در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
جذب و ساماندهی ۲۶۰۰ کودک کار و خیابان/ توضیح درباره بیماری‌های شایع بین کودکان کار
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران از جذب و ساماندهی ۲۶۰۰ کودک کار و خیابان در سال ۱۴۰۰ خبر داد.
فاطمه ارزانیان، معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به جذب و ساماندهی کودکان کار و خیابان در استان تهران گفت: در سال ۱۴۰۰ در مجموع ۲۶۰۰ کودک کار و خیابان در سطح استان تهران شناسایی و جذب شده‌اند که بیش از ۸۰ درصد این کودکان اتباع و باقی ایرانی هستند.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران با اشاره به نوع کار کودکان گفت: این کودکان در مشاغلی مانند دستفروشی، واکسی، پادویی، تکدی‌گری، شیشه شویی، اسپندی، گل فروشی، جمع‌آوری ضایعات، دعا فروشی، وزن کشی و غیره فعالیت دارند.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به خدمات تخصصی ارائه شده به کودکان کار و خیابان در سال ۱۴۰۰ خاطرنشان کرد: در راستای اقدامات انجام شده برای کودکان کار و خیابان خدماتی از قبیل سوادآموزی، حرفه‌آموزی، برقراری مستمری، اردوی فرهنگی تفریحی، اخذ شناسنامه، اخذ دفترچه بیمه، خدمات فرهنگی ورزشی به این کودکان و خانواده‌هایشان ارائه شده است.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران همچنین درباره فرآیند ارائه خدمات به کودکان کار و خیابان و خانواده‌های آن‌ها تصریح کرد: اعزام تیم‌های متشکل از مددکار و روانشناس در محله‌های شناسایی شده به عنوان در معرض آسیب، پاتوق و گزارش شده به خط ۱۲۳ به منظور شناسایی و جذب کودکان کار و خیابان از طریق برقراری ارتباط موثر با کودکان، پیشنهاد ارائه حمایت‌های معیشتی تحصیلی بهداشتی و درمانی به کودک و خانواده از جمله این اقدامات است.
وی ادامه داد: همچنین در صورت جذب کودک که به صورت ارجاعی یا داوطلبانه صورت می‌گیرد پذیرش کودک در مراکز دولتی و غیردولتی یا شبانه روزی انجام خواهد شد. همچنین اسکن عنبیه در راستای ثبت اطلاعات هویتی کودکان صورت می‌پذیرد. برگزاری جلسات مصاحبه اولیه مددکاری و روانشناسی به منظور دستیابی به پروفایل اجتماعی و روانی از کودک و خانواده، شناسایی و تحلیل وضعیت خانواده‌های کودکان کار، تدوین برنامه مداخله‌ای و توانمندسازی برای کودکان و خانواده‌های آن‌ها و همچنین تهیه برنامه تدریجی خروج از کار برای کودکان از طریق اجرای برنامه‌های مختلف آموزشی، بهداشتی، حرفه آموزی کاریابی و غیره و همچنین ارائه خدمات بهداشتی، درمانی، آموزشی شغلی مددکاری و به عبارتی مدیریت مورد از جمله اقدامات انجام شده برای کودکان کار و خیابان و خانواده‌های آنان است.
ارزانیان خاطرنشان کرد: ارائه بسته‌های حمایتی در مناسبت‌های مختلف نظیر آغاز سال تحصیلی، آغاز سال نو، جشن‌ها و اعیاد ملی و مذهبی ارجاع کودکان بی‌سرپرست به مراکز شبه خانواده، تهیه تبلت و گوشی با پرداخت هزینه اینترنت کودکان با توجه به آموزش مجازی مدارس، کمک به ترک اعتیاد اعضای خانواده کودکان، کمک به سواد آموزی اولیا و فرزندان بیسواد خانواده، ارجاع کودک و خانواده در صورت نیاز به سمن‌ها یا سایر موسسات و سازمانهای مرتبط، تدارک انواع بازدیدهای مرتبط از محیط‌های کاری خانواده و ارتباط با کارفرما والدین یا سایر افراد مهم، برگزاری نشست‌های راهبری در استان تهران با سه شهرستان بزرگ در راستای مدیریت و ارتقاء کیفیت خدمات‌رسانی در فعالیت کودکان کار و خیابان و همچنین معرفی کودکان اتباع خارجی به اداره اتباع و مهاجرین خارجی استانداری تهران جهت بررسی هویت آنان و بهره‌مندی از معاضدت‌های قضایی و حقوقی برای این دسته از کودکان از جمله فرایندهای ارائه خدمات به کودکان کار و خانواده‌های آنان است.
