مقام مسئول در پلیس فتا ناجا در گفت‌وگو با ایلنا:
افزایش جرائم علیه افراد در فضای مجازی/ ضرورت نظارت سازمان غذا و دارو بر واردات واکسن کرونا توسط بخش خصوصی برای جلوگیری از دلالی/ برخورد با شایعات انتخاباتی و تخریب کاندیداها/ عمده مشکل پلیس مربوط به انتخابات شوراهاست
رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا بر ضرورت نظارت سازمان غذا و دارو بر واردات واکسن کرونا توسط شرکت‌های خصوصی برای جلوگیری از تخلف، دلالی و فروش واکسن با قیمت بالا تاکید کرد.
«سرهنگ علی محمد رجبی» رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره اقدامات انجام شده در سال ۹۹ برای مقابله با سایت‌های شرط‌بندی گفت: در سال ۱۳۹۹ با توجه به شیوع کرونا و اینکه استفاده مردم از فضای مجازی بیشتر شد، به ویژه در اوایل سال ۹۹ در بازه زمانی قرنطینه، گروه‌های فعال در حوزه قمار و شرط‌بندی در قالب بلاگرهای اینستاگرامی که عمدتا از صفحات غیراخلاقی استفاده می‌کردند، فعالیت گسترده‌ای را آغاز و به فضای عمومی جامعه منتقل کردند.
انسداد سایت‌های شرط‌بندی در سال ۹۹
وی با بیان اینکه پلیس فتا نیز همزمان فعالیت خود را در این زمینه تشدید کرد، ادامه داد: علاوه بر اینکه در سال‌های گذشته به طور شبانه‌روزی با این سایت‌ها برخورد می‌کردیم، اما با توجه به شرایطی که در سال ۹۹ پیش آمد، برخورد با این سایت‌ها در اولویت بیشتر قرار گرفت و به طور شبانه‌روزی بخش زیادی از سایت‌های این افراد مسدود شد.
رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا تصریح کرد: همچنین گروه‌های متعددی از افرادی که در داخل کشور این‌ها را پشتیبانی مالی می‌کردند و امکان تراکنش مالی را برای این افراد فراهم می‌کردند، شناسایی و دستگیر شدند. در کنار این همکاری خوبی با بانک مرکزی را شروع کردیم و این همکاری‌ها در سال ۹۹ تشدید و منجر به این شد که بانک مرکزی در الگوهای تشخیص قمار و شرط‌بندی در سیستم مالی ورود پیدا کرده و الگوریتم‌هایی را در این‌جا طراحی کرد که در نهایت توانستند، حساب‌ها و کارت‌‌های افرادی که در قمار مشارکت داشتند را شناسایی و با آن‌ها برخورد صورت گرفت. همچنین گروه‌های سازمان‌یافته‌ای در همین اقدام شناسایی شد که با همکاری پلیس این افراد تحویل مقامات قضایی شدند.
پیگیری بین‌المللی مجرمان در حوزه قمار
سرهنگ رجبی با اشاره به اقدامات بین‌المللی پلیس فتا در برخورد با سایت‌های شرط‌بندی گفت: اقدام و پیگیری بین المللی مجرمان حوزه قمار در دستورکار پلیس فتا است که برای نمونه با پیگیری‌های بین المللی یکی از فعالان این حوزه به کشور مسترد شد. همچنین برای برخورد با خانمی که در لایو اینیستاگرامی با یک نوجوان ۱۴ ساله صحبت می‌کرد، پیگیری‌های زیادی انجام شد.
وی با اشاره به مجموعه اقدامات پلیس فتا در حوزه قمار و شرط‌بندی، خاطرنشان کرد: این اقدامات اعم از تشدید برخورد برای مسدودسازی سایت‌ها، تشدید برخورد با افرادی که در این سایت‌ها فعالیت داشته‌اند، تشدید برخورد با گروه‌هایی که در داخل کشور جریان مالی را برای این افراد فراهم کرده و فرآیند تراکنش مالی را برای این افراد تسهیل می‌کردند، بوده است. همچنین پیگیری بین‌المللی از طریق اینترپل انجام شده است.
به گفته رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا خوشبختانه توجه رسانه‌ها به اهمیت سایت‌های قمار و شرط‌بندی بیشتر شد و این نشانه خوبی است که در حوزه فرهنگ‌سازی و در حوزه مقابله با قمار در فضای رسانه‌ای کشور بیشتر فعالیت کنیم تا افراد کمتری در این حوزه درگیر شوند.
مقابله با خرید و فروش دارو در طرح پانچی‌آ
سرهنگ رجبی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره عملیات طرح پانچی‌آ گفت: طرح پانچی‌آ یک طرح بین‌المللی است که هر ساله به صورت مشترک و هماهنگ بین پلیس‌های سایبری دنیا انجام می‌شود. این عملیات حدودا در بهار انجام می‌شود. سال گذشته دوازدهمین مرحله طرح پانچی‌آ با مشارکت پلیس فتا انجام شد. این طرح متمرکز بر فروش غیرقانونی دارو است.
