و باید ویراستار دوره تخصصی ببیند. ما در فرهنگستان، گروه آموزشی مخصوص زبان و ادبیات فارسی داریم و در خدمت کتاب درسی هستیم.

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ادامه داد: یک جنبه دیگر موضوع تأثیر در ذهن دانش‌آموز است چراکه سازمان پژوهش، آشپزخانه تغذیه ذهن نسل آینده کشور است و هر کدام از ما اگر خویشتن خویش را بکاهیم و ذهن‌مان را تجزیه و تحلیل کنیم، سنگ بنای ارزش‌ها و نگرش‌هایمان در کتاب درسی بنا نهاده شده است

وی اضافه کرد: آموزش در کودکی مثل حک کردن سنگ است که تکان نمی‌خورد و ما به عنوان مولف باید خیلی احساس مسؤولیت کنیم چراکه مردمی هستند که در عمرشان به غیر از کتاب درسی، کتاب دیگری نمی‌خوانند و حتی در روستایشان کتابفروشی نیست.

حداد عادل با بیان در تهران هم با این وضعیت کتابفروشی‌ها با مشکل مواجه می‌شوند، گفت: با این شرایط اقتصادی، صنعت نشر رو به ورشکستگی است و کتابفروشی دیگر شغل درآمدزایی نیست. صنعت نشر در خطر است.

 رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با تأکید بر اینکه جاذبه در کتاب درسی، استحکام آن، صحافی و شیرازه کتاب باید متفاوت از کتاب معمولی باشد، گفت: کتاب درسی باید استحکام داشته باشد و دوست داشتنی باشد.

وی با بیان اینکه تصویرگری در کتاب درسی یک تصویرگری فوق تصویرگری معمولی است، افزود: خیلی از ایرادات به نظام تعلیم و تربیت با تألیف درست کتاب درسی قابل پیشگیری است‌ یعنی برای متفکر بار آوردن دانش‌آموزان باید ابتکار عمل به خرج داد و کتاب درسی باید به دقت ارزیابی شود.

حداد عادل تصریح کرد: ارزش‌های اسلامی و انقلابی و اصولی مثل دفاع مقدس و چهره کردن افرادی که شایستگی الگو شدن دارند مثل شهید حججی، احترام به به همه شهداست و مبارک است که کتاب درسی عنایت و الطفات خاصی به مباحث دفاع مقدس دارد.