حفاظت از نقاط داغ تنوع‌زیستی جایگزین حفاظت از گونه‌های بارز می‌شود
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در تشریح اقدامات سال گذشته و برنامه‌های سال جدید گفت: در حال تهیه مدلی برای حفاظت از نقاط داغ تنوع‌زیستی در کشور هستیم و در این رابطه سعی داریم از حفاظت صرف از گونه‌های شاخص عبور کنیم و رویکرد سازمان را به سمت حفاظت از زیستگاه‌ها و نقاط داغ تنوع‌زیستی ببریم.
به گزارش ایلنا، حمید ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در تشریح اقدامات سال گذشته و برنامه‌های سال جدید بیان داشت: دانش‌محوری، مشارکت‌پذیری، استفاده از تکنولوژی‌های نوین در حفاظت، توافق‌سازی و اقتصادی کردن حفاظت محورهای اصلی اقداماتی است که در سال گذشته انجام یافت و در سال جدید نیز رویکرد ما بر مبنای این محورها خواهد بود.
وی با اشاره به تهیه برنامه اقدام برای ۴ سال آینده در معاونت محیط زیست طبیعی، افزود: این برنامه اقدام بر مبنای محورهای مذکور تهیه شده است و برای تحقق این امر تمرکز جدی بر تدوین برنامه ها، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی داشتیم که تحقق این سیاست‌ها را تسهیل می‌کند.
او به دستورالعمل مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی در اجرای طرح‌های مدیریت مناطق چهارگانه و برنامه زیست بومی تالاب‌ها به عنوان یکی از این زیرساخت‌های جلب مشارکت مردم اشاره کرد و گفت: در این راستا چند آیین‌نامه اجرایی نیز برای تسهیل کسب و کارهای محیط‌زیستی جهت تصویب در دولت آماده شده است و این دستورالعمل‌ها در مرحله نظر خواهی از سمن‌های تخصصی است.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین از تهیه برنامه جامع ۵ساله حفاظت موثر و احیای گونه یوزپلنگ آسیایی و زیستگاه‌های آن در ماه‌های اخیر خبر داد و گفت: این برنامه با مشارکت متخصصین امر تهیه شده و عملیات اجرایی آن نیز آغاز شده است اما اعتبارات تخصیصی فعلی قادر به پاسخگویی به نیازها نیست.
وی گفت: آخرین فرصت‌ها برای نجات این‌گونه از انقراض در حال سوختن است و سرعت تخریب زیستگاه‌ها از سرعت اقدامات دولت بسیار بیشتر است،
اگر برنامه نجات یوز تامین اعتبار نشود انقراض این گونه قطعی خواهد بود
ظهرابی تاکید کرد: اگر برنامه نجات یوزپلنگ‌تامین اعتبار و اجرا نشود انقراض این گونه قطعی خواهد بود و این امر شکست بزرگی برای محیط زیست کشور خواهد بو و متاسفانه کاملا روشن است که ابعاد این‌عدم توفیق فقط به محیط زیست محدود نخواهد بود و به عنوان نمونه بارزی از مدیریت در کشور تحلیل خواهد شد. در عوض در صورت توفیق می‌تواند ارایه دهنده یک موفقیت بزرگ و مورد استقبال جهانی قلمداد شود و بیانگر توان علمی متخصصان محیط زیست کشور بوده و به عنوان نشانه حمایت دولت و حاکمیت از محیط زیست در سطح جهان بدرخشد.
ظهرابی استفاده از تکنولوژی‌های نوین را از جمله برنامه‌های اصلی این سازمان در سال جدید دانست و تصریح کرد: استفاده از این ابزارها در پایش‌های سال جدید ملموس و قابل توجه خواهد بود و ما برای توسعه این امر برنامه‌ریزی‌های مفصلی داریم.
وی ادامه داد: برای توسعه پایش‌های مناطق تحت حفاظت با استفاده از تکنولوژی‌های نوین با شرکت‌های دانش بنیان مذاکراتی انجام شده و قصد داریم در این خصوص حداکثر تا خرداد ماه فن بازاری راه‌اندازی کنیم تا ضمن دعوت از شرکت‌هایی که در این زمینه تجربیاتی دارند با ارایه دستاوردهای این شرکت‌ها و اطلاع یافتن آن‌ها از نیازهای سازمان زمینه ارتباط دوسویه‌ای بین این متخصصان و شرکت‌ها با مدیران وکارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست فراهم شود و بتوانیم حداکثر بهره را از این ظرفیت‌ها داشته باشیم.