وی درباره اقدامات انجام شده در پلیس فتا برای برخورد با تخلفات کرونایی در فضای مجازی گفت: به واسطه فضای کرونایی که در سال ۹۹ داشتیم و در اوایل آن با کمبود ماسک، مواد ضدعفونی کننده و برخی داروهای ویژه درمان کرونا مواجه بودیم، شاهد بودیم که سوءاستفاده کنندگان در فضای مجازی سعی کردند در قالب قاچاق کالا و احتکار از این فضا سوءاستفاده کرده و اقلام را گران‌تر به مردم عرضه کنند، این باعث شد که علاوه بر حوزه تخصصی پانچی‌آ که مربوط به دارو و فروش غیرقانونی دارو در فضای مجازی است، ما موضوع برخورد با احتکار کنندگان و فروشندگان غیرقانونی ماسک و مواد ضدعفونی کننده را در دستور کار قرار دهیم. اقدامات بسیار خوبی در این زمینه صورت گرفت و امسال هم برابر برنامه و تقویم سالیانه برنامه عملیات پانچی آ را اجرا خواهیم کرد و متمرکز بر دارو هستیم و با توجه به تزریق واکسن کرونا احتمال بحث واکسن را نیز در این طرح پیگیری خواهیم کرد.
رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا تصریح کرد: البته قبل از اجرای طرح پانچی آ موارد مختلفی از تبلیغ غیرقانونی واکسن که عمدتا به صورت کلاهبرداری مطرح می‌شد را در پلیس فتا پیگیری کرده و برای این موضوعات نیز پرونده‌هایی تشکیل و در مرجع قضایی در حال رسیدگی است. البته برای اینکه با ورود شرکت های خصوصی برای واردات واکسن دچار بهم ریختگی بازار نباشیم، قطعا نیاز است که سازمان غذا و دارو به صورت متمرکز و به صورت دقیق در این حوزه ورود کرده و مراقبت لازم را از مبدا در این حوزه داشته باشند، تا اینکه شاهد تخلف و دلالی واکسن، واکسن تقلبی یا فروش واکسن با قیمت بسیار بالا در بازار نباشیم.
کاهش حجم جرائم مالی با استفاده از رمز پویا
رجبی در پاسخ به این سوال که با استفاده از رمز پویا چقدر جرائم در این حوزه کاهش پیدا کرده است، گفت: تا قبل از اینکه رمز پویا در کشور مورد استفاده قرار گیرد، تقریبا سالیانه شاهد دو برابر شدن جرائم در این حوزه بودیم، یعنی نزدیک به دو برابر جرائم سایبری در کشور افزایش پیدا می‌کرد. خوشبختانه با آمدن رمز پویا این روند کاهش داشته، یعنی علیرغم اینکه فضای کرونا در کشور باعث افزایش خریدهای اینترنتی شده بود، اما با این حال شاهد رشد جرائم نسبت به سال قبل در مجموع نبودیم، البته درصد موفقیت استفاده از رمز پویا باید محاسبه شود.
وی ادامه داد: در مجموع فعال شدن رمز پویا تاثیر مثبتی در کاهش پرونده‌ها داشته و ضمن اینکه تعداد پرونده‌ها کاهش پیدا کرده و همچنین حجم مالی جرائم نیز به شدت کاهش پیدا کرده است، چراکه در حال حاضر در قالب رمز پویا اگر فرد اشتباه هم کند، در یک مرحله گرفتار مجرمان می‌شود و تعدد پیدا نمی‌کند در صورتی که در گذشته فرد با از دست دادن رمز دوم کارت خود تمام موجودی حساب خود را از دست می‌داد و با حجم زیادی از تراکنش‌ها در این موضوع شاهد بودیم.
جرائم مالی بالاترین جرائم فضای سایبری
به گفته رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا بیشترین فراوانی جرم مربوط به جرائم مالی بوده است، بعد از گروه جرائم مالی که شامل انواع فیشینگ و اسکیمر و کلاهبرداری های اینترنتی می شود، متاسفانه شاهد جرائم بر علیه افراد بوده‌ایم و این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود.
وی با توضیح درباره جرائم علیه افراد گفت: گروه جرائمی که به هتک حیثیت، آزار و اذیت اینترنتی و افشای اطلاعات خصوصی افراد وابسته می‌شود در این گروه جرائم که به آن جرائم علیه افراد گفته می‌شود، تعلق دارد. این گروه جرائم متاسفانه در سال ۹۹ به نسبت سال قبل یک روند افزایشی داشته است و این نشان می‌دهد که با توجه به افزایش استفاده مردم از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی متاسفانه موضوع امنیت به طور جدی به آن توجه نمی‌شود و مردم مهارت لازم برای حفظ امنیت اطلاعات شخصی خود را ندارند.
