عدم توجه برنامه ششم توسعه به آسیب‌های اجتماعی/ برای پیشگیری از خودکشی برنامه نداریم

حبیب‌الله مسعودی فرید در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا؛ درباره احکام برنامه ششم توسعه در خصوص آسیب‌های اجتماعی با بیان اینکه در حال حاضر حکم مستقیمی در خصوص آسیب‌های اجتماعی نداریم، گفت: مثلا ماده 9 پیشنهادی لایحه برنامه ششم توسعه به موضوع عدالت اجتماعی اشاره کرده و دراین خصوص موضوع اصلاح قانون هدفمند کردن یارانه‌ها را مطرح کرده است.

وی با بیان این مطلب افزود: قصد از طرح اصلاح قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، آن است که بتوانند از طریق این اصلاحیه به ارتقا شاخص‌های عدالت اجتماعی و حمایت اجتماعی از خانواده‌های نیازمند کمک کنند، اما بندهای دیگری که در این لایحه 21 ماده‌ای مستقیما به موضوع آسیب‌های اجتماعی بپردازد، ندیده‌ام.

مسعودی فرید با تاکید بر روند خوب توجه به آسیب‌های اجتماعی در کشور باتوجه به اقدامات بخش‌های فعال در این حوزه اظهار کرد: در حال حاضر گفتمان زیادی در خصوص آسیب‌های اجتماعی در رسانه‌ها، معاونت امور زنان ریاست جمهوری، وزارت کشور، نیروی انتظامی و دولت داریم.

نگاه توسعه‌ای به بخش اجتماعی نتایج مثبتی به دنبال دارد

وی با بیان اینکه موضوع لایحه برنامه ششم که به نوعی نشان‌دهنده رویکردها و جهت‌گیری‌های دولت در برنامه 5 ساله آینده است، عنوان کرد: به نظرم این امکان وجود داشت که در برنامه ششم توسعه به مسائل اجتماعی و به خصوص به گروه‌های جمعیتی کودکان و نوجوانان توجه بیشتری کرد.

معاون اجتماعی سازمان بهزیستی خاطرنشان کرد: بسیاری از کشورها در برنامه‌هایشان به این گروه توجه کرده و حتی درصدی از تولید ناخالص ملی خود را روی کودکان و نوجوانان به عنوان آینده‌سازان کشور سرمایه‌گذاری می‌کنند که جای این موضوع در برنامه‌های توسعه‌ای کشور است.

وی با تاکید بر ضرورت توجه به بخش‌های مختلف به ‌ویژه بخش اقتصادی گفت: اگر با نگاه توسعه متوازن به بخش‌های اجتماعی هم توجه می‌شد، می‌توانست؛ پیامدهای بهتری برای ما به دنبال داشته باشد.

مسعودی فرید درخصوص اینکه چرا به حوزه آسیب‌های اجتماعی در برنامه ششم توجه زیادی نشده است، عنوان کرد: دوستانی که فرایند تدوین را انجام می‌دهند با پیشنهادهای متعددی از طرف دستگاه‌های مختلف مواجه می‌شوند به همین دلیل نیز کارگروه‌های مختلفی همچون کارگروه آموزش، کارگروه حوزه زنان، کارگروه حوزه آسیب‌ها، رفاه و... تشکیل می‌شود.

معاون سازمان بهزیستی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در خصوص اقدام به خودکشی 13 کودک و نوجوان دانش‌آموز در سال جاری و همکاری وزارت آموزش و بهزیستی برای پیشگیری از چنین مواردی گفت: خودکشی در گروه‌های سنی نوجوانان عمدتا از جنس سلامت بوده و به سلامت فردی و خانوادگی فرد باز می‌گردد.

 وی با اشاره به اینکه خودکشی تظاهری از وجود شرایطی است، تصریح کرد: بیش از 95 درصد افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند، در زمان این اقدام از ثبات روانی برخوردار نیستند. به همین علت بسیاری از کشورها در خصوص ارتقا سلامت روان کار کرده‌اند تا به کودکان یاد دهند در زمانی که با موارد چالش‌انگیز مواجه می‌شوند چه اقداماتی انجام دهند.