او اضافه کرد: استانداردسازی سایت تکثیر در اسارت یوزپلنگ نیز در حال اتمام است و دارای پیشرفت فیزیکی بالای نود درصد است اما به خاطر شروع فصل جفت گیری یوزپلنگ‌ها بخشی از کار را متوقف کردیم و این پروژه تا پایان بهار امسال به اتمام می‌رسد.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به نصب «چیتاران» در سایت تکثیر در اسارت یوزپلنگ آسیایی، تاکید کرد: این سایت برای اولین بار در حال استانداردسازی است و فضای مناسب برای برآورده کردن تمامی نیازهای گونه در این سایت در نظر گرفته شده است.
ظهرابی بیان داشت: همچنین طرح‌های انتقال طعمه و ایمن‌سازی مسیر تردد یوز در جاده میامی عباس آباد نیز در حال انجام است و در این راستا وزارت راه نیز اقداماتی را برای فنس‌کشی در این مسیر آغاز کرده اما در واقع از عملکرد وزارت راه در این زمینه رضایت نداریم چرا که این طرح با کندی محسوسی پیش می‌رود و به نظر می‌رسد در اولویت وزارت راه نیست.
وی با اشاره به روشن‌سازی مسیر و نصب تابلو در بخش اعظم جاده عباس‌آباد-میامی، گفت: سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز برای پروژه ایمن‌سازی جاده بودجه‌ای نزدیک به ۲۵ میلیارد تومان تامین اعتبار کرده و به زودی عملیات اجرایی فنی کشی توسط سازمان آغاز خواهد شد.
وی گفت: همچنین سرعت مجاز در این منطقه نیز بعد از انجام آزمایشی و با پیگیری‌های سازمان محیط‌زیست به تصویب کمیته‌های تخصصی مربوطه رسیده و با توجه به نتایج امید بخش این طرح در کاهش تلفات جاده‌ای انسان و حیات وحش انتظار می‌رود به صورت قطعی به تصویب مراجع ذیربط برسد.
او یادآور شد: در برخی از مناطق تحت مدیریت فراخوان سرمایه‌گذاری برای توسعه سایت طبیعت‌گردی در مناطق تحت حفاظت برای افزایش سطح مشارکت مردم و جوامع محلی را نهایی کردیم و در حال عقد قرارداد هستیم و در این راستا طرح‌های اجرایی پارک ملی گلستان نیز به اتمام رسیده است.
وی اظهار کرد: طرح‌های اجرایی سایر مناطق نیز در دست تهیه است که شامل طراحی امکانات مورد نیاز و حتی طراحی مبلمان متناسب با طبیعت منطقه و تعیین مدل مالی مشارکت خواهد بود که در این راستا مشاور ی به کار گرفته خواهد شد تا سرعت و دقت امور افزایش پیدا کند.
او گفت: سازمان در خصوص سرمایه‌گذاری ومدل‌های مرتبط تجربه چندانی ندارد و لذا این امر باید با دقت و حساسیت زیادی پیش برود و حتما حضور مشاوران ذیصلاح و مجرب اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
ظهرابی به‌روزرسانی و اصلاح دستورالعمل مربوط به سرمایه‌گذاری افراد حقیقی و حقوقی در بهره‌برداری تفرجی از مناطق تحت مدیریت را از جمله اقدامات مهم و تاثیرگذار این معاونت در سال گذشته عنوان کرد و افزود: این اقدام می‌تواند به جلب مشارکت، توافق‌سازی و اقتصادی کردن مشارکت بیانجامد که باید با روش‌های علمی روز بتوانیم این امر را در کشور توسعه دهیم.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست بیان کرد: تهیه شناسنامه ژنتیکی گونه‌های در معرض خطر تهدید نیز در حال انجام است و پایگاه داده تنوع زیستی کشور نیز از جمله موضوعات مهم و در دست اقدام معاونت طبیعی است که تمامی اطلاعات در سه سطح اکوسیستم، گونه و ژن در آن بارگذاری خواهد شد.