افزایش جرائم علیه افراد
رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا تصریح کرد: همچنین ابزارها و نرم افزارهای مناسب امنیتی متاسفانه در بین مردم رایج نیست و ما جزو یکی از کشورهای آلوده دنیا در حوزه بدافزارها هستیم. یک بخشی از اقدامات این بدافزاراها سرقت اطلاعات از تجهیزات هوشمند است. این روند اگر ادامه پیدا کند، می‌تواند نگران کننده باشد، چراکه در جرائم مالی نهایتا فرد یک مبلغی را از دست می‌دهد که می‌شود با کار و تلاش آن مبلغ را جبران کرد، اما در حوزه جرائم علیه افراد که منجر به هتک حیثیت و افشای اطلاعات خصوصی افراد هستیم، این جرم یک جرم‌دامنه دار است و آثار و تبعات منفی آن بسیار زیاد است و می‌تواند مشکلات و آسیب‌های اجتماعی زیادی را به دنبال داشته باشد.
سرهنگ رجبی خاطرنشان کرد: گروهی از جرائم هستند که وقتی شکل می‌گیرند، می‌تواند منجر به طلاق و فروپاشی خانواده شود و حتی ممکن است باعث آسیب دیدن نوجوان شده و این افراد برای سال ها گرفتار مشکلات روحی و روانی شوند و حتی ممکن است سرنوشت و آینده این افراد را تحت تاثیر قرار دهند و جای نگرانی در این زمینه وجود دارد و باید توجه ویژه‌ای به آن شود، چراکه در شرایط کرونا باعث شد دانش‌آموزان به فضای مجازی وارد شوند و ورود دانش آموزان به فضای مجازی مشکلاتی را به همراه دارد و می تواند آسیب‌های اجتماعی به همراه داشته باشد.
راه‌اندازی پویش کودکان سایبری
وی ادامه داد: همچنین علاوه بر آسیب‌های اجتماعی در خصوص هتک حیثیت و افشای اطلاعات و آزار و اذیت‌های اینترنتی، این نوع جرائم می‌تواند باعث موضوعاتی مانند مومو شود که به عنوان یک موضوع جهانی مطرح شد و حجم گسترده‌ای در ایران دامنه پیدا کرد و این موضوعات می‌تواند نگران کننده باشد، چراکه ممکن است دانش آموزان به واسطه استفاده زیاد از فضای مجازی گرفتار اعتیاد اینترنتی و دچار رخوت و کسلی ناشی از فضای مجازی شوند و در سال ۱۴۰۰ نیاز است که به طور ویژه به حوزه کودکان در این زمینه توجه شود البته پلیس فتا در سال گذشته با راه‌اندازی پویش کودکان سایبری در بهمن ماه سعی کرد در حد توان خود این موضوع را در فضای رسانه‌ای کشور برجسته کند که با توجه به ورود دانش آموزان به فضای مجازی حتما باید به حوزه به طور جدی توجه شود چراکه آسیب‌ها و جرائم حوزه کودک و نوجوان می‌تواند سرنوشت کشورمان را تحت تاثیر قرار دهند و اگر ما از این موضوع بی‌توجه باشیم ممکن است در تربیت نسل بعدی دچار مشکل شویم.
اقدامات پلیس فتا در حوزه تخلفات انتخاباتی
رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا همچنین درباره تخلفات انتخاباتی گفت: برابر ادوار گذشته انتخابات، پلیس فتا وظایفی که قانون در حوزه تخلفات انتخاباتی در نظر گرفته است را پیگیری خواهد کرد. تبلیغات پیش از موعد و مباحثی که منجر به تخریب کاندیدا و هتک حیثیت کاندیدا می‌شود و شایعات در فضای مجازی از جمله موضوعاتی است که توسط پلیس فتا رسیدگی می‌شود.
سرهنگ رجبی تصریح کرد: بخشی از این رسیدگی‌ها، رسیدگی پیش دستانه است یعنی براساس جرائم مشهود اتفاق می‌افتد و برخی نیز نیاز به دستور مقام قضایی دارد. پلیس فتا مانند ادوار گذشته در حوزه انتخابات ورود می‌کند و تلاش می‌کند تا یک انتخابات سالم با مشارکت حداکثری را شاهد باشیم.
وی با بیان اینکه عمده مشکلات ما مربوط به شورای شهر است، خاطرنشان کرد: البته فضای انتخاباتی شکل نگرفته است و در حال حاضر فضای رسانه‌ای در حوزه انتخابات یک فضای مناسب است و هنوز شاهد فعالیت‌های خارج از برنامه و خارج از ضوابط قانونی نیستیم.