اقدامات مشاوره‌ای در مدارس باید تقویت شود

مسعودی فرید ادامه داد: همچنین این کشورها اقدامات مشاوره‌ای را در مدارس تقویت کرده و حتی معلمان را آموزش‌ داده‌اند تا بتوانند شرایطی را که در دانش‌آموز ایجاد شده و می‌تواند به نوعی اعلام خطر برای اقدام به خودکشی باشد و همچنین تغییرات رفتاری را زودتر شناسایی کرده و به دستگاه‌های مربوطه اعلام می‌کنند.

وی با تاکید براینکه بسیاری از کشورها برنامه ملی پیشگیری از خودکشی را طراحی و اجرا کرده‌اند، گفت: معمولا در اکثر کشورها حوزه‌هایی همچون وزارت بهداشت تولیت این کار را برعهده داشته، اما از سایر دستگاه‌ها هم کمک گرفته‌اند، لذا در حوزه نوجوانان یکی از مهم‌ترین بخش‌ها نظام سلامت و پس از آن آموزش و پرورش است.

معاون اجتماعی سازمان بهزیستی یادآور شد: بررسی‌ها در آمریکا نشان داده است که بسیاری از افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند؛ طی 6 ماه پیش از این اقدام به نوعی مراجعه به نظام سلامت داشته‌اند که این مراجعه لزوما به دلایل روانشناختی نبوده بلکه به دلایلی مثل سرماخوردگی و...نیز بوده است.

مسعودی فرید با اشاره به اینکه اگر سیستمی وجود داشته باشد که بتواند این موارد را شناسایی کند می‌تواند منجر به مداخله به هنگام شود، ادامه داد:  جمع بندی من آن است که ابتدا باید حوزه سلامت را در آموزش و پرورش تقویت کنیم و در خصوص ارتقا سلامت روان کودکان و نوجوانان اقدام کنیم تا آنان بتوانند هیجانات خود را مدیریت کنند.

دانش‌آموزان فاقد مهارت زندگی هستند

وی با تاکید برلزوم آموزش مدیریت حل مساله و آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس که سال‌ها مورد تاکید بوده است، تصریح کرد: پس  ازگذشت 20 سال باید بیش از 80 درصد دانش‌آموزان ما دارای این مهارت‌ها باشند که متاسفانه در سیستم آموزش و پرورش ما چنین نیست.

معاون اجتماعی سازمان بهزیستی با اشاره به ضرورت همکاری وزارت بهداشت و آموزش و پرورش در خصوص ارتقا سلامت دانش‌آموزان گفت: یکی از ماموریت‌های اورژانس اجتماعی و خط 123 سازمان بهزیستی مداخله در موارد اقدام به خودکشی است که می‌توانند به فردی که اقدام به خود کشی کرده یا قرار است؛ خودکشی کند ارتباط گرفته و خدمات خود را ارائه دهند. موضوع اقدام به خودکشی اقدامی تیمی است که نیاز به همکاری وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی دارد.

مسعودی فرید با یادآوری امضا تفاهم‌نامه میان سازمان بهزیستی، وزارت آموزش، وزارت رفاه، وزارت بهداشت، قوه قضائیه و سازمان مدیریت و برنامه ‌ریزی کشور برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در میان دانش‌آموزان، خاطرنشان کرد: محوریت این اقدامات با آموزش و پرورش بوده و جلسات آن مرتبا برگزار می‌شود. یکی از اهداف این تفاهم‌نامه آن است که بتوانیم؛ با ارتقا سلامت اجتماعی وپیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در میان دانش‌آموزان از پیشامد چنین مواردی جلوگیری کنیم، اما به طور ویژه برای خودکشی ما برنامه‌ای نداریم و یکی از موضوعاتی که می‌توان در خصوص آن برنامه‌ریزی بهتری انجام داد؛ قطعا موضوع خودکشی است.