آمار روبه افزایش اختلالات شنوایی در ایران/ شیوع کم شنوایی در میان کارگران بسیار بالاست

«سعید محمودیان» رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با بیان اینکه سلامت گوش و شنوایی به عنوان یکی از برنامه‌های دارای اولویت در وزارت بهداشت مطرح شده است، گفت: این اولویت به دلیل شیوع بالای کم شنوایی در جهان و ایران ایجاد شده است.

وی افزود: علی‌رغم تمام پیشرفت‌هایی که در علم پزشکی رخ داده است، متأسفانه بر اساس گزارش‌های مستند سازمان جهانی بهداشت و بررسی‌هایی که در وزارت بهداشت ایران انجام شده است، آمار کم شنوایی روند رو به افزایشی داشته است چنانکه اگر این اختلال را به عنوان یک بیماری در نظر بگیریم، میزان آن در جامعه ۶.۷ درصد جمعیت است بدین معنی که ۶.۷ درصد جمعیت ایران دچار اختلال کم شنوایی هستند. این عدد نزدیک آمارهای جهانی است.

محمودیان یادآور شد: این بیماری در سال ۲۰۰۵، رتبه سیزدهم را در میان بار بیماری‌ها به خود اختصاص داده بود، اما این رتبه در سال ۲۰۲۰ به سوم رسیده است. این بدین معنی است که ریسک فاکتورها در حوزه کم شنوایی به خوبی کنترل نشده و مبتلایان به این اختلال افزایش پیدا کرده است.

وی همچنین در مورد شیوع کم شنوایی در گروه‌های سنی اظهار کرد: آمار این بیماری در میان نوزادان حدود ۳ نفر در هر هزار تولد است که در برخی از استان‌ها به حدود ۷ نفر و برخی دیگر به ۱۴ نفر در هر هزار تولد می‌رسد که میانگین آن ۳ نوزاد کم شنوا در هر هزار تولد است. آمار شیوع اختلال کم شنوایی در بچه‌های پیش دبستانی حدود ۳ تا ۵ درصد و در دانش آموزان نیز حدود ۱۳ تا ۱۴ درصد است. این آمار در سالمندی به شدت افزایش داشته و به بالای ۶۷ درصد رسیده و در افراد بالای ۸۰ سال نزدیک ۱۰۰ درصد می‌رسد.

محمودیان تصریح کرد: توجه به شیوع بالای کم شنوایی بسیار دارای اهمیت است چرا که عواقب و عوارض زیادی ایجاد می‌کند، چنانکه در میان سالمندان موجب دمانس شده و آمار آلزایمر را تا ۷ برابر افزایش می‌دهد. از سوی دیگر در دوره نوزادی و کودکی موجب اختلال یا تأخیر در گفتار شده و عملا دو نوع معلولیت ایجاد می‌کند. از سوی دیگر در دوران دانش آموزی نیز عقب ماندگی تحصیلی ایجاد می‌کند و این موضوع در آینده کار، معاش، درآمد و حتی ازدواج آن‌ها را به خطر می‌اندازد.

وی بیان کرد: ما امروز از واژه‌ای به عنوان ناشنوایی استفاده نمی‌کنیم بلکه از کم شنوایی استفاده می‌کنیم، کم شنوایی درجه دارد و افرادی که در گذشته به آن‌ها کر گفته می‌شد الان به عنوان سخت شنوا شناخته می‌شوند، در واقع شنوایی این افراد به شدت افت کرده به گونه‌ای که ارتباط آن‌ها قطع می‌شود. اگر افرادی سخت شنوایی متوسط به بالا داشته باشند معمولا در گفتار هم دچار اختلال می‌شوند. درمان افراد سخت شنوا کاشت حلزون شنوایی است.

او ادامه داد: در حاضر برنامه سلامت شنوایی وزارت بهداشت که تمامی ایرانیان را دربر می‌گیرد شامل غربالگری برای تمامی نوزادان است و خوشبختانه برای افراد زیر چهار سال سخت شنوا کاشت حلزون انجام خواهد شد. برای سایر افراد نیز سمعک تجویز می‌شود. خوشبختانه در جهت عدالت محوری و دسترسی همه افراد با کمک بیمه‌ها عمل کاشت حلزون شنوایی برای افراد زیر چهارسال رایگان انجام خواهد شد.