ظهرابی تصریح کرد: بخش‌هایی از این پایگاه در دسترس عمومی قرار خواهد گرفت، بخش‌هایی در دسترس پژوهشگران و دانشگاهیان و بخش‌های دیگری نیز در دسترس کارشناسان سازمان خواهد بود.
وی گفت: در این راستا با تعدادی از موسسات مردم نهاد که داده‌های مرتبط با گونه‌های مختلف پستانداران، پرندگان و خرندگان را ثبت می‌کنند، جلساتی داشتیم و از آن‌ها خواستیم تا اطلاعات خود را در این سامانه بارگذاری کنند.
او افزود: در مورد تامین امکانات و تجهیزات حفاظتی نیز برنامه‌ریزی لازم انجام گرفته است و این با همکاری معاونت توسعه و یگان حفاظت انجام گرفته و تجهیزاتی را برای به کارگیری فناوری‌های نوین در برخی از مناطق کشور در نظر گرفته‌ایم که خرید آن‌ها در حال انجام است.
وی گفت: یکی از اساسی‌ترین مشکلات حفاظت در کشور نبود خودروی عملیاتی مناسب است که در این زمینه با اولویت دهی تخصیص از طریق طرح‌های معاونت طبیعی و تنوع زیستی تامین اعتبار برای خرید ۷۵ دستگاه خودروی خارجی مناسب انجام شده که امیدوارم سازمان بتواند به موقع خرید این خودروها را نهایی کند.
این مقام سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: علاوه بر گونه در معرض خطر انقراض یوزپلنگ آسیایی، برنامه جامع حفاظت از گونه میش مرغ نیز تهیه و تدوین شده است و حفاظت و احیای این گونه در معرض خطر انقراض در حال انجام است.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست خبر داد: همچنین برنامه ریزی برای معرفی مجدد گونه گوزن زرد به زیستگاه‌های طبیعی آن در حال انجام است و بعد از قریب به نیم قرن حداقل در ۳ سایت دیگر رهاسازی گوزن انجام خواهد گرفت.
وی در خصوص استفاده از روش‌های روز و علمی در دنیا برای حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی کشور، گفت: با همکاری دانشگاه تهران در حال تهیه مدلی برای حفاظت از نقاط داغ تنوع‌زیستی در کشور هستیم و در این خصوص سعی داریم از حفاظت صرف از گونه‌های شاخص عبور کنیم و رویکرد سازمان را به سمت حفاظت از زیستگاه‌ها و نقاط داغ تنوع‌زیستی ببریم. این مساله باعث خواهد شد تا هم چتر حفاظتی و گستره حفاظتی بیشتری را تحت پوشش قرار دهیم و هم حفاظت به صورت علمی و مطابق مدل‌های روز دنیا انجام گیرد.
او با اشاره به اینکه این طرح باعث خواهد شد تا شبکه تنوع زیستی در کشور حفظ شود، تصریح کرد: همچنین سعی خواهیم کرد تا ارتقاء و افزایش سطح مناطق چهارگانه در کشور به گونه‌ای باشد که کریدورها و مناطق بینابینی با مشارکت مردم و از طریق برنامه‌های حفاظتی سازمان به بهترین شکل حفاظت شود و لکه‌های زیستگاهی را تبدیل به یک شبکه کنیم.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست اضافه کرد: همچنین کار مشترکی با دانشگاه تهران و دانشگاه گرگان در حال انجام است تا انطباق مناطق چهارگانه سازمان با دسته‌بندی جدید IUCN انجام گیرد. هرچند تحقق این امر نیازمند اصلاح قانون است اما ارزیابی تطابق‌پذیری مناطق را سعی داریم نهایی کنیم.
به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، او یادآور شد: در بحث هوشمندسازی مناطق سعی داریم با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان یک مرکز مانیتورینگ و پایش را در سازمان ایجاد کنیم که به صورت هوشمند و با استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی تغییر کاربری‌ها را به سرعت شناسایی کنیم و ضمن پیش بینی وقوع حوادث برآورد دقیقی از خسارت آتش‌سوزی‌ها و خشکسالی را فراهم کنیم.