وی با اشاره به چالش‌های پیش رو طرح ساماندهی و جذب کودکان کار و خیابان گفت: بیش از ۸۰ درصد کودکان کار و خیابان در طرح نظارت مراکز دولتی و غیردولتی از اتباع خارجی هستند. همچنین وجود فرهنگ کار کردن کودک در بین اتباع افغانستانی و الزام به کار کردن کودکان از مواردی است که ما را با چالش‌های بسیاری مواجه کرده است بازدارندگی قانونی در این زمینه و همچنین فرهنگ‌سازی می‌تواند بسیار موثر باشد.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران خاطرنشان کرد: خانواده‌های اتباعی که از خدمات مراکز استفاده می‌کنند فاقد اوراق هویتی معتبر بوده و کودکان به دلیل نداشتن اوراق هویتی معتبر امکان ثبت نام در مدارس دولتی را نداشته و پس از شرایط تعیین شده در آموزش و پرورش می‌توانند ثبت‌نام کنند که این امر برای مهاجرین و جدید زمان‌بر است. همچنین به دلیل نداشتن اوراق هویتی معتبر امکان دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی و بیمه برای این گروه وجود ندارد. گسترش حاشیه نشینی به دلیل مهاجرت و فقر نیز از چالش‌های ما در طرح شناسایی، جذب و ساماندهی کودکان کار و خیابان است.
ارزانیان با اشاره پیشنهاداتی در راستای ساماندهی کودکان کار و خیابان گفت: عدم جداسازی کودکان کار و خیابان از اجتماع و پرهیز از هرگونه برچسب زدن به کودک اعم از کار، زباله‌گرد غیره و در دسترس قرار دادن همه امکانات جامعه برای آنان همانند سایر کودکان پیشنهاد می‌شود. همچنین اعمال برخوردهای قانونی با والدین کودکان کار و خیابان به جای برخورد با کودک ضروری است، چراکه در طرح‌های جمع آوری کودکان بیش از خانواده‌ها آسیب می‌بینند.
وی تاکید کرد: همچنین تعیین تکلیف کودکان کار و خیابان فاقد اوراق هویتی معتبر و تعیین تکلیف کودکان کار و خیابانی که بدون والدین اصلی و برای کار به کشور مهاجرت کرده و با سایر بستگان زندگی می‌کنند نیز ضروریست و نیازمند همکاری سایر دستگاه‌ها است.
او در پاسخ به این سوال که در غربالگری کودکان کار و خیابان بیشتر چه نوع بیماری‌هایی در بین کودکان شایع است، گفت: از نظر روانشناختی تمام این کودکان آزاردیده هستند و ما همه این کودکان را در گروه کودکان آزاردیده قرار می‌دهیم آزارگر گاهی اوقات از اعضای خانواده است و در بعضی موارد ممکن است گروه‌هایی کودکان را استثمار کرده باشند. بعضی از این کودکان دارای سوءتغذیه یا دچار بیماری‌های جسمی هستند و عدم رعایت بهداشت در بین این کودکان شایع است.
وی با بیان اینکه براساس آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان باید ۱۶ تا ۱۸ ارگان با ما در این زمینه همکاری کنند، تصریح کرد: یکی از اقدامات ارزنده در سال جاری ورود استاندار محترم به حوزه کودکان کار و ابلاغ وظایف ارگانهای همکار طبق آیین نامه مذکور بوده که منجر به اطلاع و اعلام آمادگی بسیاری از این بخش‌ها در ساماندهی کودکان کار شده است و امید است، اقدامات موثری در این حوزه صورت گیرد.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران ادامه داد: به عنوان نمونه وزارت بهداشت و درمان در دو بخش درمان و بهداشت لازم است غربالگری، سوءتغذیه، واکسیناسیون و… را انجام دهد. علاوه براین، در زمینه فرهنگ‌سازی نیز می‌تواند کمک کند، چرا که ما در مواجهه با کودکان کار چه در کودکان اتباع و چه در خانواده ایرانی، با خرده‌فرهنگ‌های مواجه هستیم که در مقابل واکسیناسیون، موارد بهداشتی و تنظیم خانواده مقاومت دارند. در بخش درمان نیز، با توجه به نیازهای ضروری جامعه هدف (کودک کار و خانواده ایشان) همکاری بخش‌های درمانی بسیار ضرورت دارد. درحال حاضر برای درمان کودکانی که بیمار هستند وقتی که به مراکز درمانی مراجعه می‌کنیم باید هزینه پرداخت کنیم و این هزینه از طرف موسسات خیریه همکار با بهزیستی یا سازمان پرداخت می‌شود.
او خاطرنشان کرد: امیدواریم با توجه به اینکه قرارگاه اجتماعی با دستور استاندار تهران تشکیل شده است بتوانیم از همکاری دستگاه‌های مربوطه در راستای بهبود کیفیت زندگی جامعه هدف و حذف کار کودک بهره‌مند شویم.
ارزانیان تصریح کرد: درباره اعتیاد کودکان کار و خیابان که درگیر اعتیاد هستند، گفت: ما مرکز جداگانه‌ای برای این کودکان داریم. کودکان کار و خیابان که دچار اعتیاد شده‌اند را سم‌زدایی کرده و در مرکز اقامتی که یکی از موسسات بسیار خوب ما هستند اسکان داده شده و کودک وارد فرآیند چرخه حمایت و ساماندهی و توانمندسازی خانواده می‌شود. اگر امکان ترخیص کودک وجود داشته باشد به خانواده تحویل داده می‌شود و در غیراینصورت کودک می‌تواند تا ۱۸ سالگی در این مراکز حضور داشته و هم از تحصیل برخوردار شده و هم توانمند شوند. خوشبختانه این مراکز وابسته به سن هم نیستند و خدمات‌شان را تا جایی که نیاز است به کودکان ارائه می‌دهند.