وی تأکید کرد: باید با مراقبت‌های بهداشتی مانند شناسایی زودهنگام و ارائه خدمات درمانی به موقع مانند جراحی کاشت حلزون یا استفاده از سمعک آمار کم شنوایی و سخت شنوایی در کشور کاهش پیدا کند و این افراد بتوانند مانند سایر افراد جامعه زندگی کنند.

رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت در ادامه با بیان اینکه درصد جراحی کاشت حلزون در خردسالان کم شنوایی که هنوز به سن گفتار یا زبان آموزی نرسیده‌اند، کاملا موفقیت‌آمیز است و فرد بلافاصله مانند دیگر افراد خواهد شد و اگر به این مسئله رسیدگی نشود، مثلا به سن بیست سالگی برسد از آنجایی که سن زبان‌آموزی را رد کرده است از شانس بهبودی کمتری برخوردار است به همین دلیل لازم است که از همان سنین پایین غربالگری انجام شود.

وی افزود: برای افرادی که پس از سن زبان‌آموزی دچار کم شنوایی می‌شوند، محدودیتی برای جراحی کاشت حلزون نداریم. فرض کنیم فردی دچار بیماری عفونی یا تصادف می‌کند و به این دلیل دچار سخت شنوایی می‌شوند، این افراد برای کاشت حلزون کاندیدا می‌شوند و محدودیتی برای آن‌ها وجود ندارد اگرچه برای افرادی که عصب‌های شنوایی آن‌ها کم شده باشد میزان موفقیت این عمل جراجی کم می‌شود.

او همچنین در مورد هزینه‌های کم شنوایی بر کشورها نیز اظهار کرد: بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت کم شنوایی سالانه حدود ۸۰۰ میلیارد دلار بر نظام سلامت کشورها صدمه ایجاد می‌کند. اگر کشورها برنامه‌های پیشگیرانه برای کم شنوایی نداشته باشند، نظام سلامت آن‌ها باید سالانه هزینه گزافی را بپردازد. عملا سالی ۳ هزار تا ۵ هزار نوزاد در کشور به دنیا می‌آیند که به کم شنوایی شدید مبتلا هستند، اگر به این افراد رسیدگی نشود باید برای آن‌ها در آینده هزینه‌های مختلفی شود، از سوی دیگر این افراد دیگر مولد نبوده و دچار مشکلات اجتماعی و اقتصادی خاصی هم خواهند شد.

وی یادآور شد: بر اساس بررسی‌هایی که تا سال ۹۵ در کشور انجام شد، مشاهده کردیم که برنامه‌های غربالگری و درمان زودهنگام برای کودکان زیر چهار سال کیفیت زندگی این افراد را علی‌رغم شنوایی تا ۷ درجه می‌تواند افزایش دهد و مثلا اگر یک میلیارد تومان برای غربالگری هزینه می‌دهیم از آن سو حدود ۲۰ میلیارد تومان صرفه جویی می‌کنیم. به همین دلیل یک برنامه کاملا مقرون به صرفه برای بیمه‌ها، مردم و… است.

محمودیان در ادامه در رابطه با عوامل خطری که موجب کم شنوایی می‌شوند نیز گفت: در حال حاضر عفونت‌ها، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها و مصرف خودسرانه آن‌ها و دیگر داروها، اختلالات ژنتیکی و ازدواج‌های فامیلی که تحت مراقبت نیستند، ضربه به سر، بیماری‌های گوش و اصوات پرخطر از جمله عوامل خطری هستند که موجب کم شنوایی می‌شوند.

وی یادآور شد: مردم متأسفانه به اصوات به عنوان یک ریسک فاکتور برای کم شنوایی توجه ندارند، سر و صداهای شهری، استفاده از هندزفری و هدفون‌ها با صدای بلند و به مدت طولانی از جمله خطراتی است که ممکن است موجب کم شنوایی شود.

رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت همچنین در مورد وضعیت سلامت گوش در میان کارگران نیز اظهار کرد: شیوع کم شنوایی در میان کارگران بسیار بالا است. بر اساس بررسی‌های انجام شده در میان اقشار مختلف اختلالات شنوایی در ۱۷ درصد افرادی که در مراکز صنعتی حضور داشتند وجود داشت. اگر کارخانه‌ها و کارگاه‌ها نیز بررسی شوند آمار این اختلالات افزایش پیدا می‌کند.