انتقاد از«بی‌توجهی به بخش تقاضا» در سیاستگذاری‌های مدیریت تامین دارو/ در حوزه دارو به شدت گرفتار روزمره‌گی شده‌ایم

«حمید خویی» رئیس انجمن داروسازان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره تاثیرات طرح دارویار گفت: طرح دارویار قطعا یک گام مثبت رو به جلو بود و توانست جلوی بروز بحران در بازار دارویی را بگیرد. مهمترین دستاورد این طرح اصلاح قیمت برخی از اقلام دارویی و نزدیک تر کردن قیمت ها به قیمت های واقعی بود.

وی با بیان اینکه مشکل کمبود دارو هنوز هم حل نشده، ادامه داد: البته به طور قطع اجرای این طرح باعث شده تا مشکل کمبود دارو کاهش پیدا کند. اما همچنان با بخش کمبود دارو مواجه هستیم و هر از چند گاهی این کمبودها مشکلات جدی را ایجاد می کند هر چند که از وضعیت بحرانی قبل از طرح دارویار بیرون آمده ایم.

رئیس انجمن داروسازان تهران در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به بودجه پیشنهادی برای اجرای طرح دارویار در لایحه بودجه ۱۴۰۲ با مشکل مواجه می شویم‌، تصریح کرد: بودجه ای که الان در پیشنهاد لایحه بودجه دیده شده نصف آن چیزی است که مسئولان وزارت بهداشت برای تامین داروهای مورد نیاز مردم درخواست کرده‌اند و مدیران وزارت بهداشت نیز اعلام کرده اند که با این بودجه پیشنهادی در سال 1402 با مشکلاتی در حوزه دارو مواجه خواهیم شد.

خویی خاطرنشان کرد: در تامین دارو به شدت گرفتار روزمره گی شده ایم و حوادث غیرمترقبه تعادل بازار دارویی را بهم می زند حتی اگر این حادثه غیرمترقبه یک اپیدمی آنفلوآنزا باشد چه برسد به کرونا که بخش مهمی از هزینه های دارویی ما را در سال های 99 و 1400 بلعید.

وی ادامه داد: اگر دوباره یک موج بیماری عفونی ایجاد شود و یا یک حادثه غیرمترقبه ای مانند زلزله رخ دهد اولین جایی که در حقیقت از حالت تعادل خارج می شود، بازار دارو خواهد بود و باید حاشیه امن بازار دارو را تقویت کرد و لازمه آن سیاست گذاری میان مدت است.

رئیس انجمن داروسازان تهران تصریح کرد: در سیاست گذاری ما در بخش مدیریت تامین دارو همیشه به بخش عرضه فکر کرده ایم و به بخش تقاضا توجهی نداشته ایم، ضمن اینکه هیچ اقدام جدی برای مدیریت مصرف دارو در کشور انجام نشده است. در حقیقت مانند چاه ویلی است که هر چه در آن می ریزیم پر نمی شود، به نظرم مسئولان و سیاستگذاران فکری برای هنجارسازی مصرف دارو باید داشته باشند. البته منظورم از این تعبیر به این معنی نیست که ما در کشور مصرف زیادی داریم بلکه به این معنی است که ما مصرف نابجا داریم یعنی میزان قابل توجهی از داروها در موارد غیرضروری به کار می رود و انگیزه های اقتصادی گاهی در تجویز دارو مداخله می کند و به گونه ای در حقیقت مردم باید هزینه آن را تحمل کنند ولذا این بخش مهم و اساسی کاملا در سیاستگذاری های دولت مغفول مانده است.

خویی تاکید کرد: باید یک چارچوب منطقی و معقولی مانند همه نظام های پیشرفته بهداشت و درمان برای مصرف و تجویز دارو تعریف شود و درمانگران ضابطه مند بتوانند برای مردم دارو تجویز کنند. در مجموع با این بودجه ای که پیشنهاد شده و امیدواریم که در مجلس اصلاح شود خیلی خوشبین نیستم که سال آینده شرایط بهتری نسبت به امسال داشته باشیم.

وی در پاسخ به این سوال که آیا بغیر از مشکل تامین ارز مسایل دیگری هم در ایجاد مشکل در بازار دارو موثر بوده که با اجرای طرح دارویار رفع شود، گفت: در این شکی نیست که بحث مشکل تامین ارز برای تامین مواد اولیه یکی از موضوعات قابل توجه در کمبود دارو است اما همه ماجرا این نیست. با گران شدن ارز مشکل نوپدیدی که تولید کنندگان و وارد کنندگان را به شدت تحت تاثیر قرار داد بخش نقدینگی بود، گاهی در حقیقت سفارش یک شرکت داروسازی وارد گمرک شده اما پول کافی برای ترخیص دارو را نداشت.

وی ادامه داد: ما سالهاست که درخواست می کنیم که نظام بانکی تسهیلات ارزان در خدمت صنایع داروسازی قرار دهد تا بتوانند به حیات خودشان ادامه دهند پایین نگه داشتن قیمت دارو یکی از مشکلات اساسی سالهای اخیر در کشور بود که تا حدودی با طرح دارویار رفع شد. پایین بودن هم به این معنی است که قیمت دارو در ایران حقیقی نیست و این پایین بودن زمینه قاچاق دارو به خارج از کشور و به کشورهای اطراف را فراهم می کرد و این در کمبود دارو نقش داشت.

رئیس انجمن داروسازان تهران تصریح کرد: هنوز هم متاسفانه برخی از تولید کنندگان ما با ضرر محصولات خود را تولید می کنند و گاهی وزارت بهداشت به آنها فشار می آورد که با ضرر تولید کنند و با ضرر بفروشند و هیچ منطقی پشت این فشار وجود ندارد. ناهماهنگی بین سازمان هایی که در این مسئله تاثیر گذارند مانند وزارت بازرگانی، وزارت بهداشت، بانک مرکزی و ...  دیده داده می شود. البته این ناپایداری های مدیریتی در این زمینه نیز بی تاثیر نیست. ما در سالهای اخیر شاهد جابجایی های مکرر رییس سازمان غذا و دارو و مدیرکل دارو بوده ایم و این موضوع هم در این زمینه بی تاثیر نیست چراکه نوسانات مدیریتی به تغییرات سیاستی منجر شده و می تواند نقشی در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها داشته باشد.